metodolojik bireyselcilik

• pek teoriktir.
  ben bu kadar yoruldum, otur simdi sen yoruldur.
  cok buyuk haksizliktir hem de cok.
• bireye bakarak toplumu anlatma işidir.
• kısaca "toplumlar hakkındaki olguların ve genel olarak toplumsal görüngülerin yalnızca bireyler hakkındaki olgularla açıklanması gerektiği öğretisi" olarak tanımlanabilir (kaba çeviri roy bhaskar'ın the possibility of naturalisminden).
  
  kavramı biraz sulandırıp bulandırırsak: burjuva ideolojisinin ıslak rüyasıdır. absürtlükte toplumu ayrı ayrı robinson crusoe'ların aritmetik toplamına indirgemekle yarıştığı öne sürülebilir sanırım.
  
  derinlemesine eleştirileri için bhaskar'ın the possibility of naturalism'indeki ilgili bölüm ve margaret archer'ın hemen hemen bütün çalışmaları incelenebilir.
  
  (bu arada "yöntemsel bireycilik"in bu doktrin için daha uygun bir türkçe karşılık olduğunu düşünüyorum ama tartışmaya açığım elbette.)
• marx'ın bu safsata hakkındaki görüşünün özü şu birkaç cümlesinin içinde saklı, ve bu cümle aynı zamanda ilişkiselliğin altını çizerek sosyolojinin nesnesini de tanımlıyor: "toplum bireylerden oluşmaz, [bunun yerine] bireylerin içinde bulunduğu ilişkilerin toplamını ifade eder." (grundrisse, penguin books 1973 baskısı, sayfa 265, çeviri bana ait. alıntılayan collier, scientific socialism and socialist thought, sf. 75.)
  
  yine de buradaki "toplamını" [sum] ifadesini bir aritmetik göndermeden arındırmak için belki de "tamamını" ya da "bütününü" şeklinde okumak gerekiyor. bunu yaptığımızda da elbette hegelci bütün anlayışından arındırmak için kapalı tözlerin sonsuzluğa kadar açılarak karmaşıklaştırıldığı ve görünümlerle öz arasındaki "ifade" ilişkisine indirgenemeyecek bir biçimde ilişkiselleştirildiği farklı bir diyalektiğin terimleriyle konuştuğumuzu hatırlamak gerekiyor. bunu yapabilmemiz için de sağlıklı beslenmeli ve bol hareket etmeliyiz.
• margaret thatcher da çözmüş olayı: "toplum diye bir şey yoktur, kadın ve erkek bireyler vardır, aileler vardır."
• vay amq iyi ki meraktan bir maddeye baktık... bir marx kalmıştı...