flightplan

• amerikan/gelişmiş ülkelerin toplumları açısından bakarak değerlendirilmesi gereken bir film.
  
  gelişmiş toplumlarda insanlar, türkiye'deki gibi gelişmekte olan ülkenin insanlarından farklıdır. hayatları izoledir. yalnızdırlar. aile bağları zayıftır. depolitize olmuşlardır. kimse kimsenin işine karışmaz.
  
  --- spoiler ---
  
  uçaktaki yolcuların büyük bir kısmının amerikan vatandaşı tipli olması, jodie foster'in çocuğunu kaçırdığından şüphelendiği arap uyruklu dışı 3-4 yolcu dışındaki bütün yolcuların ve uçak görevlilerinin halis amerikalı kılıklı seçilmesi, jodie ablamızın uçağa bindikten sonra hemen bütün yolculara (mesela önündeki aile, hemen yan sırada oturan kadın ve erkek) çocuğunu görüp görmediklerini sorduğunda hiçbirinin çocuğunu görmemesi, ilgi göstermemesi, ilgisiz kalması, kendisine yardımcı olmaya çalışan tek kişinin de terorist olması bunu göstermektedir.
  
  --- spoiler ---
  
  halbuki uçakta bizim gibi gelişmekte olan toplumdan insanlar olsaydı (mesela uçakta sadece türk yolcu bulunsaydı) herkesin ağzından bir laf çıkardı. "abla gördüm ama şuraya gitti", "abla bir saniye ben yardımcı olayım" gibi laflar duyardık. bin tale deli çıkar, en azından yorumunu söyleyip işe karışırdı.
  
  --- spoiler ---
  
  halbuki jodie foster'in önündeki çocuklu aile bile onunla ilgilenmedi.
  
  --- spoiler ---
  
  --- spoiler ---
  
  uçaktaki insanların bu şekilde gösterdiği ilgisizlik, jodie'nin hiç binmediği düşünülen çocuğunu arama konusundaki panik ve stresli imajı, uçaktaki genelin kendisini dışlaması ve hiçbirinin yardımcı olmaması, uçağın kalktığı ülke olarak da gelişmiş bir ülke olan almanya'nın seçilmesi (kadının yaşadığı yer olarak, uçak berlin'den kalkıyordu)
  
  --- spoiler ---
  
  ... farklı şekilde düşünemeyen mekanikleşmiş gelişmiş ülke insanlarına eleştiri açısından göndermelerdir. film jodie foster'i bu genelden farklı olarak göstermektedir.
  
  --- spoiler ---
  
  uçağa bindikten sonra yerine oturan arap uyruklu yolcuya "sen katilsin sen çocuğumu kaçırdın" şeklindeki paranoid düşünce dolu bakışları, uçaklar konusunda uzman mühendis gibi spesifik bir meslek seçilmesi bunu gösterir.
  
  --- spoiler ---
  
  --- spoiler ---
  
  ilgisiz uçak yolcularının (yolcular duyarsız, ilgisiz, düşünmeyen, sorgulamayan toplumu temsil etmektedir) zaaflarından yararlanan terorist bir ekip birden ortaya çıkar. psikolog kılıklı kadın, çok yüksek miktarda paranın transferi edilmesi için gerekli banka hesaplarının uçağa binmeden önce ayarlanması, kendisine yardımcı olmaya çalışan sonra terorist çıkan ajan kılıklı adamın uçağa binmeden günler önce de jodie foster'i berlin'de izlemesi, kaybolan çocuğun uçak yolcu listesinden önceden silinmiş olması, tabuta uçağa binmeden önce yerleştirilmiş bombalar ve jodie foster'in çocuğunu ortadan kaldırarak uçaktaki terorist tehlikesini kadının üstüne yıkmak için yaratılan atmosfer
  
  --- spoiler ---
  
  ... gibi unsurlar, son yıllarda gelişmiş ülkelerde de çıkmış olan organize terör örgütlerine göndermedir.
  
  ilgisiz gelişmiş ülke toplumu ve gelişmiş ülkelerdeki terör olaylarını i ele almış bir film gibi görünüyor.
  
  --- spoiler ---
  
  bu filmle, bu toplumlarda terorün insanlar üzerinde yarattığı etki (arap uyruklu yolculardan kıllanan jodie foster'dan başka bir de iri yarı bıyıklı bir herif var, arap uyrukluya yakın oturan, üstüne yürüyen herif) ele alınmış. ajan kılıklı herifin terorist çıkması da amerikan devletine bir gönderme olarak değerlendirilebilir.
  
  --- spoiler ---
  
  11 eylül 2001 saldırılarından sonra arap uyruklu insanlardan herkesin kıllanması
  
  --- spoiler ---
  
  (jodie foster ve demin bahsedilen iri yarı adamın arap kılıklı yolcudan tırsmaları),
  
  --- spoiler ---
  
  kurunun yanında yaş da yanar sözünü hatırlatır bize. her yabancıya suçlu gözüyle bakılmaması gerektiğini düşündürtür.
  
  --- spoiler ---
  
  uçak indikten sonra yolcuların beklediği salonda, jodie foster'in kızını kucağına alıp giderken kendisinden kıllandığı/kıllandıkları arap uyruklu yolcunun yere eğilip jodie foster'a çantasını veren kişi olarak seçilmesi
  
  --- spoiler ---
  
  ... -biraz geyik gözükse de- bu olguya göndermedir.
  
  bu arada filmin görsel kısmıyla da epeyi uğraşılmış:
  
  --- spoiler ---
  
  filmin ilk giriş sahnesinde berlin'deki metro istasyonunu bomboş göstermesi, jodie foster'in uçağa ilk binen kişi olması, kendisinden sonra gelen ilk yolcuların (çocuklu aile) uçakta o kadar o kadar boş yer varken gelip hemen önüne oturması, uçağa ilk bindiklerinde uçağın içini, boş koltukları perspektif/derinlik açısından uzun bir süre göstermesi, berlin'deki evin ıssızlığı, uçağın berlin havaalanından kalkmadan önce pistte gövdesinin buzla kaplanması ve uçağın havadayken oluşan türbülans titremeleri ile yaratılan görsel gerilim gibi birçok sahne bunu göstermektedir.
  
  --- spoiler ---
  
  jodie foster gibi oldukça prestijli bir oyuncunun bu filmde oynamayı tercih etmesi bu açılardan değerlendirilebilir.