• fizik'in özü.
    evrenimizin yasasi.
    hepimizi belirleyen matematik formülü.
  • (bkz: theory of everything)
    (bkz: m theory)
  • evrenin temel kuvvetlerinden 3 tanesini birleştirmek için oluşturulmuş teori. bu kuvvetler; elektromanyetik kuvvet ile güçlü ve zayıf nükleer kuvvetler. dördüncü temel kuvvet olan kütle çekim kuvveti buna dahil değil çünkü henüz "kuantum kütle çekimi" diyebileceğimiz şekilde, kütle çekimiyle kuantum dünyasını uyumlu şekilde uzlaştırmanın yolunu bulabilmiş değiliz.

    aslında burada ayrı ayrı kuvvetler olarak saydığımız bu 3 kuvvet, belirli bir enerji düzeyine yaklaştıkça, kuvvet düzeyinde farklılaşmalar gösteriyor. yani elektromanyetik kuvvet ve güçlü nükleer kuvvet enerji artışıyla gittikçe zayıflarken, zayıf nükleer kuvvet gittikçe güçleniyor ve bu üçü bir noktada birleşiyorlar. birleştikleri bu nokta, enerjinin yaklaşık 10 üzeri 15 gev * olduğu yer. ne yazık ki bu enerji düzeyi, dünya üzerindeki hızlandırıcılarda elde ettiğimizin çok ama çok üzerinde. dolayısıyla bunu laboratuvarda "haydi yapalım da gözlemleyelim" diyerek üretemiyoruz. fakat evrenin ilk oluştuğu anlarda bu durumun gerçekleşmiş olmaması için bir neden yok. zira evrenin ilk anları son derece yüksek enerjili bir ortama karşılık geliyor.

    3 kuvvetin teorik olarak birleşmesi ile elde edilen tek ve daha basit bu kuvvete elektrozayıf kuvvet diyoruz. her ne kadar bunların, evrenin başlangıcında tek ve basit bir kuvvet olması olasıysa da zamanla evren soğudukça, enerji seviyeleri azaldıkça ve çeşitli fiziksel alanlar oluştukça bunların ayrılmış ve bugünkü hâlini almış olduğunu düşünüyoruz. günümüzde yapılan çalışmalara göre higgs bozonunun etkisi, bunların farklı kuvvetler gibi görünmesine yol açıyor.

    eğer kütle çekim kuvvetini de bir şekilde bu tabloya dahil etmek isterseniz bu kez teorinin ismi her şeyin teorisi oluyor. buradaysa karşımıza, birleşme için ihtiyaç duyulan çok daha büyük bir enerji seviyesi çıkıyor: yaklaşık 10 üzeri 19 gev, yani öncekinden 10000 kat daha fazla. buna planck enerjisi diyoruz.

    tüm bunlar -yukarıda da bahsettiğim nedenden ötürü- gözlemsel sonuçlar olmaktan çok uzak. ancak simülasyonlar ve hesaplamalar neticesinde elde edilebilen sonuçlar. dolayısıyla elimizde, somut bir şekilde ve hakkında kesin konuşabileceğimiz bir kanıt yok. bu da evrenin sırrını çözmek konusunda insanın henüz son derece yetersiz bir noktada olduğunu gösteriyor.
hesabın var mı? giriş yap