und sagte kein einziges wort

• behçet necatigil çevirisi muazzamdır. savaş sonrası hayatı en iyi anlatan roman olabilir. fikrimce eseri bu derece güzel yapan, betimleme ustalığı ve belli bir alana mahsus madde ve cisimlerin ustalıkla hikaye örgüsü içinde tanımlanması ve çevre-karakter betimlemesi ile eş zamanlı olarak hikayenin gelişmesidir.
  
  romanın başında eşine para göndermek için bankaya giden umutsuz vaka fred, veznedar'dan banknotları ister, aldığı paraları zarfın içine yerleştirip zamk ile yapıştırır, ardından parayı gişeye geri teslim eder. bu görevi rutin bir biçimde, şartlandığı bir ödev duygusuyla, ne yaptığını tam olarak anlamadan yerine getirir.
  
  fred, bir süre bankanın içinde zaman harcarken okur olarak siz de ilk satırlardan itibaren atmosferin içine dahil olursunuz. bankanın havasızlığı ve bakımsızlığı öyle belirgindir ki olabildiğine hızlı bir biçimde o yıkım halindeki kente adım atarsınız. fred bankadan çıktığında ise şehir harap ve yıkık görüntüsü ile sizi karşılar. bakımsız kentin betimlemesi ile birlikte savaşı kaybetmiş o almanlardan herhangi biri olur çıkarsınız kısa sürede.