şirketler hukuku

• şirketler hukuku,kara ticaret hukukunun bir alt dalıdır.türk hukuk sisteminde şirketler ticaret kanunu ve borçlar kanununda düzenlenmiştir.türk ticaret kanunun 136-556 mad. ve borçlar kanunun 520 ve-541 mad. bu konuyla ilgilidir.
• (bkz: iş hukuku)
• (bkz: anonim şirket)
  (bkz: adi şirket)
  (bkz: limited şirket)
  (bkz: komandit şirket)
  (bkz: kollektif şirket)
• sirketlerin
  dogumlarini (kurulus, kagit, senet-sepet),
  büyümelerini (ticari kollar, subeler, bayilikler), sosyallesmelerini (bilumum alis-satis, kira.. sözlesmeleri),
  sonra evlenmelerini (sirket evliligi),
  ve de en nihayet ölümlerini (icra iflas) konu eder hukuk dali...
• her ne kadar zevkli gibi gozukse de, isin icine girildiginde, kanunlar ve kitaplar arasinda kaybolmaniza sebep olur, aci cektirir.
• avrupa birligine tam üye olabilmemiz için 3 ekim 2005 tarihinde imzalanan çerçeve belgesinde var olan 35 müzakere başlıgından birisi.(bkz: #8305554)
  
  şirketler hukuku müktesebatı şirketlerin kurulması, tescili, birleşmesi ve bölünmesini içermektedir. mali raporlama alanında, müktesebat, yıllık ve konsolide hesapların sunumuna ilişkin olarak küçük ve orta boy işletmeler için basitleştirilmiş olanlar dahil tüm kuralları belirlemektedir. uluslararası muhasebe standartları’nın uygulanması kamu yararına olan bazı kurumlar için zorunludur. buna ilaveten, müktesebat, yasal denetçilerin onaylanması, mesleki ehliyeti ve bağımsızlığına ilişkin kuralları belirlemektedir.
  
  son rapor döneminden bu yana, türkiye şirketler hukuku alanında özellikle muhasebe standartlarına ilişkin olarak bazı ilerlemeler kaydetmiştir.
  
  idari yapılar konusunda, yürürlükteki ticaret yasasışirketlerin ticaret odalarındaki ticari kayıt ofislerinde tescil edilmelerini zorunlu kılmaktadır. internet aracılığıyla kayıt yaptırmak mümkün değildir. şirket bilgileri elektronik ortamda yer almamaktadır ancak türkiye ticaret tescil gazetesinde bir kayıt numarası ile yayımlanmaktadır. türkiye ticaret ve sanayi odaları birliği bu görevini sanayi ve ticaret bakanlığı’nın genel gözetimi ve denetimi altında yerine getirmektedir.
  
  bu süreç, kolektif, ortak hisseli, limitet ve kooperatif şirketler dahil tüm ticari şirketler için zorunludur.
  
  anonim şirkete ait muhasebe ve murakebe alanında muhasebe standartlarına ilişkin olarak bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. hali hazırda, bu alanda ilave standartlar konusunda kamuoyunun görüşleri alınmaktadır. türkiye, genel olarak, uluslararası muhasebe standartları (ums) dahil, uluslararası mali bildirim standartlarına (umbs) uyum konusunda sınırlı bir ilerleme kaydetmiştir. buna ilaveten, türk yeknesak muhasebe çizelgesi(tymç) ve vergi usul kanunuuyarınca hazırlanmış bir teşebbüsün mali durum ve icraatı ile umrs sonucundaki mali durum ve icraatı arasında hala önemli ölçüde farklılıklar bulunmaktadır. vergi usul kanununun diğer tüm muhasebe düzenlemeleri üzerinde önceliği olması dolayısıyla, türk şirketlerinin çoğunluğu sadece tymç ve vergi usul kanununa uygun olarak mali raporlar hazırlamaktadırlar. bu durum umrs’in etkin uygulanmasına caydırıcı bir unsur teşkil etmektedir.
  
  muhasebe standartları kurulunun (msk) idari kapasitesine ilişkin herhangi bir ilerleme tespit edilememiştir. “msk” yasal olarak ayrı bir birim şeklinde kurulmuş olmasına rağmen, halen sermaye piyasası kurulu bünyesinde ayrı bir bölüm olarak faaliyet göstermektedir. msk’nın hali hazırdaki düzenleyici çerçevesi yetersizdir. mevcut yapısıyla, kalifiye personel alımı, bir bilişim teknoloji sistemi ve diğer yapısal unsurları oluşturması mümkün değildir.
  
