eşzamanlı mühendislik

• eşzamanlı mühendislik düşüncesinin çıkış nedeni; ürünlerin eskiye göre çok daha karmaşık hale gelmesi ve bir kişi ya da bölüm tarafından tamamen anlaşılmasının güçleşmesi nedeniyle (prasad, 1998,s.138) ürün tasarımının çok uzun sürmesi, üretimin maliyetli olması ve ürünün beklenenleri ya da taahhüt edilenleri yerine getirmemesi, dolayısıyla müşterilerin memnun edilememesi olmuştur (mckenzie,1997 ; prasad, 1997). etkin ürün geliştirme farklı işletme fonksiyonlarının birlikte çalışmalarını gerektirir. “ürün ve süreç mühendisliğinin bir ürün geliştirme takımına eşzamanlı katılımı; hazırlık zamanlarını kısaltır, ürün kalitesi ve performansını yükseltir” (vonderembse ve raghunathan,1997, s.255). zira süreç tasarımından habersiz olarak faaliyetlerini yürüten ürün mühendislerinin yaptıkları tasarımın uygulanabilirliği yoksa harcanan emek , zaman ve para boşa gider. oysa bu ekiplerin eşzamanlı olarak birlikte çalışmaları bu riski azaltır. böylece üretim hazırlık zamanları kısalır ve daha kaliteli bir ürün ortaya çıkar. sonuç olarak da müşteri memnuniyeti artar. bu nedenle örgütlerde tasarım ve imalat mühendislerinin kaliteyi iyileştirmek ve maliyetleri düşürmek amacıyla birlikte çalışmaları bir zorunluluk haline gelmiştir (prasad, 1998,s.138 ; dika ve begley, 1991).
  
  eşzamanlı mühendislik ürünlerin ve imalat ve destek hizmetleri de dahil olmak üzere ilgili bütün süreçlerin eşzamanlı ve entegre tasarımına sistematik bir yaklaşımdır. bu yaklaşım tasarımcıların ürünün doğuşundan ölümüne dek yaşamındaki, kalite, maliyet, planlama ve kullanıcı ihtiyaçları da dahil olmak üzere bütün faktörleri göz önüne almalarını sağlar (winner ve diğerleri, 1988; jarvis, 1999,s.88).
  
  diğer bir deyişle eşzamanlı mühendislik; müşteri ihtiyaçlarının vurgulandığı, takım değerlerinin işbirliği güven ve paylaşım olduğu, karar verme sürecinin ürün geliştirmenin ilk aşamalarında paralel çalışmalar şeklinde yürütüldüğü ve bilgi paylaşımıyla senkronize edildiği, ürün geliştirmede uyuşmayı hedefleyen sistematik bir yaklaşımdır (kannan;1991,s.3).
  
  giffi ve diğerlerine göre (1990) eşzamanlı mühendislik: “imalatın bütün aşamalarının eşzamanlı olarak aynı anda işlediği, doğrusal olmayan bir ürün ve proje tasarımı yaklaşımıdır.”. eşzamanlı mühendisliğin dört temel öğesi vardır (dört c) (giffi ve diğerleri, 1990):
  
  1. eşzamanlılık (concurrence) : ürün ve süreç tasarımı paralel ilerler ve aynı zamanda oluşur.
  2. kısıtlar (constraints) : süreç kısıtları ürün tasarımının bir parçası olarak görülmelidir. bu; imalatı, taşınması ve montajı basit ürünler üretmeyi, maliyet -etkin süreçler, araçlar ve malzemeler kullanmayı garanti altına alır.
  3. koordinasyon (co-ordination): maliyet, kalite ve teslimat bakımından etkin olabilmek için ürün ve süreçler koordine edilmelidir.
  4. uyuşma (consensus) : güçlü etkiye sahip ürün ve süreçler için kararlar bütün takımın katılımıyla alınmalıdır. dolayısıyla ortak bir takım amaçlara sahip olunmalıdır.
  
