yannis ritsos

• kadınlar çok uzaktadır. giysileri, "iyi geceler" kokuları
  ekmek koyarlar masaya yokluklarını duymayalım diye
  oysa o zaman suçlu hissederiz kendimizi. kalkarız sandalyemizden:
  "bugün çok yoruldum" deriz, ya da
  "dur, bırak lambayı ben yakayım."
  kibriti çaktığımız zaman, ağır ağır döner
  açıklanmaz bir özenle mutfağa doğru ilerleyerek. sırtı
  sayısız ölüyle yüklü bir acılar tepesidir küçücük,
  aileden ölüler, kendi ölüleri ve bizim ölülerimiz.
  
  adımların gıcırtısı duyulur eski tahta döşemelerde,
  tabakların ağladığı duyulur mutfak dolabında,
  sonra da sesi askerleri cepheye götüren trenin.
  
  kadınlar şiirinin şairidir, yannis ritsos.
• bu adamın şiirlerini evvelden de az çok bilirdik de aslından okuyunca bir başka oluyor. hele ki kendi sesinden dinleyince: http://www.youtube.com/watch?v=4odftvqizto
  
  sırf bunun için yunanca öğrenmeye değer.
• (bkz: endeka laika tou yannis ritsos)
  
  (bkz: ainte kai nte)
• ataol behramoğlu çevirisi:
  
  barış
  
  çocuğun gördüğü düştür barış
  ananın gördüğü düştür barış
  ağaçlar altında söylenen sevda sözleridir barış
  
  akşam alacasında, gözlerinde ferah bir gülümseyişle döner ya baba
  elinde yemiş dolu bir sepet;
  ve serinlesin diye su, pencere önüne konmuş toprak testi gibi
  ter damlalarıyla alnında...
  barış budur işte.
  
  evrenin yüzündeki yara izleri kapandığı zaman
  ağaçlar dikildiğinde top mermilerinin açtığı çukurlara,
  yangının eritip tükettiği yüreklerde
  ilk tomurcukları belirdiği zaman umudun,
  ölüler rahatça uyuyabildiklerinde, kaygı duymaksızın artık,
  boşa akmadığını bilerek, kanlarının,
  barış budur işte.
  
  barış sıcak yemeklerden tüten kokudur akşamda
  yüreği korkuyla ürpertmediğinde sokaktaki ani fren sesi
  ve çalınan kapı, arkadaşlar demek olduğunda sadece.
  barış, açılan bir pencereden, ne zaman olursa olsun
  gökyüzünün dolmasıdır içeriye;
  gökyüzünün, renklerinden uzaklaşmış çanlarıyla
  bayram günlerini çalan gözlerimizde.
  barış budur işte.
  
  bir tas sıcak süttür barış ve uyanan bir çocuğun
  gözlerinin önüne tutulan kitaptır.
  başaklar uzanıp, ışık! ışık! - diye fısıldarlarken birbirlerine!
  ışık taşarken ufkun yalağından.
  barış budur işte.
  kitaplık yapıldığı zaman hapishaneler
  geceleyin kapı kapı dolaştığı zaman bir türkü
  ve dolunay, taptaze yüzünü gösterdiği zaman bir bulutun arkasından
  cumartesi akşamı berberden pırıl pırıl çıkan bir işçi;
  barış budur işte.
  
  geçen her gün yitirilmiş bir gün değil de
  bir kök olduğu zaman
  gecede sevincin yapraklarını canlandırmaya.
  geçen her gün kazanılmış bir gün olduğu zaman
  dürüst bir insanın deliksiz uykusunun ardı sıra.
  ve sonunda, hissettiğimiz zaman yeniden
  zamanın tüm köşe bucağında acıları kovmak için
  ışıktan çizmelerini çektiğini güneşin.
  barış budur işte.
  
  barış, ışın demetleridir yaz tarlalarında,
  iyilik alfabesidir o, dizlerinde şafağın.
  herkesin kardeşim demesidir birbirine, yarın yeni bir dünya
  kuracağız demesidir;
  ve kurmamızdır bu dünyayı türkülerle.
  barış budur işte.
  
