• bir dönemin politikası değil bu çünkü politikada hedefler, ara uğraklar, bir strateji vardır. bu bildiğin bir dönemin fantezisidir. hesapta, ab entegrasyonu ile işçi sınıfı da bütünleşecek, ortak bir politikayla, ortak bir iktidar hedefiyle çok daha güçlü bir hamle yapma olanağına kavuşacaktı. aslında ab kötüydü ama iyi bir şeye çevrilmesi mümkündü.

    kanımca utangaç ab destekçiliğinin daniskasıydı. çünkü dediğim gibi hiçbir stratejsi yoktu, ellerindeki yegane varlık ise son programında nato destekçiliğini göklere çıkaran, abd ile teröre karşı mücadele çizgisini benimseyen ve hatta, israil işçi partisi'nin gözlemcisi olduğu avrupa solu projesi oldu. kısa sürede bu proje de bir hayalete dönüştü. taşıyıcısı reformist komünist partiler ise hepten hayalete dönüştü. örneğin fransa komünist partisi...

    emeğin avrupası fikri başta kapitalizmin homojenleştiren ve farklılaştıran iki yönü olduğunu inkar ediyordu. ab ile avrupa işçi sınıfının homojenleşeceği düşünülürken, aslında entegrasyon ucuz ve pahalı emeğin ülkeler arasında dağılımını sağladı. bir yandan ortak bir ekonomi belirirken bir yandan işçi sınıfı daha fazla ayrıksılaşmaya başladı.

    bunlar bir yanda dursun, daha fazla üzerlerine tartışılmayı hakediyorlar ancak asıl komik olan, sicili komünist hareketlerle ve işçi sınıfı hareketiyle mücadeleyle geçmiş avrupalı kapitalistlerin, avrupa işçi sınıfının birleşmesini kendi projeleri içinde sağladığını düşünmek zaten hayalperestlikten öte değildi.
hesabın var mı? giriş yap