  eşzamanlı mühendislik işleri planlamanın ve yürütmenin daha sistematik ve anlaşılabilir bir yoludur. bu yolla, ihtiyaç duyulan bütün girdiler amaca yönelik olarak toplanabilir ve kullanılabilir. eşzamanlı mühendislik sayesinde, karar verme sorumluluğu sorunun ortaya çıktığı en alt kademeye kadar indirgenerek ve bu kademeye örgütün neresinden olursa olsun ihtiyaç duyduğu bilgi sağlanarak sorunlar çözülür.
  
  eşzamanlı mühendislik metodolojisi
  
  eşzamanlı mühendislik (em) müşteri ihtiyaçlarına odaklılığı ile karakterize olmuş bir yöntemdir. dahası em düşüncesine göre kalite ürünle birlikte üretilir ve sürekli iyileştirme çalışmalarının bir sonucudur. bu şirket içinde ortak amaca sahip bir takımla yürütülen bir çalışmadır. takım üyeleri coğrafi olarak farklı yerlerde bulunabilirler ancak örgüt kültüründe meydana gelecek değişikliklerle birlikte çalışmaları mümkün olabilir.
  
  em metodolojisi ancak geleneksel örgüt kültürlerinin daha açık, dengeli, güvenli ve örgüt içindeki hiyerarşik pozisyonun bilgi değişiminde bir engel oluşturmadığı bir örgüt olma yönünde değişmesiyle olasıdır(jarvis;1999,s.89). tasarım takımı ancak işbirliği içinde ve tutarlı bir biçimde çalışırsa em yaklaşımını kullanabilir. takım bireysel bakış açılarını analiz etme ve ortak bir karara varabilme yeteneğine sahip olmalıdır (dwivedi ve sobolewski, 1990,s.2).
  
  eşzamanlı mühendisliğin amaçları:
  
  kayıpların azaltılması (zaman, para ve emek)
  ürün geliştirme ve pazara sürüm sürelerinin kısaltılması
  kalitede iyileşme
  maliyetlerde düşme
  sürekli iyileştirme
  em süreci etkin olarak uygulanabilirse bu amaçlar em nin yararları haline dönüşecektir (baylis, 1994, s.20; jarvis, 1999,s.88).
  
  em takımı görevlerine ait bütün amaçları anlamış ve kabul etmiş olmalıdır. amaçların yanlış anlaşılması sonucu büyük sorunlar ortaya çıkabilir. takımın yeniliklere ve değişime karşı doğal bir eğilimi olmalıdır. örgütsel değerler ilerlemenin mümkün olduğu yerlerde ilerlemeyi desteklemelidirler.
  
  geleneksel tasarım faaliyetinde kavram tasarımcılarından fiziksel tasarımcılara doğru bir ardışık bilgi akımı sözkonusudur. faaliyetleri bittiğinde ilgili kişiler tasarım zincirinden ayrılırlar. bu nedenle tasarım sürecinin erken aşamalarında bulunan kişiler daha sonraki aşamalarda çalışanlarla görüşmezler. bu yöntemin doğal bir sonucu hataların tasarım zincirinin en sonunda ve genellikle geri dönülemez ya da geri dönmenin çok yüksek maliyetli olduğu bir aşamasında ortaya çıkmasıdır.
  
  sürekli iyileştirme felsefesinin bir unsuru da tasarımın ilk aşamalarında değişiklikleri tamamlamak ve sonraki aşamalarda yapılması zorunlu değişiklikleri minimize etmektir. bu durumu sağlamak için ürün geliştirmeyi yapanlarla son kullanıcılar arasında güçlü bir iletişimin olması gereklidir. burada son kullanıcı kavramı sadece dış müşterileri değil fakat iç müşterileri de kapsamaktadır. üretim aşamasında bulunan her nokta bir iç müşteridir. bu iletişim tasarımcıların ürün kavramının oluşturulması aşamasında müşteri ihtiyaçlarını iyice anlamalarını sağlar(dwivedi ve sobolewski, 1990, s.3). elbette em takımına bilgi sağlanıyor olması bunun mutlaka etkin olarak kullanılacağı anlamına gelmez (garvin, 1993).
  
