*

  • europa universalis 2'de denemeyi dusundugum oyun stili ve aklimdan gecen stratejisi [colonial ottoman empire].
    oyunda [ve belkide gercekte] maksimum derecede donanma ve koloni yonlu gelisme ve amerika ve uzak dogu'da belki afrika kiyilarinda da kolonilesme amaciyla belirlenmis bir strateji.

    bunun icin buyuk ihtimalle ilk once izlenecek strateji tabi ki constantinople'yi alip ismini istanbul yapmaktan gececektir. sonra anadolu tek bayrak altinda birlestirilecek ondan sonra da kademe kademe butun ticarette ki devlet kontrolunu mumkun oldugunca azaltarak daha cok tuccar ve kolonist saglanacaktir.daha sonra ise yaraticilik kisitlanip bagnazlik ve baski yapilir -bu -osmanli icin pek de zor olmasa gerek- ki insanlar gocmen olsun. donanma agirlikli gidildigi icin daha cok kasif elde edilir. fas ile hemen bir askeri antlasma imzalanir ve limanlari amerikay'a ve karayipler'e yelken acacak gemiler icin bir merkez yapilir. daha sonra bir blitzkrieg yapilarak arap yarimadasinin kiyilari alinir. [basra veya kizildeniz ya da ikisi de] bu kiyilardan ise hedef uzak dogu ve west indies dir. tabi bunlari yaparken onemli olan evinizin guvenligidir, ne de olsa amerika'dan veya dogu'dan elde ettiginiz incik boncuk, tutun ve kahveyi vb geri goturmek isteyeceginiz bir eviniz olmalidir.

    bunun icin oncelikle;
    bizans'dan sonra macaristan sinirina kadar gidip aradaki ufakliklari[sirbistan, bosna, kosova, vs] yemeniz sarttir, vesvesedir. ve tabi doguda pers'lerin basi kucukken pasivize etmek kesinlikle sarttir. zamani geldiginde macaristani ve memluk'u bi seferde ele gecirmek oyun dahilinde olan triggerlar[baskentleri almak] ile mumkun oldugundan bunlari kullanmak da akilica olacaktir. bunlari hallettikten sonra basinizda ki en yakin bela hep orda olan venedik. ancak venedik zaten sizin yaptiginiz gibi donanma agirlikli oldugu icin elinizde ki daha buyuk imkanlar ile ellerine vermeniz kolay. fransa ise buyuk ihtimalle gene burgundy, ingiltere ve alman prenslikleri ve habsburg belasinin avusturya ve ispanya ayaginin ortasinda bogustugu icin fazla sorun teskil etmeyecektir -tabi bunlari atlatirsa size bonus olarak bir napolyon hediye edilecektir o da ayri.(bkz: tehlike aninda cami kiriniz). geriye tek sorun kaliyor ki o da,

    avusturya ve polonya.
    oncelikle polonya 1600-1700'ler de deli dumrul modeli devamli saldiran bir hal almakta. yanina birde habsburg
    baglantili avusturya'yi eklediniz mi?, yeme de yaninda yat. bu durumda yapmaniz gereken sey yeni filizlenen rusya ile para karsiligi da olsa
    kanka olmaktir, garip ama gercek. boylece polonya'yi dengelemeniz kolaylasicaktir. avusturya ile ise gucunuz varsa
    kapisin ama yoksa bi kac ducat'a en azindan notr tutun cunku sizin donanma agirliginizin aksine landlocked bir ulke
    olarak avusturya direk kara ordusu egilimli olacak ve daha yuksek moral ve teknoloji sahibi olacaktir -tersi de mumkun
    ama bu duruma bu stratejinin islemis ve ordan gelen ekstra kaynaklar ile arada ki farki kapatmis olmak gerek-. savasin
    maliyeti daha fazladir ve o para ile daha iyi yatirimlar mumkundur herzaman. sonuc itibariyle onunuzde ki en buyuk
    engel avusturya'nin bizde bilindigi ismi ile avusturya-macaristan[ve bohemya] olmadan once macaristani ortadan silmek
    olmalidir. ondan sonrada avusturya'yi idare etmek en guzeli gibi durmakta lakin onlarla girilecek bir kara savasinda ele almak pek bir mumkun ozellikle maria theresa doneminde. zaten ispanya ve habsburg baglantilari yuzunden butun hollanda'yi alip ticaret olarak elinize vermesi oyunun baslarinda cok gicik. neyse ki daha sonra ispanya'ya gecmesi buralarin herne kadar iyi olsa da ispanya'nin asil amac olan kolonilesmede rakip olmasi kotu ellerde daha da kotu sonuclar dogurabilir. onlarin belasini veren hollanda'nin bagimsizligini kazanmasini beklemek ic giciklayici olabilir. her ne kadar bu ispanya'yi zayiflatsa da hollanda'nin ortaya cikmasi kolonilesmede yeni bir rakip demektir!

