hanbazi

• orta asya'da cengiz han'dan sonra kurulan hanlıkların yönetiminde yapılan bir nevi hile, cambazlık diyebiliriz. cengizden sonra hanlıkların yönetiminde cengiz soyundan olma geleneği vardı. bu bağlamda tahta o soydan biri çıkıyorken, bazen o soydan gelen kişi güçsüz oluyordu. yönetim de hoca(dini cemaat yapılanmalarının) veya soyluların elinde oluyordu. bu yönetimde olan şahıslar cengiz soyundan gelen kişilere yani kukla hanlara ihtiyaç duyuyorlardı. yani kukla han formaliteden tahtın sahibi asıl kuvvetli kişi ise hanlığın sahibi oluyordu.
  
  bu söylediğimiz iktidar oyunu; cengiz'den 400-500 sene sonra neredeyse rutin haline gelse de erken tarihlerde timurlenk için de bu örneği vermemizde sakınca yoktur. timur da han ünvanı kullanmamış, coğrafyanın tek iktidarı tek söz sahibi kendisiyken bile yanında her zaman cengiz soyundan birini bulundurmuştur. bu isim ankara savaşında yıldırım bayezid'i yakalayan mahmut handır. ne kadar han sıfatı taşısa da her zaman bir kukla olarak emirler doğrultusunda hareket etmiştir, buna karşılık emir ünvanı alan timur ise kimseden emir almadan deşti kıpçaktan istanbul'a, doğu avrupa'dan suriye'ye kadar ilerlemiştir.