• botswana'nın eski başkanlarından. botswana'nın şu andaki ekonomik durumunun bu adamın zamanında yaptığı işleri bağlı olduğu düşünülüyor.
  • günümüzdeki bağımsız botswana devletinin ilk devlet başkanı olan afrikalı devlet adamı. 1921-1980 yılları arasında yaşamıştır.

    o zamanlar ingiltere kontrolünde olan ve "bechuanaland protektorası" olarak anılan ülkesinde doğdu. yerli bamangwato halkının en önde gelen şefinin oğlu ve aynı kabilenin kralının torunu idi. güney afrika'da yatılı okullarda öğrenim gördükten sonra üniversiteye de orada gitti. daha sonra ingiltere'ye giderek öğrenimini daha da ileri götürdü.

    orada 1947'de bir ingiliz beyaz kadınla evlendi. bu evlilik hem güney afrika'nın ırkçı rejimi, hem de kabile büyükleri tarafından tepkiyle karşılandı. baştan epeyce sorun yaşayan khama yine de evliliğini sürdürmeyi ve durumu kabilesine kabul ettirerek konumunu da korumayı başardı ve ingiltere'de öğrenimini sürdürdü. ancak hemen kuzeyinde ileride ırklararası evlilik yapmış bir liderin bulunmasını istemeyen ırkçı güney afrika rejimi konuyu kriz haline getirdi ve bölgeyi doğrudan sömürge değil de "protektora" olarak dolaylı kontrol eden ingiliz hükümetine de khama'nın yönetimden uzak tutulabilmesi için baskı yaptı. dünya savaşı sonrası ekonomik durumu sıkışık olan ve güney afrika'nın maden zenginlikleri yumuşak karnı olan ingiliz hükümeti khama'nın yöneticilik vasfı konusunda bir parlamento soruşturması açtı. inceleme bu konuda khama için olumlu bir raporla sonuçlansa da, rapor hükümet tarafından khama'nın "talihsiz evliliği nedeniyle" (ancak 30 yıl sonra ortaya çıkmak üzere) sümen altı edildi ve khama ve karısı bayan ruth 1951'de bechuanaland'den sürgüne gönderildiler.

    sürgün, hem ülkede hem de ingiltere'de tepkiyle karşılandı. bir bamangwato heyeti ingiltere'ye giderek kararı kaldırtmaya çalıştı ama sonuç alamadı. fakat ülkede de khama'nın yerine başka birinin şef olması kararı uygulamaya sokulamadı.

    1956'da khama tahttan vazgeçince sıradan vatandaş olarak eşiyle birlikte ülkesine dönmesine izin verildi. khama ülkede başarısız olacak bir sığır çiftliği yatırımına girişti. daha sonra yerel politikaya atıldı ve 1957'de kabile konseyine seçildi. 1960'ta kendisine şeker hastalığı teşhisi kondu.

    1961'de milliyetçi bechuanaland demokratik partisi'ni kurarak tekrar siyasi bir atılıma girişti. geçmişte yaşadığı sürgün, ona büyük popülarite ve bağımsızlık eğiliminde bir seçmen kitlesi kazandırmıştı. böylece 1965 seçimlerini açık farkla kazandı. bechuanaland başbakanı olarak yeni kurulan başkenti gaborone'dan bağımsızlık yönünde bastırmayı sürdürdü ve 1966'da botswana bağımsız bir devlet, khama da bağımsız devletin ilk devlet başkanı oldu. kraliçe 2. elisabeth, khama'ya çok yüksek bir şövalyelik ünvanı verdi.

    bağımsızlığını kazandığında dünyanın en fakir ekonomilerinden biri olan ülkesini geliştirmek için khama yoğun ekonomik çabalara girişti. özellikle et, bakır ve elmas başta olmak üzere ihracata önem verdi. kazanılan gelirlerin ağırlıklı olarak altyapı, sağlık ve eğitime yönlendirilmesi, ülkenin gelişimine katkı sağladı. khama, ekonomide de yönetimde de liberal bir yaklaşım benimsedi. vergi oranlarını düşük tuttu. yolsuzluğa karşı durdu ve yolsuzluğa karşı sıkı önlemler aldı, kişisel özgürlükleri desteklemeye ve korumaya çalıştı. ayrıca, komşuları iç savaşlarla çalkalanan bir devletin başkanı olarak net bir tavır koydu ve ülkesinin komşu ülkelere karşı yürütülecek askeri operasyonlar için kimse tarafından üs olarak kullanılmasına izin vermedi. öte yandan son dönemlerinde rodezya iç savaşının barışla sona erdirilmesi ve bunun sonucunda da bağımsız zimbabwe devletinin ortaya çıkmasında arabuluculuk rolü oynayarak saygınlığını arttırdı.