  müşteri - satıcı diyaloğu, müşteri ihtiyaçlarının önceliklendirilmesini ve bazı tercihlerin yapılmasını gündeme getirir. müşteri ihtiyaçları daha açık tasarım ve kalite karakteristiklerinin oluşturulmasında kullanılabilirler.
  
  entegre ve paralel ürün ve süreç tasarımı em nin anahtarıdır. em yaklaşımı, geleneksel ardışık ürün geliştirme yaklaşımının tersine paralel tasarım çalışmalarını savunur. amaç ciddi hataların farkedilmeden gözden kaçmasını engellemek ve tasarımın amacını tamamen yerine getirmesini sağlamaktır.
  
  yukarıda anlatılan eşzamanlı mühendislik metodolojisinin uygulamasının aşağıdaki özelliklere sahip olması gereklidir (dwivedi ve sobolewski,1990, s.3; shonk, 1992; stayer,1990 ; kimbler ve ferrell, 1997 ; baylis, 1994, s.4 ):
  
  yüksek düzeyde bir bilgi paylaşımı sistemi sayesinde tasarım takımının her türlü bilgiye ulaşabilmesi sağlanmalıdır.
  her tasarım başarılı modifikasyonların yapıldığı iteratif bir süreç olmalıdır. em süreci; tasarım takımının herhangi bir değişikliğin diğer faktörler üzerinde ne gibi etkiler yarattığını incelemesini garanti altına almalıdır.
  em süreci, ürün-süreç tasarım optimizasyonunu sağlayan uygun bir tercih yapma analizine imkan vermelidir. çatışan ihtiyaçlar ve kısıtlar belirlenmeli ve eşzamanlı olarak çözülmelidir.
  tasarım sürecinin bütün uygun aşamalarının kayıtları dokümante edilmeli ve gelecekte kullanılmak üzere sürekliliği sağlanmalıdır.
  tabii ki böyle bir yapının kurulabilmesi için em uygulayan şirketin bilgi sistemi yapısının da em ile uyumlaştırılması gerekecektir (dwivedi ve sobolewski,1990, s.4) . aşağıdaki tabloda başarılı bazı em uygulamaları listelenmiştir.
  
  em nin başarılı olması bir yönetim meselesidir. zira em bir işletme stratejisidir. hızlı ve kolay bir çözüm olduğu düşünülmemelidir. eğer şirket yönetiminin em için ayıracak bütçesi yoksa sistemin başarılı olması beklenmemelidir.
  
  eşzamanlı mühendislik ve kalite fonksiyon göçerimi
  
  eşzamanlı mühendislik istatistiksel proses kontrol ve benchmarking gibi paralel uygulamalarla desteklendiğinde başarı şansı artacaktır (zairi ve youssef, 1995,s12). bu uygulamalardan biri de kalite fonksiyon göçerimidir (kfg). kfg farklı bölümlerden gelen bir takımın yürütebileceği en iyi em uygulamasıdır (jarvis, 1999,s.89 ; zairi ve youssef, 1995,s13). zira kfg nin temeli; farklı fonksiyonları temsil eden insanları bir araya getirerek ürün, süreç ve imalat yöntemleri konusunda uyuşmalarını sağlamaktır.
  
  kalite fonksiyon göçerimi ile pek çok sürekli iyileştirme programları (eşzamanlı mühendislik, toplam kalite yönetimi, kıyaslama) arasında da güçlü ilişkiler vardır (zairi ve youssef,1995, s.12). kfg; tky zincirinde anahtar rol oynayan bir bağlantı aracıdır (dickinson, 1995, s.43).
  
