a song of ice and fire

• ne yazik ki daha onceden degil de anca game of thrones seyretmeye basladigimda haberdar olabildigim fantastik seri...
  
  baslarda dizide spoiler yememek icin dizi bittikten sonra kitaplara gecmeyi dusunuyordum ama gecen sezonu seyrederken bir yerde merakima yenik dusup diziyi bu sekilde takip etmektense "a wiki of ice and fire" denen siteyi kurcalamaya basladim, haliyle kitaplara gomulmemin de onunde pek bir engel kalmadi, herhalde yazin amazon'dan hardback baskilarini alip okumaya gecerim...
  
  tabii dizinin ilk dort sezonunu uc kez bastan sona seyreden, a wiki of ice and fire'a ve fan forumlarina da azimsanamayacak seviyede bakmis biri olarak kitaplara henuz baslamasam da seri uzerinde az cok yorum yapabilecek bilgiye sahip oldugumu dusunuyorum... hazir basladik madem, serinin en dikkat cekici ozelliklerinden birini yazip bunun uzerinden hikayenin sonunda neler olabilecegine dair bir de tahminde bulunalim...
  
  daha once de muhtemelen dile getirilmistir ama seride karakterlerin baslarina gelenlerle ilgili en belirgin ozellik, westeros'ta yuzde yuz akil-mantik dogrultusundan azicik sapildigi anda bile buyuk belalarla karsi karsiya kalinmasi... sevgi, ask, ihtiras, sehvet, onur, vs gibi daha ziyade duygularla iliskilendirilebilecek kavramlardan biri bile devreye girip akla-mantiga aykiri bir harekete yol aciyorsa bu hareketin sonu olumcul noktalara varabiliyor... isterseniz en basindan beri bu sekilde basina bela acanlari sirasiyla bir hatirlayalim:
  
  - brandon stark ve rickon stark: ned stark'in cocuklari degil de sirasiyla abisi ve babasi olan starklar... rhaegar'in lyanna'yi kacirmasi sonrasinda king's landing'e gidip mevzuyu mad king ile konusup ondan adalet talebinde bulunacak kadar saftarozluk etmislerdir... neticede mad king kellelerini almistir...
  
  -aerys targaryen, nam-i diger "mad king": ismiyle musemma bir muhterem kendileri, haliyle uzun uzadiya anlatmaya gerek yok... tahtini kaybetme ihtimalini dusunmek bile kendisini asiri paranoyak bir hale getirmisti, robert isyani basladiktan sonra hepten tozuttu ve jaime lannister tarafindan sis kebap yapilmasiyla sonuclanacak olaylar da gelisti...
  
  -rhaegar targaryen: belki de butun karisikliklarin baslangicinda fitili atesleyen kisi... lyanna stark'i kacirmasi robert isyanini da tetikledi ve neticede kendisinin olumu de robert baratheon'in elinden oldu... aski, mantiginin onune gecmese (hem evli adam, hem de lyanna'yi da alip goturmenin karsiliksiz kalacagi beklenemez) canindan olmayabilirdi...
  
  -jon arryn: vale lordu olacaksin, bilmemkac sene hand of the king olarak gorev yapacaksin ama sirf karinin gonlu olsun diye onun tavsiyesi uzerine petyr baelish gibi bir madrabazlar sahini baskentte mevki sahibi edeceksin... sonra da olumun elbette bu ikisinin elinden olacak...
  
  -robert baratheon: koskoca kral olmussun, got-gobek baglamissin, hala sarhos kafayla yaban domuzu pesinde kosuyorsun! ne diyeyim, mustehak!
  
  -viserys targaryen: gaddarlik olimpiyatlari olsa takim halinde altin madalyaya kosabilecek dothraki guruhuna karsi "ben kralim ulen, tahtimi getirin, tacimi verin" diye gider yapmaya kalkarsan o taci beynine yapistirirlar kardesim... sana da mustahak!
  
  -ned stark: attigi her adimda onurlu olmaya, durust olmaya calisan ve bunu her turlu entrikanin, fitnenin merkezinde de surdurmeye cabalayan, ustune ustluk guvenmemesi gereken kisilere de guvenen ned stark'in naifliginin ve dogruculugunun kurbani olmasi kacinilmazdi...
  
