kanlı ay tutulması

• merak edilen soruyla başlayalım: evet, tutulma türkiye'den izlenebilecek. kendisi türkiye saati ile 20:15 civarında başlayacak ve gece 02:30 sularına kadar devam edecek. saatler tam olarak şu şekilde:
  
  gölgeli ay tutulmasının başlangıcı: 20:14
  kısmi ay tutulmasının başlangıcı: 21:24
  tam ay tutulmasının başlangıcı: 22:30
  `maksimum tutulma anı: 23:21`
  tam ay tutulmasının bitişi: 00:13
  kısmi ay tutulmasının bitişi: 01:19
  gölgeli ay tutulmasının bitişi: 02:12
  
  hangi ülkelerde görülebileceğini şu görselden daha iyi anlayabilirsiniz.
  
  tutulma nasıl oluyor peki? güneş, dünya ve ay aynı çizgiye geldiğinde ve ay, dünya'nın gölgesine girdiğinde tam ay tutulması gerçekleşiyor. ama bu tutulmanın diğerlerinden ayrıldığı bazı özellikler var.
  
  neden kanlı ay tutulması? dediğimiz gibi: dünya, güneş ve ayın arasına giriyor ve ay da dünya'nın gölgesinin ortasından geçiyor. güneş'ten gelen ışınlar dünya'nın atmosferinde dağılıyor. şunun gibi düşünün. dağılan renklerden dalga boyu en uzun olanı kırmızı olduğu için de bu renk, ay'ın yüzeyine kadar yansıyor. tam tutulma olduğu için ay'ın yüzeyini homojen bir kızıllıkta göreceğiz.
  
  bu video iş görür
  
  neden 21. yüzyılın en uzun tutulması? ay, elips bir yörünge izlediği için kendisinin dünya'ya olan uzaklığı zamanla değişmekte. ay'ın dünya'ya en yakın olduğu ana yerberi, en uzak olduğu noktaya da yeröte deniyor. kütleçekim kanununa göre, cisimler etkisi altında oldukları cisme yaklaştıkça hızları artıyor, cisimden uzaklaştıkça da hızları azalıyor. bu tutulma da ayın dünya'ya en uzak olduğu zaman aralığına yani yeröteye denk geldiği için oldukça uzun, yaklaşık 1 saat 43 dakika.
  
  bu arada mars da epey yakın bu aralar, 2003'ten beri dünya'ya bu kadar yakın olmamıştı, 57.6 km daha yaklaştı gün itibariyle. başka ilginç bir bilgi de şu: tutulma sırasında mars ve ay aynı anda gökyüzünde görülebilir olacak ve mars, aydan daha parlak görünecek. ay'ın parlaklığı oldukça az olacak hatta hayatınızda görebileceğiniz en sönük ay olması da muhtemel.
  
  diyeceğim o ki, kendimizin evrendeki konumunu biraz olsun anlamlandırabilmek istiyorsak balkona çıkıp bu şahane olayı çıplak gözle bir izleyin.
  
  edit: mars bilgisi eklendi.