kılıç

• uzun, keskin bir bicagin savaslardaki avantajinin farkedilmesi, herhalde gelismis maden isleme tekniklerinin bulusuna kadar beklemek zorundaydi.
  
  ancak m.o. 1500 yillarinda, savas baltasi (war axe), evrim gecirerek tek parcadan olusan bronz, orak tarzi kiliclara donustu. bu kiliclar, tek tarafi keskin ve kivrik, diger tarafi ise icbukey seklinde olan kiliclardi. bu kiliclarin hilt bolumleri ise, kullanimi kolaylastirmak ve bronz gibi hafif bir metali savururken g kuvvetinden en ust duzeyde yararlanabilmek icin duz ve kalin idi.
  
  yaklasik 1 metre uzunlugunda duz bronz kiliclar, daha sonralari ortaya cikti. hatta antik yunan mezarlarinda bu kiliclara siklikla rastlanilmistir. ancak bronz metalinin dayaniklilik seviyesinin dusuk olmasi nedeniyle, 1 metre gibi bir uzunluk metale fazla geldiginden, pratik bir kilic asla olamadi.
  
  ancak ciddi bir askeri silah olmasi icin kilic, demir isciligini bekledi. ilk hakiki kiliclar, m.o. 1200 yillarinda ortaya cikti. antik ve klasik caglarda kiliclar her ne kadar kisa olsa da, daha sonradan boylari, zirhlarin gelismesi ile uzamistir. zira kiliclarin kisa olmasi, demir ustalari arasinda bronz zamanindan kalma bir aliskanlikti -ki birkac sene daha bu boyle gitti. hatta zirhlar da o kadar kalin olmadigi icin, uzun kiliclara gerek duyulmuyordu.
  
  tabii bu da degisecekti. klasik roma imparatorlugu doneminden kalma gladius kiliclari, yalnizca altmis cm uzunlugunda olsalar bile, saplama hamlelerinde cok basarili bir sekilde kullanilirlardi. ancak imparatorlugun altin caglarina yaklasildiginda, gladiuslar yerlerini spatha adi verilen daha uzun kiliclara birakmislardir.
  
  spatha kiliclari, daha sonralari barbar kavimlerin kullanacagi uzun kesici kiliclara, hatta ortacag avrupasindaki broadswordlara ilham kaynagi olacakti.
  
  dogu kulturundeki kiliclarin evrimleri, bati kulturundekinden pek farkli degildir, zira kilic ile ilk tanismalari, anadolu ve mezopotamya'dan gelen ticaret yollari ile olmustur.