    kisaca;
    karasal olarak cikan ayaklanmalari bastirabilecek,
    geleneksel dusmanlari caydiracak veya ufak degis tokuslar ile kisir bi dongu icinde tutabilecek,
    gerektiginde ortaligi dagitma veya en azindan kayiplari telafi etme potansiyelini her zaman icinde barindiran bir orduya sahip olmak,
    ancak bunu yaparken imparatorlugun yonu donanma eksenli oldugu icin eldeki kara ordusunun rambosal yetilerinin olmadigini bilmek gereklidir.

    denizlere geri donersek, bati yonlu kolonilesme stratejisinde ki en onemli sey atlantikteki kucuk adalari [bahamalar,
    azor, kanarya, bermuda vs] hemen kapatmak ve liman kurmaktir. doguda ise kiyiyi takip edip ara ara trading postlar
    kurmak yeterli olabilir. lakin endonezya ve cevresinde ki musluman ulkeler ile iyi gecinip onlardan askeri izin almak
    ve limanlarini kullanmak mumkundur. burda onemli olan portekiz'den once bunu becermektir lakin portekiz bi kere
    yapistimi birakmaz. ayrica alakaniz olmadigi icin tordesillas antlasmasi size uygulanmaz, rahat rahat yayilabilirsiniz.
    kolonilesme surecinde ki bir diger sorunda diger deniz asiri imparatorluklardir. benim dusuncem genelde bariscil bir
    politika izlemek yonunde. cunku hem deniz asiri hem de evinizde ayni anda dalasmak orta-uzun vadede kaynaklarinizi
    gereksiz ve verimsiz kullanmaniza sebep verebilir. onemli olan ne zaman ve nasil saldirilicagini bilip kendinizi cok
    zorlamadan zamaninda savasi bitirmektir. dogudaki portekiz'in aksine karayipler ve kuzey amerika'da en cok basinizi
    dogal olarak ingiltere ve ispanya agritacaktir. burdaki kayiplarinizi ingiltere-fransa arasinda oldugu gibi avrupada
    kazanip koloni cinsinden odeserek de halletmek mumkun olabilir lakin bunu yapmak icin ta istanbuldan gidip ufak capli
    bir normandiya cikartmasi yapmak gerekebilir. secim daha cok sartlara bagli.

    ingiltere ve ispanya ile yapilacak savaslari en az zarar ve hatta kar ile kapatmanin bir diger yolu ise yeni ve eski
    dunya'daki deniz savaslarini kazanmaktir. genel manada bu iki ulke ile zaten pek savas cikmaz ancak bu kez durum
    kolonilesme oldugu icin daha mumkun gorunmekte. bazi durumlarda 1-2 eyaleti baris masasinda kaybetmeyi goze aldiktan
    sonra toparlanip bir kontra atak ile verdiginizden fazlasini da almaniz mumkun olabilir.
    unutmamak gereken en onemli sey mumkun oldugunca az savasmak ama savasinca da avantajlari iyi kullanip maksimum verim saglamaktir. kaynaklari ziyan etmemek, onemli noktalari hemen ele gecirip oralara iyice yerlesmek, ve en onemlisi ticaretin en cok baris doneminde gelistigini unutmamak gerekir-herne kadar bu gelismenin temeli savaslar ile atilsa da-. ayrica osmanli'nin en buyuk sansi olan ve kanuni sultan suleyman'i pek tabii icine katan arka arkaya 5 muhtesem padisah donemini iyi kullanmak sarttir.
    uzerinde gunes batmayan osmanli imparatorlugunuz* ve turkce konusan amerikaniz [kola turkkaaaaa]* hayirli olsun..
  • (bkz: estağfurullah)
  • europa universalis 2'de herhangi bir sekilde kolonizasyona yelken acmanin en kolay yolu, yine asya'dan gecmektedir.

    sebebini hemmen soyleyeyim;

    - bati'daki butun isleri bitirdikten sonra (ufak balkan devletlerini yutup, macaristan'i daha cok erkenden, henuz avusturya ile aranizda teknoloji ve kalite fark degil de, daha cok insan gucu farki varken avusturya ile paylasip, daha sonradan venedik'e karsi avusturya ile ortak mucadele etmek) hemen doguya donulmelidir. eger "age of expansion"da baslarsaniz muhtemelen butun anadolu, hemen hemen sizindir zaten. o yuzden bu senaryo ile yuruyelim.

