emilie du chatelet

• tarihin karanlık sayfalarına gömülen kadınlardan sadece biri. erkek hegemonyasının altında direnmeye çalışan, zekasıyla hayranlık uyandıran kadın.
  
  kral xıv. louis'in kızı, cisimlerin hareketini ve çarpışmasını açıklayan denklemlerin yetersizliğine çare oldu. kısacık hayatında fiziğe birçok katkıda bulunarak, o dönemin kadınlarında görülmemiş şekilde bilimsel çalışmalar yaptı. bunların arasında, sir isaac newtonun principiası da vardı. bugün fransa'da hala du chatelet'in çevirisi esas alınır.
  
  devrinin çok dışında, bir filozof, bilim insanı, dilbilimci ve metamatikçiydi. istediği tek şey, o yıllarda kadınların sahip olamadığı şeydi; özgürlük; bilimsel çalışma yapma özgürlüğü.
  
  19 yaşındayken kısmen daha özgür olabilmenin yolunu bulmuştu. fransız ordusundan bir generalle evlendi, 3 çocuk doğurdu. bilim tutkusunun peşini hiç bırakmadı, ileri matematik öğrendi. o sıralarda ders aldığı ve büyük ihtimalle de küçük bir ilişki yaşadığı hocası newton'un büyük bir hayranıydı. du chateler newton ile işte bu dönemde tanıştı.
  
  bu müthiş kadın en çok voltaire ile yaşadığı ilişkiyle gündeme geldi. o sıralarda, katolik kilisesini şiddetli bir şekilde eleştiren voltaire, iki kez hapse atılmış, ingiltere'ye sürgüne gönderilmişti. orada newton'un fikirlerinin etkisi altında kaldı. fransa'ya döner dönmez, yine krala hakaret etti. ve du chatelet onu kır evinde saklamaya başladı. bu paris'in uzağındaki şato, kocasının da onayıyla, bilgi ve kültür yuvasına dönüştü.
  
  aşk hayatı hakkında muhtelif efsaneler vardır. çoğu abartılı olmakla birlikte, daldan dala konduğu, kocasını aldattığı da gerçektir. etrafındaki bu zeki ve genç erkeklerden çok şey öğrendi. kendi fikirlerini yaratmasında büyük katkıları oldu.
  
  fikirleri oldukça iddialı ve sıradışı bir hal almıştı. öyle ki, newton'da bile kusurlar bulmaya başladı. çevresindekileri dehşete düşüren bu kadın, newton'un meşhur formülü olan, bir cismin enerjisinin kütlesiyle hızını çarparak basitçe hesaplanabileceğini fikrini eleştirdi. gottfried wilhelm leibnizin savunduğu, enerjinin kütlesiyle hızının çarpımının karesi olduğunu benimsedi. akademi tarafından aforoz edilmeyi göze alarak hem de. koyu bir newtoncu olan voltairle büyük bir görüş ayrılığına girdiler.
  
  yaşamının sonunu, evliyken ve voltair ile beraberken genç bir askerle yaşadığı diğer yasak ilişki getirdi. 18. yüzyılda, 43 yaşında bir kadının hamile kalması son derece tehlikeliydi. du chatelet de bunu gayet iyi biliyordu! 4. çocuğunu doğurduktan altı gün sonra emboliden yaşamını yitirdi.
  
  fikirlerinin kabul görmesi için, ölümünün üzerinden 100 yıl geçmesi gerekti. nihayet einstein bu fikri kullandı ve enerji ve kütleyi ışıkla biraraya getirdi.