tenerife faciası

• 27 mart 1977de meyadana gelen dünyanın en büyük havacılık faciası.
  kule ve uçaklar arasında geçen konuşmaların yanlış yorumlanması kazayı adeta dizayn eden faktörlerdi.
  klm pist başına geldiğinde pilot van zanten kalkış için motorlara gaz verir, yardımcı pilot henüz atc clearence almadıklarını söyler, pilot da "biliyorum al hemen" der.
  yardımcı pilot kuleyi arar ve "ready for take-off waiting for our atc clearance" der.
  kule gidiş yönü ve take offdan sonra neler yapacağı konusunda bir takım talimatlar verir. burada take off sözcüğü kalkış izininin bir parçasıdır ancak kule henüz izin vermemiştir. klm yardımcı pilotu clearance'ı kuleye geri okurken cümlesini "we are now at take off" yada "we are uhh.. taking off" gibi standart dışı bir ifade ile bitirir.
  kule bunu take off'a hazırlandıkları şeklinde yorumlar ve hemen ardından "ok, stand by for take off i will call you" der.
  ancak kaderin garip bir cilvesi olarak cümlenin "ok"den sonraki kısmı pan am uçağı telsizi tarafından bloke edilmiş ve klm kabini içinde cızırtı olarak duyulmuştur. klm ekibi sadece "ok" kelimesini duyduğu için kalkışa başlar, aslında cümleye "ok" diye başlamak da başka bir standart dışı uygulamadır.
  bu sırada pan am uçağı kuleye pisti henüz boşaltmadıklarını hala taxi pozisyonunda olduklarını bildirir. ancak gene kaderin cilvesi bu ifade de klm kabini içinde cızırtı şeklinde duyulur. ekip belki bunu duysaydı kalkışı hemen iptal edecekti.
  yoğun sis nedeniyle uçaklar birbirini görmediği gibi yer radarı olmadığı için kule de uçakları görememektedir.
  klm kalkışa başladığında kuleden pan am uçağına "report when runway clear" talimatı gelir, pan am ekibi de "ok, we'll report when we're clear" yanıtını verir. bu konuşma sadece arka koltukta uçuş mühendisinin dikkatini çeker.
  kaptan pilota pistin açık olduğundan emin olup olmadığını sorar. kendine çok güvenen van zanten kalkışa konsantre olmuştur, daha önce de kalkış izni aldığını sandığından evet der.
  klm ekibi karşılarında pan am uçağını gördüklerinde artık çok geçtir. van zanten son anda kalkmayı dener ama çok fazla yakıt aldığından başaramaz, pan am ekibi tüm gücüyle sola dönmeye çalışır ancak bu da çarpışmayı önlemez ve klm uçağı, pan am uçağının kokpit'inin bittiği noktadan sağ yandan çarpar.
  sonuçta klm uçağının 234 yolcusu ve 14 mürettebatının tamamı ölür. pan am uçağındaki 326 yolcu ve 9 kişilik mürettebattan 56 yolcu ve 5 mürettaebat sağ kalmayı başarır.
  klm yolcu listesinde olup da sağ kalmayı başaran tek kişi son anda uçağı kaçıran robina van lanchot adlı bir tur rehberidir.
  sis o kadar yoğundur ki kaza kule tarafından dahi farkedilmez ve kazazedeler uzun süre yardım bekler. kazayı haber veren o anda pistin üstünden geçen başka bir uçaktır.