reel faiz oranı ^*

• enflasyondan arındırılmış faiz. şöyle hesaplanır:
  
  1+ reel faiz = (1+faiz oranı) / (1+enflasyon)
• onemi bugunlerde daha da vurgulanan faiz. $oyle diyelim: borclarımızı dondurebilmek icin ic borclanan bir ulkeyiz. bu borcu dondurebilmek icin faiz dı$ı fazlamızın ve gsmh buyumemizin onemi buyuk. eger borclandıgımız faizden enflasyonu cıkardıgımızda elde ettigimiz rakam (birkac islem sonrası reel faiz'ş bulmu$ oluruz) buyumemiz (gdp) ve faiz dı$ı fazlamızın oranını geciyorsa dar anlamda i$imiz zor demektir. enflasyonu indirirken faizleri indirmenin onemi burdan kaynaklanmaktadır. cunku gercek anlamda verecegimiz faiz (faiz eksi enflasyon) kadar kaynak fazlası ve buyume yaratamamaktayız (ozellikle su anki faizlerde). eger hedef olan yuzde 35 enflasyonu tutturursak, saglıklı bir reel faiz icin en cok bakılan nisan bonosu 50 civarlarında hatta 40 civarlarına inmeli (ki mayıs aylarında 50 civarındaydı ecevit hastalanmadan ve ab sureci sorgulanmadan once).
• fiyat hareketlerinden arındırılmış faizdir.satın alma gücü cinsinden ifade edilir.
• faizler ölçülürken alınması gereken ölçü. çünkü reel faiz oranı daha düzgün sonuç verir. mesela bankaya 100 milyon yatırdınız banka da size yıllık %10 faiz vereceğini söyledi. bu arada enflasyon da o yıl %10 çıktı. sonuçta 110 milyon paranız var ancak bir şey kazanamadınız çünkü para değer kaybetti. böyle.
• (bkz: reel getiri)
• r: reel faiz i: nominal faiz enf: enflasyon
  
  aslında 1+r = (1+i)/(1+enf) formülüyle hesaplanır.
  i ve enf genelde çok küçük değerler olduğu için bir iki matematiksel zamazingoyla r = i - enf denkleminin de yaklaşık aynı değeri verdiği görülebilir. yalnız bu ikinci yöntem enflasyonun yüksek olduğu memleketlerde pek doğru tahmin vermez. bu durumda ilkini kullanmak doğrudur, garanti sonuç verir. bir örnekle açıklayalım:
  
  japonya
  i: %5
  enf: %1
  
  1.yol (asıl değer)
  1+r = 1.05/1.01
  r=0.396 yani reel faiz = %3.96
  
  2.yol (tahminci)
  r = 0.5 - 0.1
  r = 0.4 yani reel faiz = %4
  
  görüldüğü gibi ikinci yol gerçek değeri gayet iyi tahmin etti. şimdi de enflasyonun yüksek olduğu bir ülkeye bakalım:
  
  semih cumhuriyeti
  i: %80
  enf: %70
  
  1.yol
  1+r = 1.8/1.7
  r = 0.588 yani reel faiz = %5.88
  
  2. yol
  r = 0.8 - 0.7
  r = %10 yani reel faiz %10 der ki bu gerçek değerden çok uzaktır. yani (nominal faiz - enflasyon) reel faizi tahmin etmenin güzel bir yöntemi olsa da enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde işe yaramaz.
  
  yazarın notu: verilen değerler tamamen uydurmadır. semih cumhuriyeti diye bir yer yoktur bile.
• an itibariyle kaç olduğunu merak ettiğimdir. ayrıca eksi değerlerde olduğu söylenmekte.
• likit bono faizi gün itibariyle %9,11.
  tüfe(şubat 2010) ise %10,13.
  reel faiz oranı gün itibariyle -%1,02.
• enflasyonun ve riskin olmadigi durumlardaki faiz orani. reel faiz orani, yatirimcilarin yatirimlardan bekledikleri getiri orani ile zamanin bir fonksiyonudur. reel faiz oranin belirlenmesi yatirimcilarin alacaklari kararlarda daha verimli olmalarini saglayacaklardir. nominal faiz ise reel faiz oranina enflasyon ve risk priminin ilave edilmesiyle olusur.
  
  (bkz: nominal faiz oranı)
• paranın satın alma gücündeki değişikliklerden arındırılmış faizdir.
  
  anlayamadığım şey şu; neden illa enflasyondan arındırılmış faiz denir ki buna. belki deflasyonist bir ortamda hesaplanan reel faizden bahsediyoruzdur. hem bi kere önflösyöndön öröndörölmöş föüz demek de doğru değil, hesaplamalarda kullanılan beklenen enflasyondur tamam mı?