    ülkesinde ve uluslararası camiada saygın bir lider olarak 1980'e kadar devlet başkanlığını sürdürdü. aynı yıl pankreas kanserinden öldü.
  • sir seretse khama (d. 1 temmuz 1921 - ö. 13 temmuz 1980), botsvanalı siyasetçi. khama, afrika kıtası ülkesi botsvana'nın bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından hayatını kaybettiği 1980 yılına kadar ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

    ülkedeki bamangvato etnik grubunun bir üyesi olarak, o dönem birleşik krallık himaye bölgesi konumunda olan bechuanaland'da dünyaya gelen khama, o yıllarda bamangvatoların şefi konumunda olan 3. khama'nın torunu, 2. sekgoma'nın da oğluydu. hayatının son on yedi yılını sürgünde geçiren babasının hayatını kaybetmesi neticesinde, kabile şefliğini otomatikmen elde eden khama, yaşı gereği bu görevi üstlenemeyince, naibi olarak amcası tshekedi khama bu görevi onun adına yürütmüştür. çocukluğunun büyük kısmını güney afrika'da yatılı okullarda geçiren khama, bu süreçte tiger kloof ile lovedale misyon okulu'nu ziyaret etmiştir. üniversite döneminde yine güney afrika'da bulunan fort fare üniversitesi'ne giden khama, johannesburg'da okuduğu bir dönemde kabilesinin şefliğini üstlenmesi konusunda ricada bulunulmuş, ancak kendisi eğitimine devam etme yönünde karar vermiştir. lisansını sanat üzerine yapan khama, ağustos 1945'ten itibaren oxford üniversitesi'ne bağlı balliol college'da eğitim görmüştür. eğitim hayatının ardından ilk iş deneyimlerini londra'da avukat olarak royal courts of justice bünyesinde gerçekleştirmiştir.

    1947'de o dönem lloyd’s of london'da çalışan ingiliz ruth williams ile tanışan khama, bir yıllık bir sürenin sonunda williams ile evlenmeye karar verir. bu evlilik kararı, her iki grupta da sorunlara neden olmuş, bamangvato ihtiyar heyeti, saraylarında beyaz bir kişinin bulunmalarını istememiş aynı süreçte komşu güney afrika'da da yürürlüğe giren apartheid politikaları nedeniyle de hükumet başkanı daniel françois malan politikalarında genel olarak iç işlerinde söz sahibi olmak istedikleri bechuanaland'da beyaz birisinin siyah tenli birisiyle evlenmesine olumsuz yaklaşmıştı. khama'nın amcası tshekedi khama, yeğeninin derhal bechuanaland'a geri dönmesini ve evliliğin geçersiz kılınmasını talep etmiştir. khama'nın geri dönmesi ile birlikte ihtiyar heyeti tarafından kgosi (şef) olarak ilan edilmiştir. eşinin halk tarafından sevilen bir şahsiyet olması neticesinde, amcası taleplerinden vazgeçerek ülkeyi terk etmiştir. bu gelişmelerden sonra londra'ya geri dönen khama, eğitimine devam etmiştir.

    khama'nın gerçekleştirdiği evlilik olayı, bu süreçte güney afrika'nın gündeminden düşmemiş, kendi siyasi hareketlerine ters olarak gördükleri durum için britanya hükümetinin de 1950 yılında devreye girmelerini sağlamıştır. o dönem güney afrika'yı gözden çıkarılabilecek bir ülke olarak görmeyen britanya hükümeti, ingiliz milletler topluluğu olayları bakanı vasıtasıyla khama ile görüşmüştür. khama, bu görüşmeden kendisine bechuanaland'ı temsil görevini bırakması karşılığında her yıl herhangi bir vergiye tabi olmayan 1.100 ingiliz sterlini verilmesini ve ingiltere'de kalmaya devam etme hakkının verileceğinin teklif edildiğini söylemiştir. khama, bu teklifi kabul etmemesi sonucunda güney afrika'nın da baskıları sonucunda himaye bölgesi bechuanaland'dan kovulmuştur.

    bamangvatolar uzun bir süre yeni bir şef seçme konusunda direnmiş, bunun üzerine britanyalılar şefliğin bir sonraki hak sahibi rasebolai kgamane'yi şef olarak ilan etmişlerdir. khama'nın 1956 yılında tüm haklarından feragat ettiğini bildirmesi üzerine, eşi ile birlikte bechuanaland'a geri dönmesine izin verilmiştir. khama, geri döndükten sonra kabileyi ilgilendiren konularda kgamane'ye destek olmanın dışında fazla göz önüne çıkmadan hayvancılık ile uğraşmıştır.

    1960 yılında gerçekleştirilen anayasa değişikliği sonucunda yasama meclisinde bulunan 35 sandalyeden 12'sini afrikalı yerel kişilere ayrılacağının belli olması sonucunda, khama vekil olarak mecliste yer almıştır. ocak 1962'de bechuanaland demokratik partisi'ni kuran khama, yeni partisi ile girdiği 1965 seçimlerinde 31 sandalyenin 28'ini elde ederek büyük başarı kazanmıştır. bu sonuçlar doğrultusunda bölgenin başbakanı olan khama, ülkesinin 30 eylül 1966 yılında botsvana ismi ile bağımsız olmasını sağlamıştır. yeni ülkenin ilk devlet başkanı olarak makama çıkan khama, partisinin adını da yeni ülkenin adı doğrultusunda botsvana demokratik partisi olarak değiştirmiştir. 2. elizabeth, 1966 yılında kendisine soyluluk unvanını vermesi ile sir ünvanını almıştır.

    1966 yılında üstlendiği devlet başkanlığı makamını 1969, 1974 ve 1979 yıllarında gerçekleştirilen seçimlerde de partisi bdp'nin başarılı çıkması ile muhafaza etmeyi başarmıştır. botsvana, 1966 ile 1980 yılları arasında dünya genelinde en hızlı büyüyen ekonomiye sahip olmuştur. khama yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle 13 temmuz 1980 tarihinde hayatını kaybetmiştir.

    günümüzde khama'nın oğlu olan ian khama ülkenin devlet başkanlığı makamında bulunmaktadır.

    kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/seretse_khama

    çok ilgi çeken evliliğine dair bir haber; http://www.bbc.com/news/magazine-37297708
hesabın var mı? giriş yap