3 ocak 2017 dolar kuru

• düşecek diyen arkadaşlar neye dayanarak düşecek diyorlar merak içindeyim.
  
  dışarıdan başlayalım. donald trump ve ekonomi kurmaylarının uygulamaya koymayı düşündüğü bir takım politikalar:
  
  1. dünya'nın geri kalanına göre artık yüksek kalan abd'deki kurumlar vergisi (tavan %39) kısa süreli bir vergi barışı ile önce %10'a çekip, vergi barışı dönemi bittikten sonra da rekabetçiliği teşvik etmesi için %15-25 arası bir yere çekecekler. bu ne demek? dünyanın geri kalanında park etmiş olan 1.4 trilyon (evet trilyon) dolar amerikan parası ülkesine geri dönecek demek. dünyanın damarlarından 1.4 trilyon dolar çekilecek. bu dolara olan talebi arttırır mı düşürür mü? arttırır. dolara olan talep artarsa ne olur?
  
  2. amerikan merkez bankası'nın borç verme faizi %0.5. bu ekonomilerini canlandırmaya çalışan diğer gelişmiş ülkelerin merkez bankalarına göre yüksek. almanya ve japonya merkez bankaları negatif faiz veriyor mesela. onların tahvillerini alırsan verdiğin paradan daha azını alıyorsun vade sonunda gibi birşey. çok ayrıntıya girmeyeceğim. hali hazırda amerikan hazine tahvillerine olan talep yüksek. yukarıda sözünü ettiğim 1.4 trilyon dolar amerikan piyasasına geri dönerse abd'de enflasyon artacak. fed de bunun önünü almak için kendi faizini arttıracak. (neden? piyasada bir sürü dolar boş dolaşmasın. gelsin bende dursun. ortalıkta çok dolar dolaşmaya başladığı zaman millet hovardalık edip 1 dolarlık mala 1.2 dolar veriyor almak için. o zaman fiyatlar artıyor. fed bunu istemiyor. o yüzden dolar ortalıkta dolaşmasın, ortam sakinleşene kadar benim kasada dursun. gerekise ben dolar vanasını açar piyasayı fonlarım diyor). bu dolara olan talebi yine arttıracak. neden? alman tahvili alırsan ödediği 10 dolar sana 9.8 dolar olarak geri dönüyor. amerikan tahvili aldığın zaman üzerine faiz geliri alıyorsun. üstelik paranı alacağın garanti. o yüzden ben cepteki euroları bozdurup dolar alayım, o dolarlarla da gidip amerikan tahvilini alayım diyorsun. yukarıda yazdık. dolara talep artınca ne olur?
  
  3. vatanına dönen dolarların yanında trump diyorki "ben para basıp, bastığım paralarla yol, köprü inşa ettireceğim. top tüfek alacağım. ekonomiyi canlandıracağım." bu ne demek? amerikan piyasasında dolaşan dolar sayısı artacak. fed=>hükümet=>inşaat şirketleri=>inşaat işçileri. işçiler de kazandıkları paralarla harcama yapacaklar. öte beri alacaklar. ev alacaklar. araba alacaklar. mal ve hizmetlere olan talep artacak. bu artınca ne oluyor? evet bu sefer bildiniz fiyatlar artıyor, enflasyon oluyor. enflasyon olmasın, piyasa da gereğinden fazla para dolanmasın isteyen fed ne yapıyor? evet öğrendiniz; faiz arttırıyor.
  
  3 koldan amerikan enflasyonunu yukarı itilecek. fed faiz arttıracak. "parasını dolara yatırana daha faiz geliri vereceğim" diyecek. siz fed'e mi inanıyorsunuz ya da üniversite diploması olmayan bıyıklı şahıslara mı?
  
  bunlar sırf abd kaynaklı, ekonomik sebepler. abd'nin yeni yönetiminin daha içe dönük bir dış politika izlemesi dünyadaki geleneksel ittifakları sarsacak. dünya'nın geri kalanında sürtüşmeler ve askeri çatışmalar artacak. çünkü abd artık çıkıp kendi parası ile, kendi askeri ile polislik yapmak istemiyor (en azından seçmeni istemiyor. bürokrasi nasıl davranır bilinmez). orta doğu'nun bu kadar kana bulanmasının bir sebebi de bu. obama "ben asya'ya bakıcam" deyip orta doğu'dan çekildi. içi boşalan, incelmiş kemik gibi kaldı orta doğu. otorite yok. şu an olan bitenler, özellik rusya'nın ve iran'ın öne çıkması, abd'den boşalan otoriteyi kimin dolduracağı mücadelesi. neyse konudan sapmayalım.
  
