*

  • fethiye'de darı çiftçisinin (kuraklıktan ve mısır çiftçiliğinin zorluğundan eskilerde kaldı) darı kırımından sonra darıyı darı harmanyerine taşıyıp, orada darıyı soyması, sonra bir sürü soyulmuş darıyı kurutması, sonra darıyı dövmesi veya kesinden darı danesini ayırmak için traktörle veya dövenle ezerek daha sonra tam ayrışma için darı harmanını savurması gerekir(di).

    bu işlemlerden darı soyma önemli olduğu halde çoğunlukla araya sıkıştırılır, gündüzün aynı işin başka bölümleri halledilirken, gece gece aynı ırgatlar, aile toplanır, bazen konu komşu da çağrılır, gece gece gaz lambaları eşliğinde darı soyulurdu. bu işi eğlenceli katlanılır kılmak için uydurulmuş oyunun/üretim eğlencesinin adıdır kızıl yedili oyunu/yedili kızıl oyunu. bu oyun uyarınca herkes çabuk çabuk darı soyar. bu soyma işinde acele olmasa yaprak yaprak darının tüm katları sırayla, meditasyonla ayırılabilir, sonunda güzel darı soyulmuş olur. ama hız ilkesi gereğince bu iş minimum hamleyle sonuca ulaştırılmalıdır. çözümü basit; ellere ve zevke göre boy boy düzülmüş, mini hançer haline getirilmiş ağaç çubuklar bu işte kullanılır. darının tuğlu yani püsküllü uç bölümüne doğru bir yarma, sokma hareketi, darının kabukları ikiye yarılmış, bölünmüş olur; el çabukluğuyla bu kabuklar geriye doğru sıyırılıverir, muzu sadece iki yaprak halinde soymuşsunuz gibi darı kes üstünde daneleriyle açığa çıkar. sap tarafından yaprakları ani bir kanırtma ile koparıverirsiniz. sonra kurutulmak üzere büyük kesli darı/ baş darı yığını, çeçi bu kabuğundan ayrılmış darılarla ilkilir*.

    bütün bu darı soyma işini eğlenceli, rekabetli hale getiren sarı sarı çıkacak olan darıların arasında bazen, sürpriz gibi, seyrek kızıl, yedili, aladana, binli gibi şekilleri, nitelikleri belli özel tip darıların çıkması ve bunların darı soyucuları tarafından yarışma/hız rekabeti amacıyla soyma süresince biriktirilip sonra benzerleri birbirinden çıkarıp arta kalanlarla galip belirlenir. galip için ödül ya çok sevilen lokum, ya özel bir yemek, belki de sadece darı kebabı* veya kölle/gölle ziyafetidir. gözlemci olarak belirtilebilir incelikler, bu oyunun kandırık göründüğü halde insanları çok sarması ve ateşli iş üreteci olması, bir de bazılarının hem çok usta hem çok hileci olabilme kapasitesidir. gayet ahlaklı koca babacığım kızıl yedili oyununda olmadık hileler üretirdi, kız kardeşim ayşe çok çekmiştir.

    görsel için seçtiğim fotoğraf umarım yayından kalkmaz; 60 yıllık eski darı tohumlarıyla ekime başlandığına dair bir blogspot haberinden:
    kızıl yedili darılar

    (bkz: çocuk oyunu/@ibisile)
    (bkz: yüzelli)
hesabın var mı? giriş yap