beethoven senfoni no. 4

• 3 4 5 ucgeninin 3 ve 5 arasinda kalmis olan kenari, si bemol major, op. 60.
  
  ilk temsili mart 1807'de prens lobkowitz'in viyana'daki palasinda verilmistir. gunumuzde diger beethoven senfonilerine nispeten az calinir. beethoven'in 1806 yilinda yasadigi esref saatlerinde yazilmis oldugu bellidir. muzikal şakalari bol, canli ve dansli bir senfonidir.
  
  robert schumann, kont franz von oppersdorf'a ithaf edilmis bu yapiti beethoven'in en "romantik" senfonisi diye tanimlamis ve soyle bir tabir kullanmis: "eine griechisch schlanke maid zwischen zwei nordlandriesen" (iki kuzeyli dev arasinda bir ince yunan bakire).
  
  bolumleri:
  1. adagio-allegro vivace
  2. adagio
  3. menuetto/trio. allegro vivace/un poco meno allegro
  4. allegro ma non troppo
• yapit iki kahramanlik senfonisi, 3. ve 5. arasinda yer alan bir dinlenme istasyonu gibidir. ancak muzikal karakteri nedeniyle bu sekilde tasvir edilmesi yapitin gorece onemsiz oldugu dusuncesini uyandirmamalidir. beethoven'in tum senfonileri buyuk yapitlardir ve hepsinde yapita ickin son derece ozgun ogeler bulunur.
  
  yapitin ilk bolumu yavas bir acilisla baslar. beethoven senfonilerinden 4 tanesi, 1., 2., 4. ve 7. senfonilerin yavas acilislari vardir. bu 4 adet yavas acilisin belkide en yavasi olan bu acilista neredeyse minimalist denebilecek bir dil vardir. son derece seyrek calinan uzun sureli notalar, dar bir orkestralama, kaydadeger hicbir kaydadeger forte sesin olmamasi vs. . bu acilis bir dakika kadar surer ve akabinde orkestranin iki adet gurlemesiyle sonat formunun klasik adimlari atilmaya baslanir; bolumun serimi baslar.
  
  herhalde acilisla bu kadar zit karakterde bir serim dusunulemez. acilis cok yavasken serim cok hizlidir, acilis muzikal anlamda netlikten uzakken \ nereye varacagi belirsiz bir sekilde ilerlerken [ozellikle tonal anlamda ^*] serim muzikal anlamda cok net bir tablo cizmektedir, acilis karanlik bir tini icerirken serimin tinisi apaydinliktir. bir baska kayda deger yanlarindan birisi bolumun hemen tumu 4 zamanli hareket ederken serimin icerisindeki bir crescendo esnadinda muzigin 3 zamanli hale donusmesi sonra tekrar 4 zamanli devam etmesidir. serimin tekrari aynen mevcuttur ancak bircok kayitta sefler tekrari ihmal ederler.
  
  1. bolumun gelismesi acilis - serim celiskisini devam ettirir. serimin ilk temasinin keyifli tekrarlarini beklenmedik bir bicimde cikagelen firtinali bir pasaj takip eder. bu pasaj serimin turevine (rekaputilasyon) baglanmakta, acilisin serime baglanmasina benzer belirsizlikler yasar, ancak serimin turevi basladiginda hersey serimde oldugu gibi devam eder.
  
  yapitin 2. bolumu a - b - a formundadir. a'nin ilk temasi sunulmadan hemen once orkestra, temanin ve bolumun buyuk kisminin uzerine kuruldugu ritmi sunar. tema bunun uzerine biner. devinimli seslerle orulu ve gorece karanlik tinili bir gecis bolumun 2. temasina baglanir. 2. tema 1.'nin ritmik dunyasindan uzak ve daha serbest yapida ve olaganustu guzelliktedir. klarnete verilen melodi mukemmel bir islenise sahne olur. orkestralama genislerken onun yokolusu cok anlamlidir.
  
  bolumun b kismi a'da sunulan ritmin tekrari ile baslar ve tematik olarak bir farklilik gostermeden ilerler ancak bu sefer ton, kimi zaman forte kimi zaman piano ama genel olarak, karanliktir.
  
  a kismina donus bolumun basindaki rahat havayi tekrar yakalatir. genede temalarin bu seferki islenisleri kimi yerlerde daha karanliktir.
  
  bolumun kapanisi 1. temanin uzerine kurulu oldugu ritmin solo timpani ile calinmasi da dahil olmak uzere cok guzel ses oyunlari icerir ve bolumun yaklasik son bir dakikasini teskil eder.
  
  scherzo'nun yapisi scherzo - trio - scherzo - trio - scherzo - kapanis seklindedir. beethoven burada, 7. senfonisinin scherzosunda da yaptigi gibi, yaygin uc parcali scherzo yapisi [scherzo - trio - scherzo] yerine bes parcali yapi kullanir. scherzo beklenecegi uzere canli ve ritmik bir yapidayken trio kismi uflemelilerle yaylilar arasindaki tematik atismalara sahne olan ve scherzo'ya gore daha rahat bir kisimdir. kapanis bolumun son bir kac saniyesinden ibarettir.
  
  final yogun bir yayli eslik yazisi icerir. bu acidan calanlar icin yorucudur diyebiliriz. serim cok seri baslar. daha akli basinda 2. tema kisa surer ve hemen bastaki hercumerce donulur.
  
  gelisme muzikal yogunlugu acisindan serimden farkli degildir. sadece daha karanlik \ iddiali bir tona sahiptir.
  
  bolumun basindaki temanin fagot tarafindan tekrari ile rekaputilasyon baslamis olur.
  
  kapanista beethoven yapabilecegi tum cinslikleri bir dakikaya sigdirir. once bolumu bitirecek gibi yapar, bitirmez ve muzigi sondurur. sonra sondurdugu yerden tekrar baslatir. heh bu sefer bitiyor derken bu seferde cok keskin bir sus verir ve sonrasinda tempoyu inanilmaz dusurur, derken aniden bastaki tempoya doner ve noluyoruz demeye kalmadan bolumu sonlandirir.
  
  yapit klasik senfoni formuna gorunuste baglidir ancak muzikal dusuncelerin islenisi itibariyle tumuyle beethoven imzasi tasir.
  
  yapiti hem seyredip hem dinleyip hem de bir incelemesini takip etmek icin :
  
  1. bolum
  2. bolum
  3. bolum
  4. bolum