  petrol fiyatı yükseliyor. opec'in üretim kısma kararından sonra varil 45 dolardan 58 dolara geldi. petrolün çoğunu ithal ediyorsun. tüketimini kısmazsan petrol alabilmek için türkiye'den daha fazla dolar ülke dışına çıkacak. petrol alabilmek için daha fazla dolar alıp ödeme yapman gerekiyor. e daha fazla dolar alman gerekiyorsa dolara talep yükseliyor. talep yükselince ne oluyor? dolar fiyatı artıyor.
  
  bir de türkiye kaynaklı sebepler var tabi. kendi ayağına sıkmanın kitabını yazıyor türkiye son birkaç yıldır.
  
  türkiye'nin dolar cinsinden kazandığı para ile dolar cinsinden harcadığı para arasında yıllar içinde %4 ile %6 arasında değişen bir fark var. buna cari açık deniyor. örnek vermek gerekirse türkiye senede 10 dolar kazanıyorsa ortalama 10.5 dolar harcıyor. kazandığından fazlasını harcıyor. o fark ta turizm ve ülke dışından kısa vadede borsa ve türk tahvillerine para yatırım para kazanmak için gelen yatırımcılar sayesinde karşılanıyordu (bkz: sıcak para).
  
  şimdi hükümetin beslediği, halkının %10'unun açıkça desteklediği ışid ve pkk orda burda bomba patlatıp milleti tarıyor. aklı başında hiç bir insan tatile gelmez türkiye'ye. yani turizmden gelir artık yok. giderin sabit ya da arttı, gelirin düştü.
  
  bıyıklı kişinin rizeli kankaları ev satabilsin diye düşük faiz uyguluyorsun. türk lirasına verdiğin mevduat faizi enflasyondan düşük. enayi mi yabancı yatırımcı getirsin sana versin parasını bedavaya? dahası türkiye'nin bankalar dışında kalan özel kurumlarının döviz cinsi borcu 212.6 milyar dolar.
  
  https://twitter.com/…lmez/status/816262050083176448
  
  bankaların döviz borcu ağustos'ta 155 milyar dolar kadarmış.
  
  bunların geliri türk lirası, gider dolar/döviz. dolar her bir kuruş zıpladığında tl cinsinden 3.7 milyar lira zarardasın. bu para nerden gelecek? bu kurumlarının bir bölümünün batma olasılığı var. yani yabancı yatırımcı olarak paranı getirip bunların hissesini alsan ya da tahvilini alsan paranı geri alamama riskin var. enayi mi yabancı yatırımcı parasını alamayacağı yere koysun parasını? sözün özü o sıcak para akışı da yaş. bir süredir öyleydi zaten, daha da azalacak. yukarıda sözünü ettiğim abd kaynaklı gelişmelerin de rolü var.
  
  bu bilgilerin ışığında türkiye'ye gelen dolar giden dolardan az. ülke piyasasında dolar miktarı azalıyor. petrol alabilmek ve dolar borcunu ödeyebilmek için dolar alman gerekiyor. ülke piyasasındaki dolar miktarı azalıyor. e borç ödemen lazım. petrol alman lazım. o zaman a bankası diyor ki "arkadaş bana dolar lazım. piyasa fiyatı şu an 3.59. ben sana 3.60 vereyim diyor." bunu duyan öbür banka "ben 3.61 vereyim bana sat dolarını" diyor dolar kimdeyse. böyle açık arttırma gibi olunca da dolar fiyatı yükseliyor. son 1-2 aydı kamu kurumları kendi sermayelerinden dolar veriyorlar piyasaya da yaptıkları kürekle petrol tankerinin yönünü değiştirmeye çalışmaktan farksız. abd ve dünya'nın geri kalanında türkiye ve kurumlarının esamesi okunmaz. yok yere öz kaynaklarından yiyorlar. benzin bitti, türkiye yağ yakmaya başladı artık. bir süre sonra da duman atıp garip sesler çıkarmaya başlayacak.
  
  soruyorum size, 6 ay sonra dolar bugün olduğu seviyeden düşük mü olur, aynı mı olur, yüksek mi olur?