android cihaza custom rom yüklemek

• android telefon/tablet/tost makinasini guzellestirmek, ozellestirmek, costurmak icin yapilan eylem.
  
  cesitli basliklarda "off su custom rom super" tarzi entry'leri okuyan bazi sozlukculer mesaj atiyor "haci nasil yukleniyor" diye. is bu entry, bu gibi sorulara genel bir cevap olsun diye yazilmistir.
  
  ilk olarak bilmemiz gereken bazi kavramlari aciklayalim, bkz verelim:
  
  (bkz: android): linux tabanli, acik kaynak kodlu guzide bir isletim sistemi. acik kaynak oldugu icin isteyen istedigi gibi degistirip tekrar yayinlayabiliyor. aynen pc dunyasindaki linux gibi.
  (bkz: custom rom/@kasketli)
  (bkz: stock rom/@kasketli)
  (bkz: rootlamak)
  (bkz: custom recovery)
  
  cok onemli bir kaynak verelim, sonra devam edelim:(bkz: xda-developers)
  http://forum.xda-developers.com/
  
  peki bunlar gercek hayatta ne isime yarayacak? diyelim cihazinizin rom'unu sevmiyorsunuz, cok takiliyor, bazi ozellikler calismiyor vs. o zaman cihaza bir custom rom yuklemek isteyeceksiniz. kabaca su adimlari izlemek gerekiyor:
  
  1) cihazi rootla: her cihazin ayri rootlama sekli var. kimi cihazlar icin zor, kimisi icin kolay. akli basinda ureticiler cihazlari kolay rootlanir yapiyor, orospu cocugu olanlari ise oyle bir kilitliyorki telefonun sistemini, rootlamak icin akla karayi secmek gerekiyor. edit: burda bahsettigim kilitli/ kilitsiz bootloader konusu. htc ornegin eskiden bootloader'leri kilitliyordu, ve telefonu rootlamak icin cok ciddi hacking gerekiyordu. gelistiricilerin yogun tepkisinden sonra ise bootloader'leri acik olarak yollamaya baslasi, ya da size kilidi nasil acabileceginizi anlatiyor.
  2) cihaza bir custom recovery yukle. tum recovery'ler ayni isi yapiyor yaklasik olarak.
  
  buraya kadarki adimlari sadece 1 kere yapiyoruz. bunu yaptik mi artik telefonunuz yeni romlar yuklemeye hazir. sonraki adimlari ise her yeni bir rom yuklemek istedigimizde yapiyoruz.
  
  3) xda-developers'dan begendigin bir rom bul ve telefonun sdcard'ina indir
  4) custom recovery'ye gir
  4.1) eski rom'un yedegini al
  4.2) cihazin eski romunu ve programları kaldir (wipe cache/dalvik, wipe system, factory reset)
  4.3) sdcard'dan yeni rom'u secip cihaza yukle
  5) cihazi yeniden baslat ve tadini cikar
  
  bunlarin hepsi icin kaynaginiz xda-developers
  xda-developersa gidip yukarida "find your device" yazan kutucuga ismini yazarak cihazinizin forumlarini buluyorsunuz. genelde birkac farkli forum oluyor , sizi ilgilendirenler: general ve android development.
  general: bu cihaz nasil rootlanir, nasil custom recovery yuklenir, hangi rom iyidir vs. gibi sorularin cevabi hep burda
  android development: rom gelistiricileri romlarini bu forumlarda yayinliyor. rom'un ozelliklerini, hangi ozeliklerin calisip calismadigini ve nasil yuklemeniz gerektigini anlatiyorlar (genelde yukardaki adimlarda 4 ve sonrasi oluyor). ayrica forumda diger insanlarin yazdiklarina da bir goz atin ki kimler neyden sikayet etmis bilin. cunku bazi deneysel romlarda telefon, kamera gibi onemli ozellikler calismiyor olabiliyor.
  
  rom gelistiricileri romlari belese dagitiyor, ve xda sayfalarinda genelde donate yani bagis dugmesi oluyor. paypal hesabiniz varsa, bir gelistiricinin rom'unu kullaniyor ve seviyorsaniz da amciklik yapmayin bagis yapin 3-5 dolar.
  
  kabaca olay budur. bu is baslamadan once goz korkutabilir, ama nasil yapilir tarzi kilavuzlari bire bir takip ederseniz hata yapma, veya cihazi yamultma olasiliginiz cok az.
  
  son olarak neden custom rom? kendimden bir ornek ile aciklayim.
  
  kindle fire denen tablet kendisi androidli, ama amazon'un android versiyonu benim zevkime gore igrenc. xda-developers'taki elemanlar birkac aylik ugrasin sonunda cihaza android 4.1 yani android'in son versiyonu jelly bean yuklediler. ben de su anda jelly bean kullaniyorum, ve cihazin donanimi izin verdigi herseyi yapiyor. super akici, hizli. resmen aletin degerini arttirdi rom.
  
