çufut kalesi

• bodrum aspat çıfıt, myonnesos-çıfıt izmir çıfıt ve kırım çufut kalelerinden başka kaç tane çıfıt, çufut kalesi var? bodrum halk türküsü: ....burası aspat değil halilim...'der. aspat eşkıya yatağı olmalı.
  kırım'da akdeniz'e dek yayılı korsanlar başka nerelerde var? tarih prof.... ceneviz kaleleri dedi. cenevizler osmanlı'ya dost, venedik'e düşman'idi.
  eksik bilgime göre: 1071 anadolu'nun soykırım'dan kurtarılmasına katkıları var.
• bahçesaray’ın bulunduğu dar vadinin doğu yönündeki zincirli medrese’den yukarı bakıldığında, üzerinde çufutkale'nin de yer aldığı büyük kaya kütlesi vardır. yahudi kalesi de denen çufutkale de bu sarp vadinin dik kayalıklarına inşa edilmiştir. çufutkale’deki mağaraların her yere çıkışları vardır. bu mağaralar barış zamanı depolama, savaş zamanı saklanma amaçlı kullanılmıştır.
  
  çufutkale, hazar türkleri döneminde 8. yüzyılda yapılmıştır. en erken referanslar kasabanın bir bizans ileri karakolu olduğunu gösterir. 1299’da tatarlar tarafından ele geçirilmiştir. cenevizliler tarafından potmay olarak adlandırılan çufutkale’ye altın orda orduları tarafından fethedildikten sonra gevherkermen adı verilmiştir. yine bazı kaynaklarda buranın ismi çiftkale olarak geçmektedir. tatarlar kasabada 16. yüzyıla kadar yaşamışlardır. bu tarihten sonra vadinin aşağısına göçmüşler ve şimdiki bahçesaray’da yaşamaya başlamışlardır. tatar hakimiyetinde karaim (karay) türkü esnaf ve tüccarlar kasabaya yerleşmişlerdir. tatarlar göçtükten sonra da orada yaşamaya devam etmişlerdir. karay türkleri'nin kenesa dediği ve 14. ile 18. yüzyılda inşa edilmiş günümüzde kısmen restore edilmiş iki adet ibadethane, kalenin vadiye bakan sarp tarafında, vadinin başındaki platoda yer almaktadır.
  
  kırım hanlığı döneminde çufutkale’nin altındaki mağaralar aynı zamanda zindan olarak kullanılmaktaydı. darphaneleri de bu kaya kenti kompleksi içindeydi.
  
  "^*kullandıkları dil, başka bir kafkas kabilesinden aldıkları tat dilidir. kendilerine bu dilde dagh chufuty (dağ çıfıtı) demektedirler." arthur koestler - the thirteenth tribe
  
  (bkz: çıfıt kalesi)
  (bkz: karaylar/@ibisile)