  tky; önemli süreçlerin kfg ve eşzamanlı mühendisliğe dayalı olarak yönetilmesini; yüksek kalitedeki yeni ürünlerin, doğru zamanda, doğru müşterilere doğru miktarlarda en uygun şekilde ulaştırılmasını sağlar. toplam kalite yönetimini kurmada kfg temel bir ayağı oluşturur. tky literatürü; kaliteyi oluşturmanın “müşterilerin ne istediklerini sormakla” başlayacağını belirtir. kfg bu soruya cevap bulmada kullanılabilen önemli bir araçtır. kfg süreci “müşterinin sesi”ni tüm örgüte dikey ve yatay olarak yayarak toplam kalite amaçlarına ulaşmayı sağlar (o’neal ve lafief, 1992, s.138). böylece şirketin kaynaklarının müşteri isteklerini karşılamaya yoğunlaşması sağlanmış olur (vonderembse ve raghunathan, 1997, s.253). aynı zamanda kfg “müşterinin sesi” yanında “şirketin sesi” ni de süreç tasarımına dahil ederek, şirketin müşteri ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağını ya da aşacağını belirler. kfg, başarılı bir tky programı için zorunludur (zairi ve youssef, 1995, ss.13-14).
  
  başarılı eşzamanlı mühendislik uygulamaları
  
  şirket elde edilen faydalar
  at&t kalite ilerlemeleri :
  1. büyük ölçekli entegre devrelerin polisilikon indirgeme süreçlerinin değişkenliklerinde dört kat azalma
  2. taguchi yöntemleri kullanılması sayesinde yüzey hatalarında %50 azalma
  geliştirme döngüsünde düşüş: 5ess programlanmış dijital düğme toplam işlem zamanında, üç yıl içinde %46 azalma.
  boeing kalite ilerlemeleri:
  1. takım çalışması ve bilgisayar desteği ile çizim başına mühendislik değişikliğinde 15 den 1 e düşüş.
  2. kontrol/üretim oranında 1/15 den 1/50 ye düşüş.
  geliştirme döngüsünde düşüş: 1. balistik sistem bölümü parça ve malzeme hazırlık zamanlarında %30 düşüş. 2. tasarım analizinin bir bölümünde iki hafta ve 3-4 mühendisten, 4 dakika ve bir mühendise düşüş.
  john deere kalite ilerlemeleri: proses kontrolü güçlendirildiği, tasarım ve imalat süreçleri bağlantılı hale getirildiği için, kontrol elemanlarının sayısında %66 oranında azalma.
  geliştirme döngüsünde düşüş: inşaat donanımı geliştirme zamanında %60 oranında düşüş.
  itt kalite ilerlemeleri:
  1. sağlam tasarımlar ve sağlam imalat süreçleri sayesinde; geri dönen ürünlerde $500000 , araç maliyetlerinde $125000 ve lehim süreçlerinde $1100000 tasarruf
  2. güç birimi ürün kayıplarında %28 ilerleme
  geliştirme döngüsünde düşüş:
  1. bir elektronik karşı önlem sisteminin geliştirme döngüsünde %33 düşüş
  2. aynı ürünün üretime geçiş zamanında da %22 azalma.
  3. herhangibir kablo taşıyıcısının üretiminde %10 azalma
  mcdonnell douglass kalite ilerlemeleri:
  1. yeniden işleme maliyetinde %29 azalma
  2. hurda maliyetlerinde %58 azalma
  3. uygunsuzluk maliyetlerinde %38 azalma
  4. kaynak süreçlerinde birim başına kusur sayısında %70 azalma
  geliştirme döngüsünde düşüş:
  1. yüksek hızlı bir aracın yeniden tasarım süresinde 44 haftadan 8 saate düşüş
  2. kağıt dokümanlar yerine bilgisayar desteği kullanımıyla döngü zamanında %20-25 azalma
  
  kaynak: v.d. hunt,1991. enterprise integration sourcebook, academic press, new york, ny.
  
  kfg’nin üç ana amacı vardır (zairi ve youssef, 1995, s.10):
  
  müşterinin kim olduğunu tanımlamak,
  
  müşterinin ne istediğini anlamak,
  
  müşterinin isteklerinin nasıl karşılanacağını belirlemek.
  