  -khal drogo: akil-mantik yoksunlugundan ziyade gocebeligin dogal sonuclarindan biri olan cehaletinin kurbani olmustur... ne kadar guclu olursa olsun enfeksiyon denen seyin en guclu savascilari bile devirecegini bilmesi gerekirdi... kaldi ki daha sonrasinda olanlar da daenerys'in mirri maz duur'un aklina uymasinin sonucu ama isi o noktaya getiren de biraz drogo'nun cehaletiydi...
  
  -renly baratheon: evvela taht uzerinde hak iddia edecek durumda degildi... oncelik zaten robert'in cocuklarinda... o cocuklarin ensest mahsulu oldugu anlasilirsa da sira abisi stannis'e geliyor... ama bu vatandas anlamsiz bir ihtirasa kapilip "stannis ne anlar yonetmekten, asker herif iste, biz westeros'ta askeri vesayeti kaldiracaz" demese de bu kafayla olaya girmeye calisti... sonra oculer yedi onu...
  
  -jeor mormont: ilk bakista cok baba bir kumandan gibi gozukse de craster gibi bir manyaga musamaha gostermesi atesle oynamaya es degerdi... nitekim bu manyak nedeniyle cikan isyanda hayatini kaybetti...
  
  -robb stark: o da mantigiyla hareket edip politik davranmaktansa iki kritik hata yapti... ilki oglunun intikamini almak icin willem lannister ve tion frey'i girtlaklayan rickard karstark'i bu davranisi uzerine idam etmesiydi... akilli olsa bir orta yol bulmaya calisirdi ama bunu yapmayinca butun karstark askerlerini elinden kacirmis oldu... ikinci ve daha buyuk hatasiysa walder frey'le yapilmis olan anlasmaya uymayip jayne westerling (dizide talisa maegyr) ile evlenmesiydi... neticesi red wedding oldu ve grey wind'in kafasiyla kendi kafasi yer degistirdi...
  
  -catelyn stark: starklarin anasi da annelik duygulari nedeniyle gume gitti... kizlari sansa ve arya'yi king's landing'den kurtarma umuduyla starklarin elinde tutsak olan jaime lannister'i salivermesi, jaime ile roose bolton'in yollarinin harrenhal'da kesismesi ve malum red wedding...
  
  -joffrey baratheon: bunu da uzun uzun anlatmaya gerek yok... kafasi itlikten baska bir seye calismayan ergenin tekiydi... boyle bir krali da illa ki ortadan kaldirmak icin ugrasirlardi... nitekim ugsaildi ve basarildi...
  
  -lysa arryn: kiskanclik, paranoya, hastalikli bir ask... sonuc: baelish havayollarindan bedava 300 mil kazandiniz, tebrikler!
  
  -oberyn martell: intikam hirsi ve kendine asiri guven bir araya gelince ortaya cikan hazin sonuc! westeros'un en belali savascisinin karsisina dikilmissin, bir sekilde adami yere de sermissin... aklini kullansan ondan tywin'le ilgili itiraf bekleyecegine tywin ile ilgili planlari bir sonraki asamaya birakir, en azindan ilk etapta the mountain'dan intikamini almis olurdun... keske sunspear'da bir sinema salonu olsaydi da the good, the bad and the ugly'yi bi seyretseydin ve tuco benedicto'nun "when you have to shoot, shoot, don't talk" vecizesini de kulagina kupe etseydin... belki tywin'le ilgili bir sonuca ulasamayacaktin ama hem mountain'i haklamis olacaktin hem de pekmezini akitmayacaklardi...
  
  -tywin lannister: serideki en akil ve en kurnaz adamlardan biriydi belki de ama onun zayif noktasi da oglu tyrion'a karsi icten ice duydugu nefretti... neticede olumu de tyrion'in elinden oldu...
  
  evet, aklinin-mantiginin onune baska hisleri gecirerek olen baslica karakterler bunlar... bir de hayatta olan ama ayni nedenden oturu yine baslarina hayli buyuk belalar gelenler var:
  
  -theon greyjoy: pyke'a geri dondugu andan itibaren politik hareket etmeyi beceremedi... babasini ve amcasini robb stark'in ittifak planina ikna edememesi bir yana gitti bir de kendisini ispat etmek adina winterfell'i zapt etmek gibi bir maceraya giristi... sonunda da ramsay snow'un elinde kopekten beter bir hale geldi...
  
  -jaime lannister: sirf cersei cadisina olan aski yuzunden her turlu belaya bulasti... bran'i kuleden itmesi zaten acayip bir zincirleme reaksiyona yol acti, daha fazla bir sey soylemeye gerek var mi? onca sey olup biterken de karambolde colak kaldi...
  
