seyr u süluk

• alem-i sağir (küçük alem) olan insan beşi bedene beşi de ruha ait olmak üzere toplam on tane letaif'ten yaratılmıştır. bedene ait olanlar; hava, su, toprak, ateş ve nefistir. ruha ait olanlar ise kalp, ruh, sır, hafi ve ahfadır. terakki ve uruc kabiliyetine bağlı olarak nurani cevher olan ruh, zulmani cisim olan bedenle birleşti. bu birleşme sonucunda ruh bedene aşık olarak kendi mahiyetini unuttu. eşrefi mahlukat'tan` :yaratılmışların en şereflisi, esfel es safilin'e:aşağıların en aşağısı` düşen insandan geldiği yeri hatırlayarak tekrar geri dönmesi istendi. tarikat'te manevi yürüyüş olarak bilinen seyr i sülük de bu noktada devreye girdi. dört türlü olan bu yürüyüş sırasıyla; seyr i ilallah, seyr i fillah, seyr i anillah ve seyr i fil eşya'dır.
  
  seyr i ilallah: lataiflerin kendi mahallerinden arşın üstündeki zılal dairesine kadar olan yürüyüş
  seyr i fillah: zılal dairesinden, onların asılları olan esma ve sıfat'tan zatı pak subhane'ye kadar olan
  seyr i anillah: zatı pak subhane'den tekrar zılal dairesine inmek
  seyr i fil eşya: zılal dairesinden bu aleme kadar inmek (eşyada yürümek)