  denetleme alanında çok az bir ilerleme kaydedilmiştir. serbest denetçiler için genel düzenleyici çerçeve serbest muhasebecilik, serbest muhasebeci mali müşavirlikve yeminli mali müşavirlik kanunuyla düzenlenmiştir. düzenleyici çerçevenin, özellikle serbest denetçilerin sorumluluklarının kapsamı ve türü, davranış ilkeleri hükümleri ve disiplin unsurları bağlamında, geniş bir şekilde yeniden belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. özellikle, yasada, serbest denetçinin (veya yeminli mali müşavirin) yanlış veya yanıltıcı mali raporlara onay verdiği takdirde kime karşı sorumlu olacağı belirtilmemektedir.
  
  sonuç
  
  türkiye, şirketler hukuku alanında sınırlı bir ilerleme kaydetmiştir. türkiye yalnızca umrs ve ums’in kabul edilmesi yönünde sınırlı bir ilerleme kaydetmiştir. şirketler hukuku ve anonim muhasebe ve denetleme alanlarında, yasal düzenlemelerin ab müktesebatıyla genel anlamda uyumlu hale getirilmesi ve uygulanması konusu bu fasıl açısından sınırlı kalmıştır.
  
  9 kasım 2005 tarihli ilerleme raporundan.
• şirketler hukuku alanında, hala onaylanmamış olan yeni türk ticaret yasası nedeniyle türkiye’nin yasal çerçevesinin uyumlaştırılmasında herhangi bir ilerleme kaydedilmemiştir. ticaret odaları tarafından yapılan şirket kayıtları, bu alandaki ab müktesebatının gereklerini yerine getirecek teknik altyapıya sahip değildir.
  muhasebe alanında bazı ilerlemeler sağlanmıştır. türk muhasebe standartları kurulu bu zamana kadar neredeyse bütün uluslararası muhasebe standartları ile uluslararası mali raporlama standartlarını kabul etmiştir. ancak, bunlar yasal olarak bağlayıcı olmadığı gibi, türk şirketleri tarafından da genelde uygulanmamaktadırlar. dahası, türk muhasebeci ve mali müşavirleri eğitim programlarındaki boşluklar nedeniyle müktesebatı uygulayamamaktadırlar.
  
  türkiye, uluslararası kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun genel amaçlı bir muhasebe çerçevesine sahip bulunmamaktadır. çoğu şirket, vergi temelli gereksinimlerden dolayı rapor sunmaktadır. kamu iktisadi teşebbüsleri raporlarını sermaye piyasası kurulu tarafından belirlenmiş olan esaslar çerçevesinde hazırlamaktadır. bankalar için muhasebe gereksinimleri ise, bankacılık düzenleme ve denetleme kurumu tarafından oluşturulmuştur.
  
  her ikisi de uluslararası muhasebe standartları(ias)/ uluslararası mali raporlama standartları (ifrs) ile büyük oranda uyumludur. ancak, yasa, özellikle finansal olmayan grup şirketlerini dışarıda bırakan bankaların dış konsolidasyonuyla ilgili hususlarda bazı sapmalar içermektedir.
  
  türk muhasebe standartları kurulunun idari kapasitesine ilişkin bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. kurul daimi binasına taşınmış, çalışan sayısını arttırmış olup, personel alımına devam etmektedir. bilgi verme yükümlüklerinin güçlendirilmesi gerekecektir.
  
  denetleme alanında sınırlı bir gelişme kaydedilmiştir. haziran 2006’da sermaye piyasası kurulu (spk), uluslararası muhasebeciler federasyonu tarafından düzenlenen ve uluslararası denetim standartlarını da içeren bağımsız denetleme standartları tebliğini yayınlamıştır. bddk denetim prensiplerine ilişkin uygulama mevzuatını kabul etmiştir. spk ve bddk sırasıyla listede yer alan şirketlerin ve denetlenecek bankaların muhasebe kayıtlarını talep etmektedir. ancak, uluslararası kabul görmüş denetim ilkeleriyle uyumlu genel amaçlı uygun bir çerçeve mevcut bulunmamaktadır. ayrıca, denetim mesleği için düzenleyici çerçevenin de önemli ölçüde geliştirilerek iyileştirilmesi gerekmektedir.
  
