• 19. yüzyıl başlarında yaşamış rus matematikçisi. görelilik kuramının geliştiği zamanlarda kozmolojiye yaptığı katkılarla tanınır. einstein'ın denklemlerinin birkaç milyar yıl kadar önce oluşan ve gittikçe genişleyen bir evren modeline işaret ettiğini görmüştür. bing bang'in fikir babasıdır.
  • matematikçi ile ilgili enteresan başka birşey de babasının balet, annesinin piyanist olmasıdır. demek ki sanatla bilim o kadar da uzak değillermiş birbirlerine.
  • (bkz: leonardo da vinci/#1494570)
  • hubble'ın gözlemlerinden önce teorik olarak evrenin genişlediğini hesaplamıştır(1922-ayrıca 1927 yılında lemaitre'nin hesaplamaları da evrenin genişlediğini göstermektedir.).evrenin dinamiği hakkında bilgi sahibi olmak için friedmann denklemini incelemek gerekir.
  • iskender oğlu iskender kızarmışadam şeklinde chicken translate 'ini yaptığımdır.
  • erken yaşta ölen rus astronom. einstein friedmann'ın yayınladığı ve big bang'i iddia ettiği makaleyi okumuş ama yayını saçma bularak dergiye yayının saçma olduğunu savunan bir mektup göndermiştir. yaklaşık aynı dönemde georges lemaitre de friedmann'dan bağımsız olarak big bang teorisini geliştirmiş ve sunmuştur. tabii lemaitre de einstein'den zılgıtı yemiştir. çünkü o dönemde einstein statik evren modeline inanıyordu. daha sonradan einstein "bilim adamı devrimci olmalıdır, ben de bir devimci olarak başlasam da zaman beni diktatöre dönüştürdü" diyerek günah çıkartmış ve big bang teorisinin doğruluğunu ancak hubble'ın gözlemlerinden sonra kabul etmiştir.
  • evrenin genişlediğini ispatlamıştır. 3 temel kuramı vardır
    1-evrenin genişlemesi sınırsızdır yani evren sonsuza kadar durmaksızın genişleyecektir
    2-evren belirli bir noktaya kadar genişleyip o noktadan sonra daralmaya başlayacak ve o daralmanın sonucu bum
    3-evrenin belirli bir eşiğe gelecek şekilde genişlemesi ve o eşikte durması.
  • genişleyen evren modelini ortaya atan rus bilim insanı.
    einstein tarafından kabul edilmeyen bu model sonraları bilimin gelişmesi ve teleskop ile elde edilen neticeler ve de friedmann’ın ortaya koyduğu yaklaşımlar neticesinde hatasını kabul edip denklemini yeniden kurar.
  • lemaitre'nin makalesiyle başlayan genişleyen evren hipotezi, astronom edwin hubble tarafından 1929’da, yaptığı gözlemlerle uzak gök adalarının, galaksi ve yıldızların kırmızı ötesi bir ışınım gösterdiklerini yani birbirlerinden uzaklaşmakta olduklarını açık bir şekilde ortaya koymasıyla kanıtlandı. bu tarihten itibaren, genişleyen evren modeli de eski statik yani durağan evren modelinin yerine geçmiş, her an değişen, genişleyen ve devamlı hareket eden bir evren tanımlanmıştı. daha önemlisi evren genişliyorsa bir başlangıcının olduğu da kesindi ve bu matematiksel, fiziksel olarak hesaplanabilirdi ve hesaplandı da.

    friedmann ilk olarak, geçmişte sonlu bir zamandaki başlangıçtan itibaren genişleyerek maksimum büyüklüğe erişen, ardından da giderek küçülerek gelecekteki sonlu bir zamanda son bulan, pozitif eğrilikte bir uzaya sahip kapalı bir sonlu evrenin olasılığını keşfetti. daha sonra ise einstein'ın denklemlerinin, uzayın eğriliğinin negatif, dolayısıyla evrenin hacminin sonsuz olduğu, geçmişte bir başlangıç noktasından genişlemeye başlayıp sonsuza kadar genişleyebileceğini de farketti. böylece friedmann, einstein'ın denklemlerinin, gezegenler ve yıldızlar gibi sıradan malzemeler içeren genişleyen ve büzüşen evrenlere izin verdiğini keşfeden ilk kişi oldu.

    bulduğu model, basınç yaratmayan sıradan madde (gezegenler ve yıldızlar) içeren, genişleyen bir evrendi. kütle ve hacminde sonlu olduğu gibi, toplam ömründe de sonluydu. daha sonra büyük patlama diye adlandırılacak olan sonsuz bir yoğunlukla başlıyor ve ömrünün sonunda aynı uç yoğunlukta büyük bir sıkışmaya doğru küçülüyordu. buna, friedmann'ın salınan evren modeli diyoruz.

    (bkz: bıcep2 projesi)
  • einstein'in alan denklemlerinin çok özel iki koşul (eşdağılımlılık ve eşyönlülük) altında indirgenebileceğini gösteren ve bilinen ölçümlerle çok büyük ölçeklerde (100mpc ve üzeri) tutarlı sonuçlar veren matematiksel altyapıyı ortaya koyan büyük bilim insanı.
hesabın var mı? giriş yap