alexander berkman

• anarşist hareketin mühim isimlerinden biridir.
  
  alexander berkman
  
  berkman, bugün litvanya başkenti olan vilnius berkman'in dünyaya geldiği dönemde rus imparatorluğu'nun bir parçası olduğundan ötürü berkman rus imparatorluğu sınırları içinde doğmuştur.
  
  halk yağcılığı dünyanın her yerinde kendisine bir isim bulur. arada anlam farklılıkları olsa da latincedeki vox populiye benzer ifadelerle pek çok ülkenin tarihide müteaddit defa karşılaşmak mümkündür. vox populi, "insanların sesi" anlamına gelirken, rus dilindeki narodnaya volya "insanların iradesi" mânâsına gelir. tabii narodnaya volya"nın vox populiden mühim bir farkı vardır: narodnaya volya, rus imparatorluğu'nda önemli bir suikastı gerçekleştirmiş olan aşırı bir sol örgütlenmenin ismidir. üyeleri büyük oranda bakunin'den etkilenmiştir.
  
  ii. aleksandr suikasti atatürk'ün dünyaya gözlerini açtığı yıl içinde gerçekleşmiştir. berkman bu olaya henüz genç bir okul çocuğu iken, sınıfının camlarının bombadan kırılması ile tanık olmuştur.
  
  the assasination of alexander ii on 13 march 1881 in st. petersburg
  
  olaya tanık olduğunda berkman henüz yalnızca 11 yaşındadır. olaydan 1 yıl sonra "tanrı yoktur." yazdığı bir kağıt parçası yüzünden 1 senelik ceza yemiştir. berkmanler politika ile içli dışlı olan devrimci bir ailedir. devrimci literatür ise onun okul döneminde yasaklanmıştır. alexander söz dinleyen, uslu bir talebe değildir. okul döneminde yasaklanmış olan materyallerin dağıtımını yapmayı görev bellemiştir ve bu yüzden başından belâ eksik olmamıştır.
  
  çocukluğunda bile isyan etmeye meyilli olan berkman'in isminin zamanla dönüşeceği politik figür gayrikabilitahmin bir gelişme olmayacaktır. dayısının 1877'de sibirya'ya sürgün edilmesinden mütevellit duymuş olduğu teessür radikalleşme sürecinde bir katalizör etkisi gösterecektir.
  
  gymnasium'dan da atıldıktan sonra berkman, ışığı ülkeyi terk etmekte görür, abd'ye yerleşir. anarşist aktivizmine de ilk olarak haymarket affair'dan sonra ceza alanların serbest kalması için seferber olan gruplara katılarak başlar. (bkz: 1 mayıs işçi bayramı/@highpriestess)
  
  "oy vermek bir şeyleri değiştirseydi yasaklanırdı. "
  
  "bütün savaşları, dövüşemeyecek kadar korkak olan, bu yüzden de kendileri adına dövüşmek için dünyanın gençlerini cepheye süren hırsızlar çıkarır."
  
  "dans edemediğim devrim, devrim değildir."
  
  diyen emma goldman ile new york'a henüz yeni taşındığı vakit tanışmıştır. ikisi de haymarket affair sonrası olanlarla ilgilidir ve litvanyalıdır. ikisi hayatlarının geri kalanını hayat arkadaşı olarak geçireceklerdir lakin aralarında belirgin bir fark vardır: berkman için anarşizm işçi hareketi ve devrim ile ilgilidir. goldman ise daha çok sosyokültürel anlamda bir asidir.
  
  berkman'in yolu, yazar johann most ile kesişir ve berkman bir süreliğine most'un freiheit (alm: özgürlük) gazetesi için çalışır. lakin bir süre sonra most ile fikir ayrılığı yaşar ve sonunda emma goldman ile beraber die autonomie'ye (alm: otonomi) geçer. die autonomie'nin anarko-komünist bir çizgide olduğu söylenebilir. gazetenin editörü joseph peukert başka bir anarko-komünist gazete olan zukunft'u (alm: istikbâl) viyana'da çıkardığı dönemde anarşizm güçlüdür, bundan ötürü ciddi bir devlet baskısı ile anarşistlere karşı savaş verilmiştir. stellmacher'ın ölümü de bu çatışmalar sırasında vuku bulmuştur, peukert ise kaçmayı başarmıştır.
  
  homestead grevi patlak verdiğinde henry clay frick'in acımasızlığı (silahlı muhafızlarla protestoculara saldırması) ülke genelinde yankı uyandırmıştır. anarşist figür, frick'i öldürmeyi kafaya koyar. ofisine gider, üç defa ateş eder. frick'in adamları işe karışınca üçüncü atış tavana denk gelir. frick hayatta kalır.
  
  berkman hapiste meşhur eseri prison memoirs of an anarchist'i kaleme alır. hapisten çıktıktan sonra da rahat durmaz, tekrar goldman ile bir araya gelir ve mother earth'ü yayınlarlar. birinci dünya savaşı başladığında anti-militarist söylemleri nedeniyle anarşistlerin başları bir kez daha belaya girer. berkman yine kendisini hapiste bulur.
  
  bolşevik devrimi olduğunda goldman ve berkman rusya'ya giderler lakin sevinçleri pek uzun sürmez. anarşistler bir bir hapsedilince, berkman hayal kırıklığını ifade ettiği the bolshevik myth'i yazacak ve nihayetinde rusya'yı da terkedecektir. daüssıladan göz yaşı dökmeden fransa'ya yerleşecek, editörlük yapmayı sürdürecek ve en sonunda sağlık sorunlarına dayanamayıp intihar edecektir.
  
  yaşamı boyunca pek çok tarihi olaya karışmış olmasına rağmen berkman'in goldman kadar tanınmıyor olması ilginçtir.