  -bran stark: oglum, annen sana o kadar dedi di mi "no more climbing" diye! kadincagizi dinleseydin hem yurumeye devam ediyordun hem de ortalik gulluk gulistanlikti be!
  
  -hodor: hodor!
  
  neyse... bunlari uzun uzun anlattiktan sonra hayatta kalan karakterlere bakalim simdi de... eger george r.r. martin gercekten de akil-mantik cizgisinden sapanlarin eninde sonunda bir sekilde ustunu karaliyorsa serinin sonu geldiginde elegin ustunde kim kalabilir, bir baska deyisle iron throne'a kim kurulabilir?
  
  -jon snow: en yaygin teori, jon snow'un uber-onurlu ned stark'in cocugu olmadigi, aslen rhaegar targaryen ile lyanna stark'in cocuklari oldugu ve lyanna olmek uzereyken abisinden onu korumasini istedigi icin bu sekilde gizlendigi yonunde... zira targaryen kani tasidigi bilinseydi westeros'ta canli kalmasi imkansiz olurdu...
  
  bu teori dogru cikacak mi henuz bilemiyoruz... zira grrm ters kose yapmayi sevdigi icin olayi, herkesi isin bu sekilde oldugunu dusunmeye kanalize edecek birtakim ipuclariyla ormus olabilir ama bambaska bir sonucla karsimiza cikabilir... lakin bu teori dogruysa jon snow'un tahtin en onemli adaylarindan biri haline gelecegi de asikar... hatta "a song of ice and fire" adini da "lyanna (ice) + rhaegar (fire) = jon" veya "jon (ice) + daenerys (fire)" seklinde formulize eden teoriler de var... yani jon snow'un bir sekilde hikayenin kalbinde yer almasi cok muhtemel...
  
  peki jon snow bu isi sonuna kadar goturebilecek keskin zekaya sahip mi? iste burasi biraz supheli... zira bu yonde kendisinin parlamasini saglayan net bir ornek oldugunu soylemek guc... evet, kendi ayaklari uzerinde durabilen, guclu, duzgun bir karakter ama sanki daha fazlasi gerekiyor gibi... belki 6. ve 7. kitaplarda bu yonde biraz daha gelisir... tabii burada 5. kitabin sonundaki bicaklanmadan kurtulup kurtulmadigi mechul olsa da o yonde de soyle bir teori var: jon snow basta olse de, thoros of myr'in beric dondarrion'i dirilttigi gibi melissandre da jon snow'u diriltmeye calisacak ve bunun icin de stannis'in kizi shireen'i kurban edecek... shireen'in kuzeye olan yolculuk icin kafileye alinmasi oncesinde melissandre'in shireen'in annesi selyse ile yaptigi konusma da bu teoriyi kuvvetlendiren bir ornek...
  
  -daenerys targaryen: ilk firsatta westeros'a dalmaktansa mereen'de kalip oncelikle yonetmeyi ogrenmeye calismasi, "her seyin iyisini ben bilirim" demektense etrafindaki deneyimli kisilerden akil almaktan gocunmamasi onu diger taht adaylarina gore farklli bir yere koyuyor... lakin o da cogu zaman duygularinin esiri olan biri... daha en baslarda mirri maz duur tarafindan oyuna getirilmesi bir yana hikayenin ilerlemesi esnasinda da cok sogukkanli ve zekice hareket etmektense aniden ve hisleri dogrultusunda kararlar aldigina dair ornekler az degil... bu bakimdan onun da isin sonunda tahta kurulabilmesi cok kolay gozukmuyor...
  
  -tyrion lannisler: serideki en zeki karakterlerden biri olsa da coktan basina yeterince is acmis durumda ve bulastigi bu belalardan kurtulup kurtulamayacagi bile belirsiz... ote yandan kendisinin tywin'den degil de aerys veya rhaegar'dan olma oldugu yonunde de cokca teori var... eger bu teorilerden biri gercekse, kendisi de bir targaryen olarak tahta aday hale gelebilir... ama yine de isler boylesine arapsaci haline donmusken tyrion'in bunlardan siyrilip bir de ustune targaryen cikip tahta oturmasi cok zorlama olur gibi sanki...
  
  -stannis baratheon: en basindan beri atesperest bir kizil cadinin pesine takilmis giden birisinin "akil-mantik" ekseninde haraket ettigini soyleyemeyiz herhalde! sirf bu yuzden stannis'in en sonuna kadar gidebilmesi zor gozukuyor... su ana kadar idare etti belki ama lastik bir yerde fena patlayacak gibi... en buyuk artisiysa her seye ragmen yaninda davos seaworth gibi cogu zaman aklini kullanabilen birisi olmasi...
  
