şivane kurmanca

• ilk kürtçe roman olarak kabul edilir. yazarı erebe şemo'dur.
• 1935 yılında erivan'da basılmıştır. ereb şemo kürtçe olarak yazdığı bu romanının ilk önce rusça versiyonunu basıp yayımlamıştır. kürtçe aslı uzun bir süre kayıp olduğundan 2000'li yıllara kadar kürtler bu romanı rusçadan fransızcaya çevirisinden nureddin zaza'nın kürtçeye çevirmesi sayesinde okuyup haberdar olabilmişlerdir. fakat artık kitabı orijinal kürtçesinden okumak türkiye'de lîs yayınları tarafından yapılan birkaç farklı baskısı sayesinde oldukça erişilebilir olmuştur.
• şivanê kurmanca.
  kurmancî lehçesiyle yazılmış ilk kürtçe roman. 1935 yılında sovyetler birliği döneminde erivan'da ishak marogulov'un kürtçeye uyarladığı latin alfabesi ile yayınlanmıştır. özellikle o tarihlerde rusya'nın kontrolünde olan kars ve çevresinde yaşananlar ve kürtlerin yaşamı hakkında bir şeyler öğrenmek isteyenler için önemli bir yapıt. yoksul bir kürt çobanın işçileri örgütleyen bir devrimciye dönüşümünü anlatan biyografik bir romandır. erebê şemo kendi yaşamından örnekler vererek o dönemi anlatır dolayısıyla bize o coğrafyada yaşanan bazı olayları da en yalın haliyle aktarmış oluyor.
  
  yazar hem temizliğini yaptığı hem de öğrencisi olduğu okulun ilk günlerini ve aynı zamanda malakanlı çocuklar tarafından dışlanmışlığını romanda şu sözlerle aktarmış.
  
  "min bi eşq hemû şixulê wê rind û temiz diqedand. raste, kincê mine niha ji kincê berê tezetir bûn, lê dîsa zarê melegana nedixwast minra ser textekî rûnin. wana digot, ezî mirdarim, golikvanim. seydayê ez dame rûniştandinê ser textekî başqe-tenê."
  şivanê kurmanca, weş. lîs, r.46.
  
  yukarıdaki cümleleri özellikle alıntıladım ki yazarın diline örnek olsun. görüldüğü gibi kitabın kürtçesi bugün standartlaştırılmaya çalışılan kürtçeye göre biraz ağır gibi görünse de dili anlaşılır. lis yayınları'ndan yayınlanan baskısında yazarın neredeyse hiçbir kelimesine müdahale edilmemiş bu o dönem konuşulan kurmancîyi görebilmek adına bizim için büyük bir şans ama okuyucuyu biraz zorlayabilir de. mistefa aydogan bu kitabı celadet'in hazırladığı kürtçe latin alfabesine göre hazırlamış.
  
  daha önce de tekrarladığım şu notu eklemeden edemeyeceğim 1935 yılında konuşulan ve konum itibarıyla bildiğim kurmancîye yüzlerce kilometre uzaklıkta olan yazarın kürtçesini bugün bile rahatlıkla okuyup anlayabiliyorum ama kürtler birbirinin kurmancî'sinden anlamıyor palavrası hiç bitmiyor ve hiç bitmeyecek gibi de görünüyor.
  
  bu özel gün vesilesiyle kürtçe yazım diline büyük katkılar sunan erebê şemo'yu ve celadet alî bedirxan'ı saygıyla anıp; özellikle ana diline sahip çıkan ona kutsallık atfetmeden herhangi bir dilden daha üstün olduğu saçmalığıyla değil diğer dillerle eşit haklara sahip olması gerektiğini savunan ve ana dilinin dünyayı oluşturan binlerce renkten biri olduğunun farkında olan herkes için 15 mayıs kürt dil bayramı kutlu olsun.
  
  şivanê kurmanca
  
  kürt çoban ismiyle türkçeye çevirildi:
  kürt çoban
  
  kürt edebiyatı meraklıları için:
  #33844427
  #121650222
  #80849955
  #122109097