    - once ak koyunlu devletini ortadan kaldirmaniz gerekir. bir sure bekleyiniz ki, $ii mezhebinde olan birtakim yerleri devlet yavastan sunni'ye donustursun, cunku bu sizin buyuk olcude cikariniza olacaktir. "diplo-annex" dedigimiz olayi yapamazsiniz genelde, cunku cok buyukturler. ancak oyunun trigger mekanizmasini yenmek istiyorsaniz, heniz en bastan buyuk bir saldirida bulunup, daha iran bagimsizligini kazanmamisken butun ak koyunlu'yu ele gecirebilirsiniz.

    - ak koyunlu'yu ele gecirdiniz diyelim. iran korfezine kiyisi olan onemli kiyi bolgelerini aldiktan sonra, bir de astrakhan'a kadar olan butun azerbaycan/ermenistan bolgelerini aldiktan sonra, devletlen baris anlasmasi imzalayin. sadece irak ve birkac kuzey iran bolgesi olarak kalan devlette ic karisikliklarin cikip, iran'in kurulmasini saglayin. zaten isfahan'i siz almis olacaginiz icin iran hicbir zaman guclenemeyecektir. daha sonra sirf irak olarak kalan ak koyunlulari diplo-annex edebilirsiniz. musluman devletleri sizden nefret edecektir bunu yaptiginiz icin, ama olsun, cunku sonra onlarin gonlunu almaniz icin cok paraniz olacaktir.

    - tam anlamiyla bir blitzkrieg ile butun arap yarimadasini aldiktan sonra, eski umman kolonilerini yok edip, yerlerine turk kolonileri kurmak, bahreyn'e kolonist yollamak, hatta daha da guneye inip umman kontrolundeki zanzibar'i almak, isterseniz de socotra'yi almak gerekir. yine ayni blitzkrieg ile, rahatlikla deniz yolundan yavuz sultan selim onderliginde kahire'yi ele gecirebileceginizden, daha trablusgarp tunus'un eline gecmeden orayi da alabilirsiniz.

    - iste bu noktada yine venedik olaya giriyor. "iskenderiye'yi bana ver lan lavuk" dedigi icin sizi kiskirtiyor. hic vakit harcamandan, doguya yaptiginiz seferler sirasinda avusturya ile aranizi yapmis oldugunuzdan (yaptiniz, degil mi? yaptiniz yaptiniz... onlar sizin dostunuz ise, artik avrupa'dan hicbir sekilde korkmaniza gerek kalmaz, polonya'dan bile) bir sekilde beraber venedik'e karsi savasa girmeye calisin (zira avusturya genelde oyunun en basinda hicbir zaman ittifaklara girmiyor, o yuzden onu erken kapabilirsiniz, biraz zor olsa da). venedik tehlikesini de tamamen temizlemis olacaginiz icin, ve venedik'i de sirf veneto'ya indirgeyeceginiz icin mutlu olabilirsiniz.

    - bundan sonra yapmaniz gerekenler basit. bir bakalim simdiye kadarki planimizlan elimize neler gecmis (ben bu plani yaklasik iki defa uyguladim ve hep basarili oldum, bundan sonra soyleyeceklerimde de hep oldum):
    {irak, arap yarimadasi, misir, tunus'a kadar olan butun kuzey afrika (sonralari cezayir'i diplo annex yapabilirsiniz, size kalmis), sukutra, bahreyn, zanzibar, iran korfezi'nin butun kiyilari. ayriyeten karadeniz bir turk golu, balkanlar ve yunanistan da size ait}

    - simdi sira geldi kolonizasyona. iste bunun icin yaklasik bir 50 sene bekleme ve guclenme donemine gireceksiniz. bu donem sirasinda yapmaniz gereken seyler, asya'daki timur imparatorluguna ve mughal imparatorluguna surekli para koklatmak ve gecis izni istemektir. o sirada size yuklu miktarda para gelecektir. 50 sene boyunca tamamen kendinizi ekonomiye verebilirsiniz. isterseniz birakin oyun kendi kendine aksin, siz de ne bileyim, yemek yapin, tv izleyin, evden cikin, vs (o kadar da degil).

    - bu 50 sene icinde de kolonist olmak icin gereken herseyi (donanmanin guclenmesi, kolonist sayisinin artmasi, conquistador cikmasi ve benzeri seyler icin ic isleri duzenleyin, kara ordusunda artik sadece topculara onem verin, ayriyeten misyoner cikmasi icin ic isleri duzenleyin. hurrem sultan doneminde ise, ne pahasina olursaniz olun, kesinlikle teknolojinizi "islamic" yapmayin. buhrandan cikmak icin 50-100 sene kadar birikiminiz oldu zaten. enflasyonu da takmayin o kadar, duser emin olun).

