t-34

• ikinci dünya savaşında sovyetlerin kullandığı orta sınıf bir tank. aslında tasarımı savaştan önceki yıllara dayanır (1934 te başlamıştır) tasarımcısının adını unuttum ama yardımcısının adı morozov idi ki kendisi soğuk savaş yıllarında t-62 ve 64 leri tasarlamıştır. zamanına göre son derece radikal bir tasarım olan t-34 ümüz maalesef tasarlandığı ilk yıllarda sovyet genelkurmayındaki bir kısım kafasız generaller tarafından şiddetli bir muhalefete uğramıştır. bu denyolar bu tarz bir tankın gereksiz olduğunu düşünüp t-26 ve bt serisi tankların sovyet tank birlikleri için en ideal tanklar olduklarını savunmuşlardır (ki almanlar bu tankları yumurta kabuğu gibi ezmişlerdir). fakat stalinin 2. adamı olan kliment voroshilov tankın önemini anlamış ve tankın seri üretime geçmesine ön ayak olmuştur. ve böylece bir efsane doğmuştur. nasıl bir tanktır bu??? evvela herkesinde bildiği üzere eğimli bir zırhın ilk defa doğru düzgün bir biçimde kullanıldığı ilk tanktır. kasasında bulunan 45 mmlik zırh eğimli olduğu için daha kalın bir zırha eşdeğer (yanılmıyorsam eğim açısından dolayı 90 mm ) bir koruma sağlıyordu. ayrıca eğik zırh belli bir hıza kadar olan memileri sektiriyordu ki böylece bunlar çelik zırha saplanmayıp zamanla kırılımasına sebep olmuyor ve böylece zırhın dayanıklılığı artırıyordu ki bu çatışmada çok iyi birşeydir. başlangıçta 76.2 mmli f-22 topu vardır ki bu top zamanının hemen hemen tüm tank zırhlarını makul mesafelerde delebiliyordu. ayrıca 60 cm genişlğindeki paletleri sayesinde karda kışta çamurda batakta bana mısın demeden batmadan çıkmadan rahatlıkla hareket edebilmekteydi.
  
  peki 1941 de almanlar sovyetlere saldırınca bu tank nasıl bir performans gösterdi?? şöyle efendim. şimdi bu tank ilk başlarda zırh avantajı sayesinde alman tankçılarının ve piyadelerinin tamamına kan kusturmuştur. ayrıca topu almanların tüm tanklarına karşıda etkiliydi. rus kışına çamuruna batağına bana mısın demiyordu. o zamanlar almanların elinde panzer 2, 3, 4 tankları bulunmaktaydı. bu tanklardan panzer 2 yi saymıyoruz. o fasulye. panzer 3ün alman tank doktorininde bir nevi anti tank tankı gibi bir görevi vardı yani tanklara karşı yapılmıştı. t-34 e gore ince bir zırha ve düşük çaplı bir topa sahipti. panzer 4 lerin ise piyadeleri sahip oldukları 75mmlik düşük hızlı ve kısa namlulu toplarla desteklemeleri öngörülüyordu (bu arada şunuda belirteyim ki burada sözü geçen panzer 4 ile daha sonraki modellera arasında dünyalar kadar fark vardır). amma velakin evdeki hesap çarşıya uymadı maalesef ve t-34 ler bu saydıklarımı hepsini perişan etti. piyadelerin durumu daha da vahimdi. hadi panzer tankları bi şekilde yakından şurdan burdan t-34 leri imha ediyordu fakat bu gariplerin bu canavar karşı hiç etkili bir silahları yoktu. ellerindeki tek tankasavar silahı pak-37 lerdi ki bunlarda t-34 lere karşı çok kötü bir şöhrete sahipti. kısaca bir pak-37 nin bir t-34 ü imha etmesi yada en azında savaş dışı bırakabilmesi için yakın mesafeden kule arkasına bi yere şanslı bir atış yapmak gerekirdi ki ohoo ölme eşşeğim ölme.
  
