zorunlu karşılık oranları

• mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak merkez bankasında bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır.
  bu oranlar merkez bankaları için bir para politikası aracıdır. keza piyasadaki likiditeyi(halk dilinde para miktarını) bu oranlarla ayarlayabilmektedirler. bu araç bankaların kredi tabanını direkt etkiler.
  özellikle günümüzde, risk iştahından ve yeni finansal araçlardan ötürü finansal risklerin atması nedeniyle, etkili bir para politikası aracı olmuştur.
• türk lirası yükümlülüklerde oranlar şunlardır:
  
  * vadesiz, ihbarlı mevduatlar ve özel cari hesaplar
  * 1 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (1 ay dâhil)
  * 3 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (3 ay dâhil)
  * 6 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (6 ay dâhil)
  * 1 yıla kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları
  * 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduatlar/katılma hesapları ile birikimli mevduatlar/katılma hesapları
  * 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli türk lirası diğer yükümlülükler
  * 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli türk lirası diğer yükümlülükler
  * 3 yıldan uzun vadeli türk lirası diğer yükümlülükler
  
  bu sayede kısa, orta ve uzun vadeli yükümlülükleri belirlemek de mümkün oluyor.
• bugünkü tcmb duyurusunda:
  "yakın dönemde küresel ekonomik aktiviteye ilişkin açıklanan veri ve haberler dikkate alınarak 20 eylül 2011 tarihli kurul toplantısında işaret edilen doğrultuda bankacılık sistemimizin türk lirası likidite ihtiyacını daha kalıcı bir yöntemle ve daha düşük bir maliyetle karşılayabilmesi amacıyla `bazı türk lirası zorunlu karşılık oranlarında indirime gidilmesi` kararlaştırılmıştır."
  
  buna göre:
  3 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (3 ay dâhil) 13'den 12,5'e,
  1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli türk lirası diğer yükümlülükler 13'den 11'e,
  3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli türk lirası diğer yükümlülükler 13'den 8'e,
  3 yıldan uzun vadeli türk lirası diğer yükümlülükler 13'ten 5'e
  indirilmiştir.
• gün itibariyle değişikliğe gidilmiş oranlardır. şöyle ki;
  
  vadesiz, ihbarlı mevduatlar ve özel cari hesaplar için %11
  1 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (1 ay dâhil) %11
  3 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (3 ay dâhil) %11
  6 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (6 ay dâhil) %8
  1 yıla kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları %6
  1 yıl ve daha uzun vadeli mevduatlar/katılma hesapları ile birikimli mevduatlar/katılma hesapları %5
  1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli türk lirası diğer yükümlülükler %11
  3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli türk lirası diğer yükümlülükler %8
  3 yıldan uzun vadeli türk lirası diğer yükümlülükler %5 olmuştur.
  
  açıklamanın hemen ardından gösterge tahvilin faizi %9.7'ye kadar düşmüş ve bankacılık hisseleri de %4 değer kazanmıştır.
  
  basın duyurusu şu şekildedir: http://www.tcmb.gov.tr/…/duyuru/2011/duy2011-70.htm
• kriz öncesinde kanada, avusturalya ve yeni zellanda merkez bankalarınca kullanılmıyordu. yerine faiz koridorunu kullanıyorlardı bu bankalar. şimdi kullanmaya başladılar mı bilmiyorum.
• tcmb'nin zorunlu karşılıklar hakkında tebliğ (sayı: 2013/15)’de değişiklik yapılmasına dair tebliği (sayı: 2014/3) çerçevesinde merkez bankasınca tespit edilen usul ve esaslara göre faiz ödenebilecek munzam karşılıklar.
• (bkz: disponibilite orani)
• zorunlu karşılık oranlarında önemli bir husus bankaların tl mevduat karşılıklarının bir kısmını dolar ve altın olarak tutma imkanı.
  
  mevcutta bankalar katsayı oranları ile tl mevduatın %30'unu dolar, %60'ını altın olarak tutabiliyor. bu da bankalara daha fazla tl likdite sağlıyor. dolayısı ile daha fazla gelir.
  
  özellikle altın ve doların faizlerini düşünüp tl ile kıyaslayınca bankaları için büyük bir nimet. 1 milyar tl tutması gereken bir banka bu yolla 100 milyon tutabiliyor. 900 milyon tlden minimum %11ler elde ederken onun yerine koyduğu doların maliyeti faizler nedeniyle çok daha aşağılarda.
• (bkz: #62267322)
• banka ve diğer finansal kuruluşların bilançolarında taşıdıkları mevduat, kredi ve benzeri yükümlülüklerine karşılık merkez bankasında tutmak zorunda oldukları rezerv miktarını gösteren kanuni orandır. zorunlu karşılık oranı, yükümlülüklerin çeşidine, vadesine ve para birimine göre farklılaşabilmektedir. merkez bankaları bu oranı bir para politikası aracı olarak kullanabilmektedir. eğer bankalar atıl rezervlere sahip değilse, zorunlu karşılık oranı artırıldığında bankalar verdikleri kredileri geri çağırırlar ve bu durum para arzının azalmasına neden olur. zorunlu karşılık oranı düşürüldüğünde ise zorunlu karşılıkların bir kısmı kullanılabilir rezerv şekline dönüşür, bu da bankaların kredi tabanını artırır. bankaların kredi tabanın genişlemesi de para arzının artmasına neden olur.