vladimir sofronitsky

• hiçbir yarışmaya katılmadı, hiçbir zaman memur olmadı kendisine önerilen resmi görevleri kabul etmedi. müzik üzerine ne konuştu ne de yazdı doğru düzgün. hayatını dersler vererek kazansa da hocalık bir tutkuya dönüşmedi onun için. başka piyanistlerin konserlerine seyrek giderdi, ordayken dikkat çekmemek için uzak bir köşeye otururdu. zamanının yorumcularıyla bestecilerinin değerini saptarken kusursuzdu ama hırstan hep uzaktı sofronitsky. yaşamındaki en büyük olay konserleriydi. zaman içinde konserine gelenlerle ilişkisi sıcak bir tekke havasına büründü. konserlerinde hiçbir zaman kendini tekrar etmezmiş. chopin’in aynı parçasını arka arkaya çaldığında iki yorumu farklı olurmuş birbirinden. konserdeki görüntüsü ve çalışı yapmacıklıktan uzak, her zaman içten. bu yüzden müzikle gözleri yaşaranlar eksik olmazmış onun çaldığı salonlarda. bu gözyaşlarını klişe melodramlarla karıştırmamak gerekiyor. sofronitsky müzikteki gerilimi, iniş çıkışları ve duygulanımı piyanosunda büyütüp kusursuz bir anten gibi dinleyicilere geçiriyordu. onun konser verdiği mekanda müziği icra edenle dinleyen arasındaki boşluk bir anlamda ortadan kalkıyordu da diyebiliriz sanırım. müziğin kaydedilmesinden nefret ettiği için günümüze kalan konser kayıtları çok az, ister istemez ses kaliteleri de kötü ama o salonların esintisini taşıyabiliyor. sofronitsky kaydedilen müzikle canlı icra edilen müzik arasındaki farkı içine sindirememiş hiçbir zaman. harika bir piyanist olmasına karşın hiçbir zaman da orkestrayla çalmamış. onu dinlediğimde nedense sait faik okuyormuş gibi hissediyorum: çalışmadan çok esin, dehadan çok ermişlik. insanın iliğine işleyen, çarpan, sarhoş eden bir çıplaklık, ortaya dökülmüşlük. daha sonra bir plak kapağında okuduğum ondan alıntılanan sözler pek de yanlış bir izlenime kapılmadığıma inandırdı beni: “i am the best when i am playing. because when i am playing, i love all people”. bir insanı sevmekle başlar her şey, diyordu ne de olsa bizim sait faik de. sofronitsky’i merak edenler internetten schubert’in no.21 sib majör piyano sonatını (konser kaydı) bulup dinleyebilir rahatlıkla.