  ingilizce biliyorsaniz gidin internette rom - root - recovery hepsi ile ilgili zilyon kaynak var. bilmiyorsaniz da birkac turkce guzel kaynak bulunuyor. google sizin dostunuzdur
  http://tr.wikipedia.org/wiki/root(android)
  http://en.wikipedia.org/wiki/rooting_(android_os)
  
  edit: tanimlari kendi basliklarina tasidim, burda sadece bkz olarak biraktim
  edit2: kilitli bootloader konusunu biraz actim.
  edit3: onemli custom rom gelistiricileri: (bkz: cyanogenmod) (bkz: miui). bu adamlar gidi xda'ya post etmiyor bildigim kadariyla kendi web sayfalari var ve belli cihazlari destekliyorlar sadece. ama desteklenmeyen cihazlar icin de bireysel gelistiriciler cyanogenmod'u alip o cihaza uyarlayabiliyor.
  
  edit4:
  - bu isin tehlikesi var mıdır?
  - bence şanssızsanız veya talimatları bir bir izlemezseniz vardır. örneğin rom yüklemenin ortasında uzay zamanda bir kırılma olur da iş yarım kalırsa falan cihazınızı bir daha açamama tehlikesi var(bkz: brick/@kasketli). ama bu çok çok çok ufak bir olasılık. yani korkmayınız, çok malca birşey yapmadığınız sürece başınıza gelmez. ve aleti brick ettim diye düşünenlerin çoğu bir çift hünerli el sayesinde bu durumdan kurtulabilir.
  
  edit5:
  - yeni bir rom yükleyince eski romdaki uygulamalara ne olur?
  - yeni rom'u doğrudan wipe etmeden yüklerseniz uygulamalar aynen kalabilir. ama bunu yapmayın. çünkü yeni rom ile eski rom'un kalıntıları kullanıcı deneyiminin içine edebilir. her zaman en iyisi tam bir wipe yapmak (factory reset, format system, wipe cache + dalvik). hatta bazı rom kurulum scriptleri rom'u kurmadan önce tüm sistemi siliyor kalıntı kalmasın diye. programları aktarmak istiyorsanız kolay yolu var: titanium backup ile rom değiştirmeden tüm uygulamaların ve uygulama ayarlarının yedeğini alın. sdcard ı formatlamadığınız sürece yedekler orda durur. rom yükleyince de ilk iş titanium backup yükleyip aynı uygulamaları kurun yeni rom'a. hatta apex gibi bir launcher kullanıyorsanız, tüm ayarları ve masaüstünüzü yedekleyip, tekrar o yedekten çağırabilirsiniz. böylece kullandığınız arayüz bile değişmemiş olur. tabi şöyle bir şey var, örneğin android 2.3 ten android 4.0 a geçiyorsanız, yedeklediğiniz uygulamaların bir kısmı çalışmayabilir(emin değilim bundan), ama onları da marketten son versiyona güncelleyebilirsiniz hemen.
• firmaların elinde bloatware dolmuş android'i kezbanlıktan kurtarmaktır çoğu zaman. kendi tecrübelerime göre, samsung'un stock rom'larıyla ihya olan bir telefon görmedim ben. yüklüyorsun şöyle adam gibi custom rom, üzerine de temizinden bir kernel atıyorsun, telefon aşka geliyor. öyle böyle değil yani.
  
  bu arada, android cihaza custom rom yüklemek bir sanattır, telefon üreticileri sözde buna "garantiden çıkartır haaa, kulaaanı çeğerim." diye yaklaşsa da teoride garantiye ederi falan yoktur. çok ekstrem overclock falan deneyip de işlemciyi haşlamak dışında -bak, dışında diyorum- en fazla hard brick edersiniz telefonu, ki onun bile çözümü var artık. kendi samsung galaxy s'ime bir senedir bayağı rom yükledim, hard brickimsi duruma soktuğum da oldu, hepsini bir şekilde hallettim. şu an slim bean kullanıyorum, android 4.1 tabanlı. samsung, benim telefona jelly bean çıkarmadı ama custom rom sayesinde kullanabiliyorum. böyle güzellikleri var bu işin, üreticinin size sunmadığı özelliklere, performans geliştirmelerine hatta direk üst sürümlere ulaşabiliyorsunuz. denemesi bedava. hala garanti de garanti diye sayıklıyorsanız da birşey diyemiyiciim sizlere muhterem dinleyicilerim.
  