  bağımsız denetim şirketleri, kamuya ait anonim şirketlere ilişkin raporlarında sermaye piyasası kurulunun nitelik denetimine tabidirler. teftişler rastgele veya raporların niteliği temelinde yapılmaktadır. teftişler, sermaye piyasası kurulu’nun muhasebe ve murakabe standartları bölümü tarafından yapılır. kurulun 2005 yılında 7, 2004 yılında ise 9 çalışanı mevcut idi. ancak, 2005 yılında 2,048,059 şirketin sadece 614’ü kamuya ait anonim şirketti (9. fasılmali hizmetler faslına bkz.).
  
  sonuç
  
  bu fasılda daha ziyade muhasebe alanına yoğunlaşmış sınırlı bir ilerleme sağlanmıştır.
  ifrs ve ias’ın uluslararası muhasebe standartları kabul edilmiştir. ancak, bunlar türk şirketlerinin çoğunluğu için yasal olarak bağlayıcı değildir ve uygulama tutarlı olmamıştır. iş çevrelerinin, yatırımcıların ve genel kamuoyunun bu alandaki farkındalık düzeyi mütevazı ölçüdedir.
  
  müktesebata uyum, hem şirketler hukuku açısından hem de şirketlerin mali raporlamaları açısından genel olarak sınırlı kalmaktadır.
  
  8 kasım 2006 tarihli ilerleme raporundan.
• şirketler hukuku alanında sınırlı ilerleme gerçekleşmiştir. bu fasıldaki müzakerelerin ilerlemesinde anahtar öğe olan türk ticaret yasası’nın kabul edilmesinde hiçbir ilerleme olmamıştır. ticaret odaları tarafından sürdürülen şirket tescilleri müktesebat tarafından gerekli kılınan teknik altyapıya sahip değildir.
  
  şirket muhasebesi alanında bir miktar ilerleme kaydedilmiştir. türk muhasebe standartları kurulu (tmsk) üç muhasebe standardı kabul etmiş ve daha önceden kabul edilmiş bir dizi uluslararası muhasebe standardı konusunda yorum ve açıklamalar yayımlamıştır. kabul edilen standartlar yalnızca listelenmiş şirketler için bağlayıcılık arz etmektedir. bunların sayısı da, listelenmemiş olan şirketler ile karşılaştırıldığında az bir sayıya tekabül etmektedir. bankacılık düzenleme ve denetleme kurumu(bddk), rapor etme ile banka hisselerinin birleştirilmesi ve bölünmeleri ile ilgili dört yönetmelik ve bir tebliğ yayımlamıştır.
  
  sistemi “kullananların” sistem konusundaki bilgileri yeknesaklık arzetmemektedir. bu durum, özellikle muhasebeciler ve mali müşavirler, türk iş dünyası ve ticaret mahkemeleri yargıçları için geçerlidir.
  
  tmsk’nın idari kapasitesi bakımından, bazı yeni personel alımları olmuştur. ancak personel sayısı ve büro hacmi yetersiz kalmaktadır.
  
  denetleme konusunda sınırlı ilerleme görülmektedir. 2006 yılı kasım ayı içinde resmi gazete’de, bankalarda denetleme yapacak olan bağımsız denetleme firmalarının yetkilendirilmeleri, faaliyetleri ve fesih yetkilerini ele alan yeni bir düzenleme yayımlanmıştır.
  
  sonuç
  
  bu fasılda sınırlı ilerleme kaydedilmiştir. genel olarak, uyum sınırlı kalmıştır. müktesebat ile uyumu ciddi biçimde ilerletmeyi amaçlayan yeni türk ticaret yasası, henüz kabul edilmemiştir.
  
  6 kasım 2007 tarihli ilerleme raporundan.
• borçlar hukuku sözleşmelerinin aksine, ortaklıklar hukuku sözleşmelerinde tarafların iradeleri aynı yöndedir.
• 6102 sayılı türk ticaret kanunu ile mevzuatında büyük oranda değişikliklere uğramış hukuk dalı. avrupa birliği ilerleme raporlarındaki hususların iç mevzuatımıza uyarlanması büyük ölçüde sağlanmış. peki uygulanabilecek mi? orası şüpheli.