portekizce

• bu yazı biraz ispanyolca bilenlere hitap ediyor olabilir zira ispanyolca ile kıyaslayarak açıklamalar yapacağım yazı boyunca. eğer baştan ispanyolca biliyorsanız epey yardımı dokunur bu dili öğrenirken. özellikle de ispanyolcayı arjantin yahut uruguay aksanı ile öğrenmişseniz, portekizce telaffuz konusunda da pek sıkıntı yaşamazsınız. malum arjantin ve uruguay'da konuşulan ispanyolca da bol bol 'ş' sesi çıkarılıyor ve kanımca bu brezilya etkisinden kaynaklanıyor. birazcık portekizce öğrenince benzerliği ve benzeşmeyi hemen farkedeceksiniz.
  
  coğrafi olarak yakın oldukları ve özellikle uruguay bir süre brezilya egemenliğinde kaldığından dolayı bir etkileşim olmuş (portekizce'den ispanyolca'ya). bir de modern öncesi dönemlerde sınırlar bu kadar keskin olmadığını göz önüne alırsak çok da tutarsız bir akıl yürütme değil gibi. mesela; portekizce'de 'd' harfi türkçe'deki 'c' harfi gibi (aslında tam 'c' değil de, 'c' ile 'j' arası bir ses, 'cj' diyelim) okunur, özellikle de 'de, do, da, desde' gibi bağlaçlar yüzünden çınlama yahut 'vıjlama' duyarsınız (yani türkçe konuşanlar için buna benzer, ilk başta rahatsız eden ama zamanla alışılan bir yankı oluşur). bu da arjantin ve uruguay'daki ispanyolca aksanı açıklıyor (bence, bilimsel bir araştırma yapmadım).
  
  ispanyolca'da 'b' harfi 'v' gibi çıkarılır. portekizce'de ise direkt 'v' ile yazılır. örn.: palabra/palavra. ayrıca, ispanyolca'daki nazal n yani ñ harfi portekizce'de 'nh' olur. örn.: araña/aranha. yine ispanyolca'da kelime başlarındaki 'c' harfi, portekizce'de 'q' harfine dönüşür. örn.: cuanto/quanto. bir de ispanyolca kelimelerde bulunan işaretler genelde portekizce kelimelerde kullanılmaz. portekizce'nin daha düz bir yazılışı vardır diyebiliriz. örn.: año/ano, día/dia. ispanyolca'daki 'j' harfi duruma göre 'h' hatta 'hırıltılı h' gibi telaffuz edilebilir. bu harfler portekizce'de 'lh' olurlar. örn.: trabajo/trabalho. (dikkat, bu kuralların istisnaları hep vardır).
  
  portekizce'nin ay isimleri ispanyolca ile hemen hemen aynı olsa da gün isimleri çok farklıdır. ay isimleri (isp./port.): enero/janeiro, febrero/fevereiro, marzo/março, abril/abril, mayo/maio, junio/julho, julio/julho, agosto/agosto, septiembre/setembro, octubre/outubro, noviembre/novembro, diciembre/dezembro. portekizce'de pazar haftanın ilk günüdür ve diğer günler ikinci, üçüncü diye gider. pazar/domingo, pazartesi/segunda feira, salı/terça feira, çarşamba/quarta feira, perşembe/quinta feira, cuma/sexta feira, cumartesi/sabado (cumartesi ve pazar günleri ispanyolca'dakilerle aynı, muhtemelen dini sebeplerle). gün isimlerindeki feira, 'festival, pazar' demek ve çoğu zaman kısaltılarak sadece 'segunda, terça' deniliyor (ikinci, üçüncü gün anlamında. yani gün isimleri pazar gününe nisbetle anılıyor). hemen yılın bölümlerini de yazmak lazım burada: gün/dia, hafta/semana, ay/mes, yıl/ano, onyıl/década, yüzyıl/século.
  
  ölçü birimleri bir birinin neredeyse aynısıdır, dolayısıyla bu dillerden birini konuşan diğer dildeki ölçü birimlerini çabucak kapar. önemli bir fark, ispanyolca 'kilo', portekizce'de 'quilo' olur ama okunuşu aynıdır. bu tip harf değişimlerine pratik yaparak hemen uyum sağlanabilir. zaten bizim gibi avrupai standart ölçüleri kullandıkları için bildiğimiz birimler ve nasıl yazıldığını bilmeseniz bile hemen anlaşabilirsiniz.
  
  şimdilik bu kadar, bir iki yazı daha yazmayı düşünüyorum bu dil hakkında ama bakalım, nasip. öğreniniz efenim...