bayezit camii

• özgün halini koruyan en eski cami bayezid camiidir. ondan evvel inşâ edilmiş olan fatih camii, depremler dolayısıyla özgünlüğünü yitirmiştir. bayezid camii ise hâlâ ilk günkü görünüşünü muhafaza etmektedir. yapı, cami ve külliyeden meydana gelmektedir. şehrin merkezi bir bölgesine inşâ edilmiştir. cami, klâsik osmanlı mimarisinin erken dönem eserlerinden birisidir. caminin inşâsı ile alakalı malumatı, cümle kapısının üzerindeki arapça kitabede buluruz. kitabeyi, meşhur hattat şeyh hamdullah celî-sülüs ile yazmıştır. celî-sülüs, hat sanatında bir terimdir. büyük ve göze hoş gelen süslü yazı manâsına gelir. osmanlı döneminde bayezid camiinde kullanıldığı gibi birçok camide kullanılmıştır. kitabede şu yazar: “bu binanın yapımına 906 yılının (miladi 1501) zilhicce ayının sonlarında başlandı ve hicrî 911 yılında (miladi 1505) tamamlandı.” bayezid camii’nin vakfiyesi, rumeli kazaskeri mevlânâ abdurrahman çelebi tarafından 1505 yılında yazılmıştır. bugün vakıflar genel müdürlüğünde muhafaza edilmektedir. bu vakfiyede, külliyenin maişeti için selânik, bursa ve edirne’de birer kervansaray inşâ ettirilmiş, ayrıca selanik’te bedesten, başhâne, hamam gibi başka eserler vakfedilmiştir. eserin mimarının kim olduğu hâlâ tam olarak bilinmemektedir. adı geçen üç mimar vardır ve tarihçiler de bu üç isim üzerinde ihtilâfa düşmüşlerdir. bu isimler, mimar hayreddin, mimar kemaleddin ve mimar yakûp şâh’tır. dört ayak üstüne oturulmuş 16,78 metre çapında bir ana kubbesi kuzey ve güneyde iki yarım kubbe ile desteklenen cami, ana kubbesinde yirmi, yarım kubbelerde yedişer pencereye sahiptir. caminin 24 kubbeli revaklarla çevrilmiş kare biçiminde bir son cemaat avlusu bulunmaktadır. avlu zemini mermer döşelidir ve ortasında şadırvan bulunur. aslında üstü açık olan şadırvan, ıv. murat zamanında etrafına dikilen sekiz sütun üzerine oturtulmuş bir kubbe ile örtülmüştür. avlu döşemesi ve şadırvanın sütunları bizans`tan kalma malzemenin yeniden işlenmesiyle elde edilmiştir. avlu mermerleri arasında geniş kırmızı porfir taşı levhalar vardır. renkli taşlar ve kufi yazılarla bezeli minarelerden sağ tarafta olanı özgün süslemelerini büyük ölçüde korur ancak diğeri birkaç kez onarım geçirmiş ve bezemelerini yitirerek daha sade kalmıştır. bu nedenle sağdaki minare, “selçukludan osmanlı'ya geçişin istanbul'daki tek örneği” olarak kabul edilir. harimin sağ köşesinde hünkar mahfili yer alır. 10 sütun üzerinde duran mahfile, dışarıdan bir merdiven ve kapı ile girilir. caminin mihrap tarafında, sağda ve pencere hizasında oğlu yavuz sultan selim tarafından yaptırılmış sultan bayezid türbesi bulunur. yine yavuz sultan selim’in yaptırdığı solundaki türbede de kızı selçuk hatun yatar, koca mustafa reşit paşa'nın mezarı da burada bulunmaktadır.