  -petyr baelish: asoiaf evreninin en cok dolap ceviren adami bu belki de... haliyle cogu kisinin gozunde de en zeki, en kurnaz karakter olabilir ki cogu zaman bana da oyle geliyor... fakat baelish de asiri muhteris birisi... en basindan beri "i want everything" diyen bir adamin da sonu ne denli hayirli olabilir tartisilir... catelyn stark'a olan takintisi da oyle her zaman aklina mukayyet olamadiginin bir baska gostergesi... baelish'in iron throne'a kurulmasi, hele bir de "kana" cok onem verilen bir dunyada cok matah bir aileden gelmedigi de dusunulurse, fazla zorlama olur herhalde...
  
  -varys: serinin basindan itibaren, kafasinin icinden gecenleri okumasi en zor karakter olabilir... son safhalarda targaryenlerin tarafinda gibi gozukse de bu adamin niyetini son kitabin son paragraflarinda falan anca anlayabilecegiz bence... kendisinin tahta cikma derdinde oldugunu da zannetmiyorum ama eninde sonunda birisi o tahta yerlesirse o kisi buyuk ihtimalle varys'in destegini alarak bunu yapmis olacak...
  
  -arya stark: yasi da goz onune alindiginda cin gibi bir karakter belki ama asiri kendine guveni ve cogu zaman icindeki kin ve nefreti dizginleyemeyip bu sayede dusunmeden fevri hareketlere girisebilmesi buyuk dezavantaj... bir de yolu hikayenin kalbinden cok uzaklara dustu... filmin en son karesinde yer almasi iyice zorlasti sanki...
  
  -aegon targaryen: aslen the mountain tarafindan daha ufacik cocukken olduruldugu sanilirken dunyanin oteki ucunda eski sovalyelerden jon connington tarafindan saklanan/korunan bir gencin gercekten aegon targaryen olup olmadigi en cok tartisilan konulardan biriydi... yeni cikacak kitaplarda bu konuya ne denli aciklik getirilir bilemem ama bu karakterin diziye dahil edilmemis olmasi da bu dogrultuda pek olumlu ipuclari vermiyor olsa gerek...
  
  -euron greyjoy ve victarion greyjoy: az onceki cumleden devam edelim... bu vatandaslar da diziye dahil edilmedi... haliyle greyjoy hanedaninin da hikayenin sonunda buyuk bir etkisinin olmasi zor gozukuyor...
  
  bunca beyin firtinasindan sonra "o olmaz, bu olmaz, geriye kim kaldi" denildigini duyar gibiyim... iste bu noktada aklima gelen teori de su yonde:
  
  uzun suredir beklenen kisin gelmesi neticesinde the others ya da daha bilinen dizi jargonuyla white walkerlar eger ki duvara yurumeye baslarsa, bu tehdit karsisinda insanlar daha fazla birbirini yemeyi birakir... wildlingler dahil butun insanlar bir araya gelir ve insanlarla white walkerlar arasinda asil savas baslar... (hatta burada warg yeteneklerini ejderha kontrol etmekte kullanan bran stark da kilit rol oynayabilir...) eger sonunda white walkerlar kesin bir maglubiyete ugratilir ve wildlinglerle de baris saglanirsa da artik duvara daha fazla gerek olmayacagi icin duvar yikilir, haliyle night's watch tarihe karisir ve boylece jon snow da yemininin baglayiciligindan kurtulur...
  
  ote yandan white walkerlara karsi yapilan ittifak, tek bir kral cikarmaktansa taht adaylarina paylasmaya razi olmayi ogretir... ardindan da kuzey, eski duvarin otesiyle birlikte komple jon snow'un yonetimine gecer... tyrion da targaryen cikarsa kuzey haric westeros bolgeleri tyrion ile stannis arasinda paylastirilir, daenerys ise "ben buralara alistim" deyip pentos senin, essos benim takilir...
  
  oturup bunca satir boyunca neler olabilecegine dair zevzeklik ettikten sonra en nihayetindeyse temennimi soyleyerek bitireyim:
  
  white walkerlarin savastan galip ayrilmasini ve butun insanlari westeros'tan silmelerini temenni ediyorum! insan irki en pis irk neticede, westeros'ta da oyle, icinde yasadigimiz gercek dunyada da boyle!