vakfiye

• vakfiye, vakfedenin malını verdiğini gösteren ve hâkimin vakfa dair hükmünü içeren belgedir. vakfiyeler genellikle şu fıkraları ihtiva eder: allah'a hamd u senâ ile vakfetmenin sevâbı hakkındaki ayet ve hadisler vakfedilen mallar vakfedilen malların nasıl idare edileceği gelirlerin sarf yeri, vakfın yönetim ve idaresini kimin nasıl yapacağı, vakfın yönetimi ile ilgili bir sorun çıkması durumunda bu durumun nasıl giderileceği, vakıf evlatlarına ait hükümler, vakfedenin soyu tükendiğinde vakfiyeye ait gelirlerin nerede, nasıl ve kimlere paylaştırılacağı, vakfiye hükümlerine uyanlar ve vakfiyenin değerini / gelirini arttıranlar, sahip çıkanlar için (bkz: vakıf duası) örneğin; kanunî sultan süleyman' ın 950 h/ 1543 tarihli vakfiyesindeki vakıf duası: "her kimse ki vakıfların bekâsına özen ve gelirlerinin artmasına itina gösterirse; bağışlayıcı olan yüce allah'ın huzurunda ameli güzel ve makbul olup, mükâfatı sayılamayacak kadar çok olsun. dünya üzüntülerinden korunsun ve her türlütehlikeden muhafaza olunsun." ve vakfiyeye ait hükümlere uyulmaması, bir şekilde vakfiyeye zarar vermesi, gelirinde azaltma, değersizleştirme, zarara uğratma durumunda caydırıcı olması amacıyla (bkz: vakıf bedduası) örneğin; sultan 2.bayezid' in 1 şubat 1495 tarihli vakfiyesindeki bedduası; sultan, emir veya herhangi bir kimseye bu vakfı değiştirmek, bozmak,nakletmek, başka hâle getirmek, iptal etmek, işlemez hâle getirmek, ihmal etmekve değiştirmek helal olmaz. kim onun şartlarını değiştirir veya iptal ederseharamı üstlenerek günaha girmiş olur. günahkârların alınlarından tutularakcezalandırıldıkları gün, allah onların hesabını görsün. cehennemde zebanileronları denetlesin. allah'ın hesabı hızlıdır. kim bunları işittikten sonra, vakfıdeğiştirirse, onun günahı, değiştirenler üzerinedir. kuşkusuz allah, iyilikedenlerin ecrini zayi etmez." gibi bilgileri içeren genel olarak belli bir aile ya da zümreye ait olarak vakfedenin soyundan geleceklere ait maddi ve manevi zenginliğinin devamı, duası amacı ile yapılmış bağışlardır. genel olarak vakfiyeye konu olan bir varlık kamu yararı gözetilerek yapılır ve amacı dışında kullanılması durumunda varlığın iadesinin vakfedenin soyundan gelenlere ya da soyunun tükenmesi durumunda tasarrufun nasıl değerlendirileceğine dair hükmünü içerirler.