propaganda model ^*

• edward s herman ve noam chomskynin birlikte gelistirdigi, medyanin toplumdaki yeri ve gorevini irdeleyen model, makale. chomsky'nin necessary illusions kitabinda da bu model vurgulanir.
• chomsky ile herman'ın medya "propaganda modeli", medya tarafından
  dağıtılan haberler ve diğer malzemeler için bir elek olma işlevi yerine
  getiren beş "filtre" kümesinden meydana gelir. bu "filtreler", seçkinlerin
  görüş açısını ve çıkarlarını yansıtan, ve "devlete ve özel [kesim]
  faaliyetine hakim olan özel çıkarlara [yönelik] desteği" harekete geçiren
  bir medya yaratır (manufacturing consent, s. xi). bu "filtreler" şunlardır:
  (1) büyüklük, yoğunlaşmış sahiplik, sahibinin zenginliği, ve hakim kitle
  iletişim firmalarının kar odaklı olması; (2) kitle iletişim araçlarının
  asli gelir kaynağı olarak reklamlar; (3) medyanın, hükümet, iş alemi ve --
  bu asli kaynaklarca ve gücün temsilcilerince finanse edilen ve onaylanan--
  "uzmanlar" tarafından sağlanan bilgiye dayanması; (4) medyayı disipline
  etmenin aracı olarak "itiraz" [flak, şikayet, uçaksavar ateşi]; ve (5)
  ulusal bir din ve kontrol mekanizması olarak "komünizm karşıtlığı"
  [anticommunism].
  
  geniş açıklama : http://uk.geocities.com/…akaleler/sss-kisimd03.html
• edward s herman ve noam chomsky tarafından geliştirilen model. medyaya propaganda uygulandığını ve medyanın bu propaganda altında içerik hazırladığını söylerler.
  medya organizasyonu sisteme dahil olmak zorundadır. olmazsa var olamaz. bu sistem içerisinde medyanın bize saf gerçeği nesnel bir biçimde iletmesini engelleyen filtreler vardır. bu filtreler ülkelere göre değişiklik gösterebilir. 1988'deki çalışmalarında 5 filtreden söz ederler ve bu filtreleri kısaca şöyle açıklarlar:
  1. medyanın büyüklüğü: medya organizasyonları, sadece medya alanında çalışmaz. başka pek çok sektörde çalışır. diğer sektörlerden elde ettikleri karı medyada kullanırlar. burada gerçek iki şekilde zarar görür. a) aynı medya organizasyonuna ait pek çok gazete, dergi, tv kanalı vardır. bunların hedef kitleleri farklıdır, anca içerikleri aynıdır, aynı yerden gelir. dolayısıyla biz, pek çok farklı kanal aynı şeyi söylüyormuş gibi algılarız. b) medya organizasyonu başka sektörlerde de faaliyet göstermektedir ve bu sektörlerle ilgili haber yapılabilmesi mümkündür.
  2. reklamcıların mali desteği: reklamcılar medya için en büyük gelir kaynağıdır. medyanın izleyicisi / okuyucusu ne kadar fazlaysa, ona göre reklam fiyatı artar. medya organizasyonu içeriğini reklam verenlere uygun hale getirmek durumundadır. onlara karşı haber yapamaz.
  3. onaylanmış haber kaynakları: medya organizasyonlarında belirli konular konuşuluken, hep belirli isimler çağırılır. o isimler de istenmeyen, aykırı bir şey söylemezler. bu yüzden onaylanmışlardır. farklı isimler göremeyiz.
  4. itiraz ve yaptırım uygulayan kurumlar: eğer medya organizasyonu istenmeyen bir içerik hazırlarsa, çeşitli kurumlar veya kişiler dava açabilir. yüklü maddi tazminatlar ya da hapis cezalarıyla karşı karşıya kalınabilir.
  5. bir denetim mekanizması olarak anti-komünizm: insanları "komünistlik yapıyorsun" diyerek korkutma ve sistem dışında bırakma. bu filtrenin başka varyasyonları da vardır. örenğin, günümüzde vatanseverlik olarak devrededir: "böyle davranırsan vatanseverliğinden şüphe ederim.." vs...
• filtrelerle ilgili genel açıklamalar yapılmış yukarıda. ancak şu da unutmamak gerekir: kazakistan, kore gibi ülkelerden daha şiddetli bir propagandaya maruz kalıyoruz der chomsky, abd medya için. sabahtan akşama kapitalizmin kendi meşruiyeti için ürettiği programları zor kullanmadan (cesur yeni dünya'yı hatırlamakta fayda var) güle oynaya saatlerce izliyoruz der. sistem o kadar görünmez ve usta ki topluma eblehleşmeyi kendi hür iradesi ile kabullendiriyor.