  tüm bunlara karşın alman tankları t-34 e rağmen nasıl oldu da moskovaya ve daha da ilerisi olan stalingrada kadar ilerledi??? onuda şöyle izah edeyim. efendim öncelikle ve öncelikle ilk t-34 modellerinin bi ton mekanik surunu vardı ki kayıpların çoğu bu nedenden dolayı meydana gelmiştir. ayrıca ilk modellerde 2 kişilik kule ve 4 mürettebat bulunuyordu. bu demek oluyordu ki kulede sadece tank komutanı ve yükleyici bulunuyordu ve tank komutanı aynı zamanda nişacı görevini yürütüyordu. yani aynı anda hem diğer mürettabata emir komuta etme hem düşmanı gözetleme hemde düşman hedeflerine nişan almak zorundaydı.. oysa alman rakiplerinde böyle bir sorun yoktu tank komutanı sadece kendi esas görevine konsantre oluyordu. ha bide ilk t-34 lerde taret septi yoktu ve yani kule personeli, kule sağa veya sola dönerken onunla birliklte dönmüyordu ki buda çatışmanın en sıcak anlarında mürettebatın tank içerisindeki hareketlerini daha karmaşık ve zor bir hale getiriyordu. yani tankın savaşabilirlik derecesi azdı. ayrıca t-34 ün nişangah teçhizatı oldukça ilkel ve kabaydı bu yüzden düşük bir atış isabet oranına sahipti. savaşın başında alman tank birliklerinin organizasyonu ve eğitimleri ruslarınkine göre çok üstündü. özellikle tam anlamıyla birbirinden bağımsız t-34 birlikleri yoktu. almanlar genellikle t-34 lerle üçer beşer yada tek başlarınayken karşılaşıyordu.
  
  sovyetler savaşın başındaki hezimetlerden çabucak ders alıp ellerindeki silah ve teçhizatları geliştirmeye başladılar ki t-34 lerde buna dahildir.ilk önce yukarıda sıraşladığım sorunları ortadan kaldırdılar ve en sonunda 1944 te t-34-85 i ürettiler. bu yeni modelde 85 mmlik daha büyük çaplı ve zırh delme kabiliyetli daha fazla olan bir top vardı.ayrıca yeni tasarlanmış kulesinin maksimum zırh kalınlığı 100 mm yi buluyordu (tigerlerde bile 110 mm dir ki zaten kimse zannetmesin ki tiger iyi bir tanktır sadece kaynakların boşa harcanmasından başka bişey değil) (şunuda belirteyim kıbrıs barış harekatı sırasında bir adet [yoksa iki miydi hatırlamıyorum]amerikan yapımı m47 miz rum t-34-85 leri tarafından yok edilmiştir halbuki m-47 zırh ve silah açısından çok daha üstündür)
  
  işte t-34 budur. savaşın en kalın zırhına en güçlü topuna yada en yüksek teknolojisine mi sahipti??hayır. sadece basit, dengeli ve üretimi kolaydı (daha doğrusu bu üç etmenin aşırı şekilde senkronize olmuş haliydi). t-34 her ne kadar yeni nesil alman pantherleri ve tiger 2 leri karşısında zırh ve ateş gücü üstünlüğünü tamamen yitirmiş olsada savaşın ilerleyen yıllarında sovyetler t-34 üretim işin iyice azıtmışlardır. hatta ve hatta çok fazla üretildiğinden üretim maaliyetleri düşmüş ve dolayısıyla çok çok daha fazla t-34 üretilebilmiştir. şöyleki 1944 yılının sonbahar aylarında sovyetler ayda yaklaşık 1200 (toplam tiger üretimine neredeyse eşit) adet t-34 ü cepheye sürerken almanların ise mesela eylül ayında sadece ve sadece 250 civarı operasyona çıkabilecek panther tankı bulunmaktaydı. kısacası sayıları çoğudu. zaten savaş boyunca 50000 civarı t-34 üretilmiştir ki kendisi savaşın en çok üretilen tankıdır.
  
  umarım bu yazdıklarım bu sayfaya bakıpta şu nacizane tank hakkında bişeyler öğrenmek isteyen arkadaşlara yardımcı olur...