s-75 ^*

• s-75 dvina yada nato kod adıyla sa-2, imaline 1957'de başlanmış, sovyet yapımı, füze mühimmatı haricinde sadece batarya olarak 4,700 adet üretilmiş sam füzesi. en çok üretilmiş karadan havaya füzedir.
  vietnam savaşında yüzlerce amerikan jeti düşürmüştür.
  7 ekim 1959'de çin'in kullanımındaki bir s-75, bir tayvan rb-57d canberra'sını düşürür. bu tarihteki ilk sam kill'idir. 1 mayıs 1960'da bir cıa u-2'sini düşürmüştür. bu füze küba füze krizinde küba'ya da konuşlandırılmış ve seferberlik ilan edip türkiye ve italya'ya jupiter füzeleri yerleştiren amerika ve küba'ya nükleer füzeler yerleştiren sovyetler birbirine saldırmak için tabiri caiz ise bahane ararken; bir u-2 daha düşürmüş, pilotu öldürmüş ve gezegeni topyekün nükleer savaşın eşiğine getirmiştir. daha sonra iki tarafta anlaşmaya varmıştır.
  ama bu yankiler için sadece ön sevişmedir.
  rolling thunder operasyonunda amerika kuzey vietnam'a b-17'lerden daha fazla bomba taşıyabilen yakın destek uçağı, f-84'ün replecament'i olan f-105d'ler, en fazla kullanılan uçaklar olmak üzere a-4 vb, yakın destek uçakları ağırlıklı bir hava akını taarruzları dizisi başlattı. bombardımanın yoğunluğu bazı yerlerde kore ve japonya'daki usaf(ww2 adıyla usaaf) bombardımanlarından daha fazlaydı. 130.000 sivil öldürüldü ve tüm sebeplerden kuzey vietnam 120 hava aracı kaybetti. vietnam sovyetlerle birlikte geniş çaplı bir hava savunma sistemi kurmuştu. agm-45 shrike anti radar füzesi artık amerikan hizmetinde operasyoneldi ve amerikalılar kesin bir başarı elde etmeyi umuyordu. operasyon bir fiyaskoydu.
  1,054 amerikan ordusu personeli ve 922 uçak kayıp verildi.
  vietnam savaşı boyunca sa-2 füzeleri, sovyetlerde üretilip vietnam'a getirildiğinden, amerika ve sovyetler direk olarak birbirini vurmaya cesaret edilmediğinden, sürekli takviye olarak kuzey vietnam'a geliyordu. ama diğer sam'ların aksine s-75 çok gelişmiş bir sistemdi ve çok büyük miktarlarda ancak 1971 yılının sonunda vietnam'a gelebildi. 1965'te kuzey vietnam'da 6 sa-2 bataryası vardı, 1968'de bu rakam 30'du.
  vietnam savaşındaki belli başlı amerikan uçakları kayıplarına gelirsek,
  689 f-4,
  392 f-105,
  363 a-4,
  243 super sabre,
  59 c-130.
  bu kayıplar, non-combatlarla birlikte tüm sebeplerden toplam kayıplar. bu rakamlarda s-75'lerin çok önemli bir rolü var.
  peki ya b-52'ler ?
  tüm vietnam savaşında 31 b-52 düştü. peki s-75'ler hiç usaf, usmc ve donanmanın hava gücünün, amerika'nın hava gücünün, nato kurulduktan, amerika süpergüç olduktan; savaş hali ve seferberlik ilan ettikten sonraki amerikan hava gücünün iflahını kesebildi mi ?
  evet. 1968 yılında 17.000 amerikan askeri öldükten sonra amerika kademeli olarak geri çekilmeye başladı. ama 1972'deki vietkong ve vietnam ordusu birliklerin taarruzuna(easter offensive) karşı yürütülen linebacker operasyonları tüm savaşın en yoğun bombardımanlarıydı. 1972 yılında hayvani miktarlarda s-75 vietnam'a getiriliyordu. 1972'nin aralık ayında s-75 bataryalarından 266 füze ateşlendi. linebacker 2 operasyonunda 18-29 aralık tarihleri arasında 16 b-52 düşürüldü. yani 1965'in mart ayından 1972'nin aralığına kadar 15 b-52 düşmüşken, linebacker 2 operasyonunda 11 günde 16 b-52 düşürüldü. bu olaydan sonra bombardımanlar durdurulmaya başlandı. linebacker 2'deki b-52'lerin personellerinden biri, amerika anakarası içinde bulunduğu test sahalarında bile bu kadar sam füzesini bir arada görmediğini söylemiştir.
  bu noktada amerikan halkının iki başlıca söylemine açıklık getirmek gerekiyor;
  biri kahrolası liberaller olmasa, vietnam'ı dümdüz edecekleri ve commie'leri yok edecekleri, diğeri ise bu manasız ve korkunç savaşı amerikan halkının protestolar vasıtasıyla durduğu.
  ikiside yanlış. evet, tet saldırısı iki taraf için de sonuçsuzdu, ancak amerikalıların çekilmeye karar vermesinin sebebi kendi halklarından ziyade; düşmana kesin bir darbe vuramamaları, takviyeyi kesememeleri ve bir yılda 20 bine yakın kayıp vermeleridir.
  ikinci olarak, yukarıda da bahsettiğim gibi, her ne kadar kademeli olarak çekilseler de, bombardımanları savaşın öncesinde milyonlarca sivili öldürdükleri miktara göre dahi arttırıyorlardı, orayı ırak gibi on yıllarca bombalayamamış olmalarının sebebi, sovyet sam'larıdır. 11 günde 16 b-52'leri düşürülünce, bombardımanları devam ettirmelerinin, hava kuvvetlerine, 1943'teki etousa'da (european theater of operations, united states army) usaaf'ın verdiklerine benzer kayıplara sebep olacağını (schweinfurt hava akınları, tidal wave operasyonu) anlayan yankiler, tamamen geri çekilir. pilotların f-105'e uçan tabutluk lakabı takmış olmasının sebebi s-75'tir.
  ha, bir de bunların, "ıf you not came to democracy, democracy will came to you " diye bir lafı var. ne yazık ki, demokrasi maksatlı bürokratik işlemleri götlerine sovyet füzesi girerken sürdürememişler.
  s-75'in s-125 varvasyonu, 1999'da, sırbistan semalarında yine amerikan hava kuvvetlerine ait bir f-117 nighthawk düşürmüştür.
  s-75 füze sistemi yerini s-300'e bırakmştır.