  bu amaçla müşterileri daha tasarım sürecinin başından itibaren ele alır. böylece müşteri istek ve ihtiyaçlarına dayalı olacak şekilde, ilk seferde doğruyu bularak geliştirme zamanını kısaltır. takımlar vasıtasıyla yürütülen ve sürekli iyileştirme için hiç sona ermeyen bir süreçtir. kfg müşterinin anlaşılması, içsel etkinlik ve pazarda rekabet için güçlü bir veri tabanı oluşumunu da sağlar. deneyimlerle öğrenerek maliyetlerin düşmesini beraberinde getiren bir araçtır. aynı zamanda rakiplerle mücadele ederek yeniliği teşvik eden bir araçtır (vonderembse ve raghunathan, 1997).
  
  kfg; ürün geliştirme takımlarına geleneksel ürün geliştirme uygulamaları karşısında önemli avantajlar sağlar. zira kalite fonksiyon göçerimi uygulanan işletmelerde fikirlerin serbestçe ifade edilebildiği ve bilgi yoğun bir ortam oluşur (vonderembse ve raghunathan, 1997,s.254). kfg ve iyileştirme programları (eşzamanlı mühendislik, toplam kalite yönetimi, kıyaslama) arasında da güçlü ilişkiler vardır (zairi ve youssef, 1995, s.12). kfg; tky zincirinde anahtar rol oynayan bir bağlantı aracıdır (dickinson, 1995, s.43).
  
  kfg sadece bir kalite aracı değil aynı zamanda yeni ürünler geliştirmede ve eskilerinde yenilikler yapmada bir planlama aracıdır (vonderembse ve raghunathan, 1997, s.256).
  
  kfg müşterilerinin diline odaklanarak iletişimi arttırmak için prosedür ve süreçler içerir (hauser, 1993, s.61). kalite fonksiyon göçerimi “daha iyi ve daha tam” (asi, 1989) bir tasarıma “kalite evi” adı verilen bir geliştirme ve analiz aracı ile ulaşır. kalite evi sol tarafında yer alan satırlarda “ne?” lerin listelendiği ve üst tarafındaki sütunlarda bunlara ulaşmak için yapılması gereken “nasil?” ların yer aldığı, ne ve nasil ları ilişkilendiren bir matristir (şekil 1.4). matrisin üst kısmında yer alan korelasyon matrisinin bir evin çatısına benzemesi yüzünden “kalite evi” adını almıştır. kalite evinin çıktısı bir ürün tasarımı değil fakat bu ürüne ulaşmak için gereklilikleri ortaya koyan bir dokümandır.
  
  kalite evi üzerinde; ağırlıklarına ve stratejik hiyerarşiye göre sınıflandırılmış müşteri isteklerini, bu isteklerin nasıl karşılanacağını (kalite karakteristikleri), herbir kalite karakteristiğinin müşteri isteklerini karşılama derecesini, kalite karakteristikleri arasındaki korelasyonu, müşterilerin rakip ürünlerle yaptığı karşılaştırmaları, firmanın rakip ürünlerle yaptığı karşılaştırmaları ve her bir kalite karakteristiğini gerçekleştirmenin çeşitli açılardan gerektireceği çabayı görmek mümkündür. böylece kalite evi sayesinde; ürün geliştirme takımında bulunan farklı eğitim düzeyi ve konumlara sahip her takım üyesinin bir bakışta anlayabileceği kadar basit ve fakat geliştirme süreci ile ilgili her türlü bilgiyi üzerinde bulunduracak kadar da detaylı bir belge elde edilmiş olunur.
  
  kfg ilk olarak kobe tersanelerinde tanker üretiminde kullanılmış olmakla beraber; günümüzde hemen her alanda kullanılmaktadır.
• tüm heykeltıraşların aynı heykel üzerinde aynı anda çalıştığı bir sanat.