    - iste bu 50-100 senelik donemden sonra yapmaniz gereken, artik yavastan once endonezya'ya koloniler yollamaya baslamanizdir. hollanda daha bu zamana kadar bagimsizligini kazanamayabilir. kazanmissa bile, kolonizasyona baslamamistir.

    - sonra dogu afrika kiyilarini kolonize edin. cok basit olacaktir. isterseniz aranizda olan nubya gibi devletleri de ele gecirebilirsiniz.

    - endonezya'ya kadar gittinizse, timur ve mughal imparatorluklari ile de arkadassaniz, onlarin limanlarini kullanmak icin izin alabilirsiniz (genelde limanlara kadar inebiliyorlar). guney hindistan'i da kolonize ettikten sonra (bu cok zor, cunku yerliler cok gucluler) artik bati amerika kiyilarina gozunuzu dikiniz.

    - bati amerika kiyilari da kolonize edildikten sonra, belki $imarabilir, ispanya'ya savas acip, genelde korunmamakta olan kolonileri bir bir alip guney amerika'ya kadar yuruyebilir (evet, yurumek!), isterseniz de butun amerika'yi ele gecirebilirsiniz.

    boylece, en kolay yoldan dogu afrika, endonezya, guney hindistan ve bati amerika nasil kolonilestirilir, bunu ogrenmis olduk.

    nitro'nun soylediklerini de bir guzel uygulamak isteyebilir, boylece dogu amerika'yi ele gecirmek isteyebilirsiniz. ancak sahsen avrupa sahnesinde oynayan bir osmanli ile europa universalis 2'de istenen hersey yapilamadigi icin (sahsen su siralarda osmanli'nin avrupa sahnesindeki yeri, arastirma konumdur) daha cok asya'ya yonelebilirsiniz.

    bir de, buyuk musluman birligini kurdugum ve dunyadaki butun musluman devletleri istanbul catisi altindan yuruttugum, sonra da isyanlar nedeniyle butun topraklari 10 senede kaybettigim bir oyunum vardir, hala hatirlarim.
  • (bkz: yuzyil savaslari/#4451471)
  • imparatorluk sözcüğünün kökeniyle sömürgeci sözcüğünün kökeni aynı olduğundan çok da manidar olmayan sözcük öbeği. sen buna imparatorluk dedin mi bi kere? hah! tamam o zaman, sömürgeci olduğunu belirtmiş oldun işte. "sarı renk" demekten ne farkı var şimdi bunun?
  • öncelikle sömürge'nin ne olduğu anlaşıldıkta tanımlanması gereken ve tarihte bir imparatorluğun ne olmadığını anlatan ifade.

    evet, osmanlı'da kölelik vardı ve kimse kendi rızası ile hadım edilmedi, ancak sömürge kavramı, ülke topraklarının denizaşırı hale gelmesiyle başlar...

    buna bağlı olarak, osmanlı imparatorluğu'nun en geniş halinde bile, -boğazları süveyş'i bir tarafa koyarsak- bir ucundan diğerine karadan ulaşılamadığı bir dönem anımsayamadım pek.
  • sömürmek yalnızca başka ülke ve toprakların nesne olduğu cümlelerde kullanılan bir fiil değildir. sömürü ilişkileri yalnızca devletler arasında da zuhur etmez. bu anlamda bütün imparatorluklar sömürmek fiilini gerçekleştiren, dolayısıyla sömürgeci devletlerdir. bu tür sözcükler gökten zembille inmediklerinden, mutlaka etimolojileri de bir manayı yansıtır.
    deniz aşırı topraklara bağlı olmakla nitelenen sömürgecilik, sömürgeciliğin yalnızca belli bir tipidir.

    dil bilgisine gelince... "sarı renk" yerine yalnızca sarı dendiğinde de söz edilenin bir renk olduğu anlaşılmaktadır. şu durumda sarı renk sıfat tamlaması yanlış bir kullanım olmasa da, gereksiz söz sarfiyatıdır. aynı şekilde bu başlıkta kurulan yapı da yanlış olmayıp, fazlaca açıklamalıdır.

    son olarak, osmanlı imparatorluğu'nun zaten sömürgeci olduğunu söylemek ille de kişinin bu devleti kendi tarihinin bir parçası olarak benimsememesi anlamına gelmez. tarihi olabildiğince yansız değerlendirmekte fayda vardır.
  • 13 sene sonra eu4'de japonya ile olan koloni oyunum bitince tekrar yapacağımdır.
hesabın var mı? giriş yap