büyükanne hipotezi

• kadınların menopozdan sonra neden uzun süre yaşadıklarını açıklamaya çalışan bir hipotezdir.
  
  doğaya bakıldığında yaşlılıkla birlikte doğurganlığını yitirmiş dişilerin hemen sonrasında öldükleri görülmektedir. buna insan ve katil balina (orka) istisnai türlerdir. hipotez tam olarak bununla ilgili aslında.
  
  yapılan çalışmalarda insan ve katil balina dişilerinin menopozdan sonra neden uzun süre yaşadıkları araştırılmış. bunun nedeni ise şöyle açıklanmış: her iki türün yaşlı dişileri, gençlerini deneyim ve bilgileriyle yönlendiriyor böylece gelecek nesillere daha sağlıklı bir gen aktarılıyor.
  
  araştırmayı destekleyecek birçok örnek bulunmuş haliyle. örneğin insan türü için yapılan bir çalışmaya göre büyükannesiyle yaşayan çocuklarda hayatta kalma şansının %30 arttığı gözlemlenmiş. katil balinalarda yapılan bir çalışmada ise yaşlı dişilerin, sürülerini somon sürülerine yönlendirdikleri gözlemlenmiş.
  
  neden sadece insan ve katil balinalarda durum böyle diye de sorulmuş ve her iki türün de sosyal canlılar olması ve değişen koşullara ayak uydurabilmesi gerekçe gösterilmiş.
  
  not: yapılan çalışmalarda erkeklerin (büyükbabalar) evrimsel süreçte herhangi bir etkisinin olup olmadığına değinilmemiş.
• düşünsene kuzenlerle kafa kafaya girmişsin. kan gövdeyi götürecek. şaka olmuş kaka. oradan anane kavga etmen kuzum demese en az üç ölü. bence o yüzden bu hipotez tutar.
• bu hipotez doğru olsaydı fillerde de geçerli olması beklenirdi. zira fil sürülerinde liderliği en yaşlı dişi fil üstlenir. hem su kaynaklarına giden yolları hem de taze ağaç dallarının bulunduğu yeri ve zamanı bilirler. sürüye yol gösterir, tecrübeleriyle onları yönlendirir ve tehlikelerden de korurlar.
  edit: filler aynı zamanda son derece sosyal canlılardır.
• çok ilginç bir hipotez. bana gayet de mantıklı geldi.(bana mantıklı gelmesinin tek başına bilimsel bir değeri yok elbette)
  
  beyyoglu'nun da değindiği gibi homo sapiens'in özel bir durumu var. insan bebekleri kuzenleri dahil doğadaki karmaşık canlılar içinde en bakıma muhtaç canlı türü. dişsiz doğuyor, görece geç yürüyüp konuşuyor vesaire.
  
  bu bakıma muhtaçlık içinde sadece fiziksel değil sosyal bir yön de var. haliyle büyükanneler (belki büyükbabalar da öyledir bilmiyorum) toplumda bu tür bir rol oynuyorsa bu onların da yaşlılığında bakım görme ihtimalini destekleyen bir sosyal tercih olmuş olabilir.
  
  watching the sky'ın paylaştığı araştırmayı destekler kişisel çok gözlemim var. (yine de aceleci genelleme hatasına düşmemek lazım, tek başına bir bilimsel veri değil bu gözlem). nine figürü artık hayattaki hırslarını dizginlemiş (istisnalar hariç), eğriyi doğruyu çok görmüş geçirmiş olduğu için çocukların gelişimine olumlu katkısı olumsuz katkısından daha fazla benim gördüğüme göre. özellikle anne çalışıyorsa, ortada hem anneyi zaten tanıyan, hem de daha önce çocuk yetiştirmiş bir figür olunca işler kolaylaşıyor. elbette ki kuşak çatışmaları oluyordur ama bilenler bilir nine/dede şefkati başka türlüdür. yalan yok benimkiler de beni iyi şımartmıştı :)))