silvan

• silvan bölgesinin antik dönemde sophanane olarak anıldığı, iö.77 yılında kurulduğu kabul edilen büyük tigran krallığı'nın başkenti olan tigranokerta şehri olduğu, bizanslılar döneminde aziziler kenti anlamına gelen martirapolis adını aldığı, daha sonra süryaniler tarafından miferket, ermenice nphrkert, muhargin, islam kaynaklarında ise meyyafarirkin / mafarkin / farkin olarak anıldığı bilinmektedir. bölgede yapılan araştırmalar sonucunda silvan'da bulunan hasuni mağaralar'ının anadolu'nun ilk yerleşim yerlerinden biri olduğu ve mağaraların mezolitik dönemde yerleşim gördüğü tespit edilmiştir.
  
  silvan çevresinin daha sonra neolitik ve kalkolitik dönemde de yerleşim gördüğü iö. 3. binden itibaren huri – mitanniler, asurlular, urartular, bit zamanı krallığı, medler, persler, selevkoslar ve partların egemenliğine sahne olduğu, iö. 69- is. 53 tarihleri arasında kente hâkim olan romalılar'dan sonra is. 226 yılına kadar kentin romalılar ve sasaniler arasında el değiştirdiği bilinmektedir. is. 589 yılında bizanslıların egemenliğine giren silvan, 639 senesinde islam orduları tarafından alınır. bu dönemde emeviler, abbasiler, hamdaniler ve mervaniler'in egemneliğinde kalan ve mervani devleti'ne başkentlik yaparak görkemli bir dönem geçiren silvan, daha sonra artuklular, inaloğulları, nisaoğulları, eyyubiler ve anadolu selçukluları'nın hakimiyetine geçer.
  
  silvan, anadolu selçukluları'nın hâkimiyetinde iken moğol istilasına maruz kalarak büyük bir yıkım yaşadı. daha sonra akkoyunlu ve osmanlılar'ın egemenliğine giren kentin imarı yeniden düzenlenmeye çalışılsa da eski ihtişamına kavuşamamıştır.
  
  1873 yılında ilçe merkezi olarak diyarbakır'a bağlanan en büyük ilçelerden biri olmuştur silvan, sahip olduğu tarihle eşdeğer önemli birçok tarihi esere de sahiptir. surlarla çevrili kalesi, efsane aşka konu olan zembilfıroş burcu, dünyanın en geniş taş kemerli köprüsü olan malabadi köprüsü, bölgenin en büyük camilerinden olan selahattin eyyubi camii ( ulu camii ) karabehlül bey camii, kırık minare, atatürk evi, üstünler evi, klavuzlar evi, azizoğulları evi; çeşemeler, türbeler; temtemburg, hemido ve paleolitik çağdan kalma buluntuların olduğu ve ortaçağ'da hristiyanlar tarafından iskan edilen, yüzlerce mağara odadan oluşan ve kapladığı alan itibariyle dünyada emsal teşkil eden hasuni mağaraları ve kiliseleri çok önemli tarihi miraslarımızdandır.
  
  ilçe merkezinde her yıl mayıs ayının 14'ünde kutlanan serê gulan şenlikleri (bahar bayramı şenlikleri); yine silvan'ın kumgölü köyü'nde her yıl kutlanan murat ( serhıvde) şenlikleri ile de tarihi ve kültürel zenginliklere sahip ender bir yerleşim yeridir.