dünya'ya en yakın karadelik

• 1000 ışık yılı uzaklıkta, 2 adet b tipi bir yıldız ile birlikte dönen, yeni keşfedilen bir karadelik.
  
  daha önceki bilinen en yakın karadelik 3300 ışık yılı uzaklıktaki a 0620-00 idi.
  
  aslında bu 2 adet b tipi yıldız daha önceden biliniyordu fakat daha fazla incelendiklerinde yörüngelerinde farklı bir şeyler farketmişler. ve bu farkı ancak üçlü yörünge sistemiyle açıklayabilmişler. fakat görünürde bir obje olmadığı ve de kütle çekim etkilerine bakıldığında güneş'in en az 4 katı kütleye sahip olduğu için karadelik olduğunu farketmişler.
  
  kaynak
• araştırmacılar yen bulunan kara deliğe "tekboynuz" adını verdi. bunun nedeni hem türünün tek örneği olması hem de tekboynuz takım yılıdızı içinde bulunması. keşif, 21 nisan'da monthly notices of the royal astronomical society dergisinde yayımlandı. makalenin başyazarı, ohio eyalet üniversitesinde astronomi doktora öğrencisi ve ohio eyaleti başkan yardımcısı tharindu jayasinghe, "verileri incelerken bir anda bu kara deliğin ortaya çıktığını gördük" diyor.
  
  tekboynuz karadeliği, güneş kütlesinin yaklaşık olarak üç katına sahip. bu boyut, bir kara delik için oldukça küçük. bu kara delik dünya'dan 1500 ışıkyılı uzakta ve samanyolu galaksisi içerisinde yer alıyor.
  
  keşfedilen kara deliğin kütle çekimi ile bağlı olduğu bir kırmızı dev yıldız ortağı olduğu görülüyor. bu yıldız, ohio eyaletindeki kelt'i de içeren teleskop sistemleri tarafından belgelenmişti. ayrıca asas-sn'den önce kullanılan asas ve güneş sistemi'nin dışındaki gezegenleri arayan bir nasa uydusu olan tess tarafından da görülmüştü. bilim insanlarının elinde onun hakkında bol miktarda veri bulunuyordu ancak henüz bu şekilde analiz edilmemişti.
  
  jayasinghe ve diğer araştırmacılar, eldeki verileri analiz ettiklerinde, göremedikleri bir nesnenin kırmızı devin yörüngesinde döndüğünü ve bu yıldızın ışığının yoğunluğunun ve görünümünün belli noktalarda değişmesine neden olduğu fark ettiler. bir şey, kızmızı devi çekiştirip şeklini değiştiriyordu. gelgit bozulması olarak adlandırılan bu çekim etkisi, astronomlara yıldızı başka bir gök cisminin etkilendiğini gösterdi. akla gelen seçeneklerden biri kara delikti fakat bu durumda, kütlesi güneşimizin kütlesinin beş katından daha az olmalıydı. astronomlar ancak son zamanlarda bu kadar küçük kütleli kara deliklerin var olabileceğini düşünmeye başlamıştı.
  
  çalışmanın ortak yazarı, ohio eyalet üniversitesinden astronomi profesörü kris stanek, "farklı bir bakış açısı ile bakıldığında, farklı şeyler bulunuyor" diyor. "tharindu, diğer birçok insanın baktığı bu verilere farklı bir bakış açısı ile baktı ve bir kara delik olma olasılığını reddetmek yerine 'peki, ya bir kara delik ise?' diye sorguladı."
  
  çalışmanın yine ortak yazarlarından olan, ohio eyalet üniversitesi astronomi bölümünden todd thompson, "nasıl ay'ın kütle çekimi dünya'nın okyanuslarını etkiliyor ve suyun ay'a doğru çekilerek yükselmesine neden oluyorsa, kara delik de bu şekilde yıldızı bozuyor ve bir ekseni diğerinden uzun olan bir amerikan futbol toğuna benziyor" diyor.
  
  tek boynuz nasıl keşfedildi?
  
  kırmızı devin hızı, yörüngesinin periyodu ve gelgit kuvvetinin neden olduğu bozulmaya bakarak kara deliğin kütlesini hesapladılar. daha sonra, yaklaşık 18 ay önce ohio eyalet üniversitesi araştırma ekibi üyeleri, science dergisinde thompson liderliğinde bir makale yayımladılar ve bu tür küçük kara deliklerin olabileceğine dair güçlü bir kanıt sundular. bu keşif, jayasinghe ve ekibi tarafından bir motive kaynağı olmuş akabinde bu küçük kara deliklerin aranmasına başlanılmıştır. sonunda, tekboynuz'a ulaştılar. galaksimizde kara delikler ve nötron yıldızları bulup incelemek uzay bilimciler için hayati önem taşıyor. zira elde ettikleri bulgular yıldızların nasıl doğduğunu ve öldüğünü anlatır cinsten.
  
  yalnız başına duran kara delikler, uzaydaki diğer nesnelerin yaydığı türde ışınlar yaymazlar. bilimsel cihazlara göre elektromanyetik açıdan sessiz ve karanlıktırlar. bilinen kara deliklerin çoğu bir yıldız ile etkileşime girmeleri sayesinde keşfedildi. bu etkileşim bol miktarda x-ışını yayılmasına neden oluyor ve astronomlar bu x-ışınlarını görebiliyorlar.