amino asit ve protein destekleri

• sporcular arasında ikilemde kalmaya neden olan beslenme destekleridir.
  
  amino asitler kasların yapı taşlarıdır ve aynı zamanda kasların büyümesi için vücudun anabolizmasını harekete geçirirler. amino asitler , esansiyel ve nonesansiyel olmak üzere ikiye ayrılırlar. nonesansiyel amino asitler vücut taradından üretilirken esansiyel amino asitler dışarıdan alınırlar. et , balık , süt ürünleri, yumurta beyazı, soya fasulyesi gibi proteince zengin gıdalardan elde edilirler. vücut geliştirme ile uğraşanların özellikle bazı amino asitlere şiddetle gereksinimi vardır.
  toplam 20 çeşit amino asit olmasına karşın son araştırmalar sadece belli başlı amino asitlerin anabolik süreci başlatması için gerekli olduğunu ispatlamıştır.
  
  ne yaparlar ?
  amino asitler insan vücudu için hayati besin kaynaklarıdır. sporcular aminoasit takviyesi ile yeni kas dokularının oluşması , büyümesi ve hücre onarımı bakımından fayda görürler. vücut aminoasitleri asimilasyona uğratarak 50.000'nin üzerinde protein ve 15.000'nin üzerinde enzim çeşidi üretir. amino asitler sadece protein ve üretmekle kalmaz aynı zamanda insanın psikolojisini motivasyon ve konsantrasyonu, dikkatini ,uykusunu seksüel performansının düzenlenmesinde anahtar rol oynarlar. proteinler vücuda alındıktan sonra amino asitlerine parçalanırlar , daha sonra bu amino asitler vücudun gereken proteinlerinin ve enzimlerinin üretiminde kullanılırlar.
  
  amino asitlerin ve proteinlerin farkı
  amino asitlerin ve proteinler yıllar boyunca insanlar tarafından birlikte telaffuz edilmiş ve bir çok insan için aynı anlamı taşımışlardır. gerçekte bu iki madde yapıları itibariyle farklıdırlar ve amino asitler protein tozlarının yapamadıklarını yaparlar. protein tozları (whey , casein , yumurta beyazı gibi) birbirine kimyasal olarak bağlanmış amino asitlerden meydana gelir. bu proteinler kana emilmeden önce vücut tarafından peptitlere bölünmesi gerekmektedir. bu bölünme ve sonrasında kana emilim çok uzun bir süreçtir. örneğin bir ölçümde 15gr süt proteinin %70 – 80 oranında emilmesi için 3 saat zaman gerektiği tespit edilmiştir.
  aslında uzun bir sürede emilmelerine karşın bozulmamış proteinler çok önemlidir çünkü vücuda geniş spektrumlu bir amino asit profili sağlayarak kaslarda temel yapı taşlarını oluştururlar. böylece amino asit havuzunu doldurarak yeni dokuların oluşumunu ve büyümesini sağlayarak en temel görevi yerine getirirler. amino asitlere göre daha ucuzdurlar. ancak amino asitlerle kıyaslandığında daha az etkilidirler. çünkü protein tozları vücut enzimleri tarafından amino asitlere ayrılırken bu amino asitlerin bir çoğu karaciğer tarafından etkisiz kılınırlar. daha fazla amino asit için daha fazla protein tüketmek ise vücutta protein paradoksuna yol açar.
  
  amino asitler protein tozları ile kıyaslandığında , protein tozlarının yanında saf maden gibi dururlar. çünkü amino asitler zaten proteinin peptitlere ayrılmış halidir ve vücut ayırma işlemi uğraşmadan direk olarak daha çabuk ve etkili bir şekilde amino asitlerin kas hücrelerine emilimini sağlar. amino asitler protein tozlarının sağladığı tüm faydaları sağlarlar. daha önemlisi kan dolaşımına direk girmeleri dolayısıyla daha başka artı faydalar gösterirler. sadece kasların yapı taşı olma özelliğinin çok ötesinde özellikler sunarlar. protein tozlarına karşın en temel üstünlüğü protein tozlarının ortaya koyamadığı bazı anabolik, anti katabolik ve hormonal fonksiyonları ortaya koyarlar. anabolizm, hormon regulasyonu (hgh , insülin) immunamodülasyon , nörotransmiter fonksiyon gibi armakolojik ve psikolojik etkiler gösterirler. doğru oranlarda amino asit profiline sahip amino asitler gücü arttırmada ve onarım sürecini kısaltama da, yorgunluğu önlemede ve yağsız kas kütlesini arttırmada protein tozlarının sahip olduğu potansiyelin çok üstünde bir potansiyele sahiptirler. tüm bunlar protein tozları ve amino asitlerin birlikte kullanılmaması anlamına gelmemelidir. sporcular her ikisini de kullanabilirler. ancak çok sıkı bir protein diyetine girilmişse sadece amino asit kullanımı tercih edilmelidir. aksi takdirde sporcu protein paradoksuna girme riski yaşar.
  
  esansiyel ve non-esansiyel amino asitlerin farkı
  amino asitler en temelde ikiye ayrılırlar. bunlar vücudun üretemediği esansiyel amino asitler (eaa) ve vücudun ürettiği non-esansiyel aminoasitlerdir (neaa). eaa lar dışarıdan besin takviyesi olarak alınır ve çok değerlidirler. vücudun nitrojen dengesi gerekli olduğu zaman eaa lardan elde eder. eaa lar sırasıyla : histidine , isoleucine, leucine, lyine , methonin , phenylalanine , threonine ve valindir.
  klinik deneyler eaaların protein sentezi ve pozitif nitrojen dengesi yoluyla anabolik etkiler sağladığını kanıtlamıştır. neaalar ise pozitif protein sentezi ve anabolizm için gerekli değildirler. teksas üniversitesinde yapılan bir çalışmada bir grup sporcuya 6gr eaa verilirken diğer grup sporcuya 6gr karışık (eaa+neaa) amino asit verilmiştir. uygulanan antrenman programı sonrasında 6 gr eaa almış sporcuların iki kat daha fazla anabolik etki gösterdiğini dolayısıyla anabolizma için neaalara gerek olmadığı kanıtlanmıştır.