  ölüm çok az yer tuttuğu için yüreklerde
  mutluluğu gösterdiğinde güven dolu parmağı yolların
  şair ve proleter eşitlikle çekebildiği gün içlerine
  büyük karanfilini alacakaranlığın...
  barış budur işte.
  
  barış sımsıkı kenetlenmiş elleridir insanların
  sıcacık bir ekmektir o, masası üstünde dünyanın.
  barış, bir annenin gülümseyişinden başka bir şey değildir.
  
  ve toprakta derin izler açan sabanların
  tek bir sözcüktür yazdıkları:
  barış
  ve bir tren ilerler geleceğe doğru
  kayarak benim dizelerimin rayları üzerinden
  buğdayla ve güllerle yüklü bir tren.
  bu tren, barıştır işte.
  
  kardeşler, barış içinde ancak
  derin derin soluk alır evren.
  tüm evren, taşıyarak tüm düşlerini.
  kardeşler, uzatın ellerinizi.
  barış budur işte.
  
  yannis rıtsos
• yunan şiirinin en usta isimlerinden biridir. 1909'da manomvasia'da doğmuştur. genç yaşta vereme tutulup çeşitli senatoryumlarda yatmak zorunda kalmış, daha sonra iyileşmiştir. ileri düşünceleri sebebiyle sürgün yemiş, hapis yatmıştır. yunan şiirine çok büyük katkıları olmuştur.
  
  louis aragon onun için, "ritsos'u selamlamayı, onun günümüzün en büyük ve en özgün şairlerinden biri olduğunu yüksek sesle duyurmayı bilmemiz gerekir." demiştir.
  
  ''biliyorsun, ölüm diye bir şey yok, diyor adam kadına.
  biliyorum, evet, artık öldüğüme göre, diyor kadın.
  iki gömleğin de ütülendi, çekmecede,
  sadece küçük bir gül benim özlediğim.''
• "evrenin yüzündeki yara izleri kapandığı zaman
  ağaçlar dikildiğinde top mermilerinin açtığı çukurlara,
  yangının eritip tükettiği yüreklerde
  ilk tomurcukları belirdiği zaman umudun,
  ölüler rahatça uyuyabildiklerinde, kaygı duymaksızın artık,
  boşa akmadığını bilerek, kanlarının,
  barış budur işte."
• "pencere dedim
  değildi
  bütün pencereler
  sana açılıyorlar."
  ("umarsız penelope ve başka şiirler"den)
• belki bir gün
  
  sana bu pembe bulutları göstermek istiyorum gecede.
  ama görmüyorsun. gece olmuş -insan neyi görebilir ki?
  
  artık senin gözlerinle görmekten öte bir seçeneğim yok,
  diyor,
  demek ki yalnız değilim, yalnız değilsin. gerçekten de
  bir şey yok sana gösterdiğim yerde.
  
  sadece bir araya gelmiş yıldızlar, yorgun,
  bir kır eğlencesinden kamyonla dönen insanlar gibi,
  hayal kırıklığına uğramış, aç, hiç biri türkü söylemeyen,
  terli avuçlarında ezik yaban çiçekleri.
  
  ama ben direteceğim, diyor, görmekte ve sana göstermekte
  çünkü sen görmezsen, sanki ben de görmemiş olacağım-
  hiç değilse senin gözlerinle görmemekte direteceğim-
  ve belki bir gün buluşacağız başka yönlerden gelip.
  
  yannis ritsos
• *boyun eğmeyen ülke
  * alışkanlıklar da değişir
  
  güzel şiirleri olan karşı kıyıdan bir meltem.
• dört pencere, göğün ve denizin
  uyaklı dörtlüklerini asıyorlar odalara.
  yapayalnız bir gelincik
  öğle vakti on ikiyi gösteren bir nöbetçi
  yazın bileğinde. ve böylece güneşin
  parmaklarına takıldığını hissediyorsun
  saçlarının, ışıkta ve rüzgarda seni özgür kılan.
  
  (bkz: yaz)