mazdekizm

• mazdekizm, zerdüştlük'e mensup iranlı din adamı mazdek'in düşünce felsefesine verilen isimdir.
  isa'dan sonra v. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan, insan eşitliği ve mal ortaklığını savunan bir akım olarak bilinmektedir.
  mazdek, hava ve su gibi, paranın, mal ve mülkün de insanlar arasında eşit olarak paylaşılmasını savunuyordu.
  
  bundan da öteye giden görüşü, kadınları toplumun ortak malı sayması, dolayısıyla evlilik bağlarını ortadan kaldırmasıdır.
  bu mezhebe göre evlen­mek ve aile bağları kurmak diye bir şey yoktur.
  her şeye rağmen bu mezhep iran'da yayılmış, soy ve nesepler birbirine karışmıştır.
  
  mazdek'in avrupa üzerinde de etkileri olmuştur. mazdek gibi ortak mülkiyeti savunanlardan bir avrupalı, 1478-1535 yılları arasında yaşamış ve kral viii. henri'ye özel danışmanlık yapmış olan thomas moredur.
  more'un ideal toplum düzeninde özel mülkiyet sözkonusu değildir.
  mazdek ve thomas more’un düşüncelerine benzer bir görüş de babeuf adındaki bir fransız tarafından savunulmuştur.
  fransız devriminin yaşandığı yıllarda babeuf (1760-1797) adında bir isyancı, mükemmel eşitliğin ancak mal ortaklığı ile sağlanacağını savunmaktaydı ve bu amaçla 1796 yılında "eşitler örgütü"nü kurdu. babuef'in ortak mülkiyet düşüncesi daha sonra başka düşünürler tarafından da savunuldu.
• (bkz: mazdak)
  (bkz: #4244673)^*
• mazdek yasaları olarak da bilinen görüş bütünlüğü. mal varlığı eşitliğini, insanın hava ve su gibi ortak kullandığı bütünlük genelinde tüm dünyevi varlıkları paylaşması gerekliliği ve özel mülkiyetin olmaması fikrini savunmaktadır. evlilik müessesini kabul etmeyen mazdek düşünce sistemi, insanların aşk ile yaşaması gerekliliğini ve cinsel anlamda özgürlüğü toplum içerisinde yaymayı hedeflemiştir. mazdek'in sasani sultanı kavat'ın eşini talep etme cüreti ve başarıya ulaşması, sonraki iktidarı ciddi anlamda tedbir almaya zorlamış ve sonucunda acılı bir ölümle buluşması gecikmemiştir.
  
  mazdek/mazdak'nın ölümü sonrası iran'ın rey şehrine kaçan eşi hürrem bint-i kade mazdek'in düşüncelerini hedonizm ile harmanlayarak zevk veren her şeyin mübah olduğu düşüncesini yayacaktır. hürremiler olarak bilinen örgütlenme bu evrede kızıl sarıklar giyecek ve sonraki dönemde kızıl ordudan tutun, kızılbaşlık olarak bilinen bütün akımları besleyecek bir fraksiyonun oluşmasına neden olmuştur.