  kernel demişken, onu da ekleyelim, arada kalmasın. kernel, işletim sistemlerinin çekirdekleridir ve bayağı yetkili abilerdir. detaylı bilgi için başlığına bakabilirsiniz. custom rom'ların çoğu farklı kullanıcıların derlediği kerneller ile gelir. kernel yüklemenin bir diğer olayı stock rom'da kalarak, root ve ya çeşitli performans iyileştirmelerini de sisteme eklemek isteyen kullanıcıların da gönlünü etmesidir. android'de kernel sayesinde overclock, undervolting, root gibi haklara erişim sağlayabiliyorsunuz. xda-developers'ta her telefon için ayrı kernel de geliştiriliyor. yine kendi telefonumdan konuşursam, yunan bir kardeşimizin geliştirdiği semaphore ve devil3_1.1.0 adlı kernel bayağı tutuluyor. samsung galaxy s2 ve samsung galaxy s3 için, türk bir geliştirici kardeşimizin geliştiridiği siyah kernel var revaçta olan... bu kerneller de sürekli geliştiriliyor, eksikleri gideriliyor, yeni sürümlere yükseltiliyorlar. bunları yüklemekte, rom yüklemek gibi basit, *.zip dosyalarını cihaza atıp, recovery'den "install zip from sdcard" seçeneğiyle yükleyebiliyorsunuz.
  
  güzeldir custom rom yüklemek. hobi olarak yapılası.
• genelde kisa sure icinde bircok rom denemek, sonra "napiyorum lan ben" diyip stabil guzel bir rom'da karar kilmak seklinde olur.
  
  her rom'un kendi arti eksileri vardir, bunun icin bazi ozelliklerden feragat edip saglam bir rom secmek en iyisi.
• teknoloji özürlü olduğum için telefonun anasını sikerim diye korktuğumdan yapmayı götümün yemediği eylem. gerçi turkcell t10'a en baba custom rom'u kursan nolacak onu da bilmiyorum.
• bunu birkac kez yapan herkes yaklasik su adama donusur (donustum ordan biliyorum)
  
  http://www.youtube.com/watch?v=04vch46_ed8
• yapmaktan nedense korktuğum şey. galaxy wonder kullanıyorum. teknolojiyle aram iyidir gayet. root vs. çok kolay deniyor. millet çok güzel şeyler yazıp çizince fena yapasım geliyor. ama bir şey frenliyor beni sonra. cihazın içine sıçcakmışım gibi geliyor galiba. ram kullanımı oyun performansı filan çok değişiyor mu acep ?
  
  pc ye android ics 4.0.4 ün kurumuluna kadar anlatan 197 mb lik rar ı indirdim ama birbirimize bakışıyoruz günlerdir. dertliyim sözlük.
• profesyönel bir rom yükleyici olarak diyeceğim şudur ki; bir cihaz için en stabil rom -genellikle- üstünde gelen rom'dur. custom rom kuracaksanız bu rom'un üzerine geliştirilmiş bir rom kurun. uçan rom, kaçan rom, süper hızlı edition rom isimli rom'lardan uzak durun. en lazım olduğu anda bir özellik çalışmaz, ortada kalırsınız.
• yari profesyonel bir rom yukleyici olarak soylemeliyim ki; bence de cogu zaman en stabil rom cihazla gelen romdur. ama genelde de en islevsiz ve ozellestirilemez romlardir bunlar.
  
  yine 1. nesil kindle fire'dan ornek vermek istiyorum: bu aletin psikopat gelistiricileri sirf ics duzgun calissin diye kernel derlediler, sonra onu jelly bean'a uyarladilar. iddia ediyorum, jelly bean yuklu kindle fire akicilik konusunda nexus 7 ile kapisir. samsung galaxy tab'lerin stock romlarinin eline verir.
  
  yine de gercekten cihazin orjinal romu ustune yeni ozellikler eklenmis romlar en saglamlari oluyor. ornegin htc telefonda birkac rom denedikten sonra, hic sevmememe ragmen htc sense arayuzlu bir rom'a dondum. neden? cunku kamera bu romdakiler disinda gercekten iyi degil, cam recorder calismiyor vs. ama gelistirici arkadas sagolsun romu guzellestirmis bir dolu secenek eklemis.
• android yüklü cihazın işletim sistemini değiştirmektir.
  
  aslında burada yapılacak en mantıklı hareket, önce yönetici yetkilerini alıp (bkz: root) daha sonra çöp olan uygulamaları kaldırmaktır. muhtemelen varolan rom daha performanslı olacaktır.
  
  yine de rom değiştirilecekse cihazın varyasyonuna dikkat etmek gerekir. mesela çeşitli galaxy s2 varyasyonları vardır. orjinali gt-i9100 olup, en yaygın varyasyonu gt-i9100g'dir (ben kullanmaktayım). bu iki telefona aynı rom yüklenmez.
• (bkz: debiandroid/#30724340)