cambrai muharebesi

• 20 kasım - 3 aralık 1917 tarihler arasında fransa'da geçen ve ingilizler tarafından ı. dünya savaşı'nda yürütülen bir harekattır. her ne kadar tankların başarıyla kullanıldığı ilk çarpışma özelliğini taşıyorsa da sonu ingilizler için bir hüsran niteliğini taşımaktadır.
• cambrai muharebesi toplu tank hücumunun ilk kez uygulandığı muharebedir. ilk ingiliz tankları savaşa 1916 yılının eylül ayında, somme muharebesinin ilerleyen evrelerinde girmişti. ancak en başından beri tanklara gerçek güçlerini gösterme şansı verilmemişti. sorun, çarpışmalarda az sayıda tank kullanılması ve daha çok çamurla kaplı zor arazilere yada bomba çukurlarıyla dolu savaş alanlarına sürülmesiydi.
  
  hararetli bir tank savunucusu olan albay john fuller, hindenburg hattı'nın güneydoğusunda yer alan elverişli bir kesimine karşı yapılacak bir yaz baskınında tankları kullanmaya yönelik bir plan geliştirdi. alman cephe hattının bu kesiminde toprak henüz kuruydu ve ağır bombardımanlarla engebeli bir arazi haline gelmemişti. ingiliz 3. ordusunun komutanı general julian byng tarafından onaylanan fuller'in planını, mareşal haig kendisine ilk sunulduğunda kabul etmedi. ancak, passchendaele muharebesi'nin çok kötü gitmekte olduğu kesinleşince ve moral yükseltici bir zaferle komutanlığına yönelik eleştirileri susturma ihtiyacı duyunca, mareşal haig geri adım attı. fuller'in baskın planı bir süre sonra daha geniş çaplı bir taarruz halini aldı. general byng, alman cephe hattını yaracak büyük çaplı bir taarruz emri verdi. astı komutanlar ise 1917 yılının sonlarında hava koşullarının kötüleşme olasılığını dikkate alarak, bu taarruzu pek onaylamıyorlardı. öte yandan taarruzun ilk evresinde elde edilecek alanları koruyabilecek yedek kuvvet miktarı çok azdı ve tankçılar yeni savaş taktikleri konusunda zaman darlığından dolayı yeterince eğitim alamamışlardı.
  
  bütün bu olumsuzluklara rağmen 1000 topun desteğindeki altı piyade ve iki süvari tümeni, general georg von der marwitz komutasındaki alman 2. ordusunun tutunduğu 10 km'lik cephe hattının karşısına yığıldı. taarruz 20 kasım 1917 günü şafak vakti, en küçük bir hazırlık bombardımanı yapılmadan 457 tankın ilerlemesi ile başladı. ön saftaki alman askerleri hazırlıksız yakalanmıştı ve birçok noktada ya teslim oldular yada kaçtılar. tanklar ve onlara eşlik eden piyade kuvveti aynı gün ikindi vaktine kadar 6 km ilerleyerek, cephe hattı üzerinde yeni bir çıkıntı yarattı. ingilizlerin püskürtüldüğü tek nokta, flesquieres köyü civarıydı buradaki ingiliz komutan, piyadeye tankların çok yakınında bulunmama talimatı vermişti. gün batarken cambria artık görüş alanına girmişti. ancak alman kuvvetlerinin düzenlediği bölgesel karşı saldırılar sonucu ingiliz kuvvetlerinin ilerlemesi durdu.
  
  tanklar ilk gün çok önemli işler yaptılar. üç aydan fazla süren ypres muharebesindekinden daha fazla toprak ele geçirdiler. gelgelim bir çok tank kısa süre içinde ya imha edildi ya da bazı mekanik arızalardan dolayı veya siper çukurlarına takılarak savaş dışı kaldılar. mareşal haig çarpışmalara devam edilmesi talimatını verdi, fakat daha fazla ilerleme gerçekleşmedi. 30 kasımda alman kuvvetleri şiddetli bir taarruz düzenledi. ingiliz kuvvetleri çıkıntının kuzey kesiminde bu karşı taarruzu durdurdu, ancak güney kesimde geri çekilmek zorunda kaldı. muharebenin sona erdiği 7 aralıkta ingiliz kuvvetleri tanklar sayesinde ele geçirdiği bütün alanları kaybetmişti. bu muharebede ingiltere yaklaşık 45 bin askerini kaybetti. almanya ise 11 bin tutsak olmak üzere 50 bin kayıp verdi. ilk gün kullanılan tankların sadece üçte biri bu muharebeden sağ çıkabildi. üstelik bunlarının çoğunun ciddi onarımdan geçmesi gerekiyordu.
  
  ingiliz komutanlar cambrai muharebesinde taarruza geçmeden önce uzun bir hazırlık bombardımanı yapılması gerekmediği ve tankların topluca kullanılmasının bir muharebeyi kazandırabileceği sonucuna vardılar. almanlar ise tersine tankların hakikaten faydalı olmayacak kadar güvenilmez olduğu sonucunu çıkardı. aslında almanya birazda bu sonucu çıkarmak istedi çünkü almanya deniz üstünlüğünü ingiltereye kaptırmasıyla inanılmaz bir ambargo altında kaldı ve çelik kıtlığı çekmeye başladı yani almanya istese de tank üretebilecek bir durumda değildi. bu sonuçlar, 1. dünya savaşı'nın sonraki evrelerinde her iki tarafında uygulayacağı taktiklerin belirlenmesinde önemli rol oynadı. cambrai muharebesi net bir almanya zaferidir ingilizler bu hücumlar sonucunda hiçbir kazanç elde edemediği gibi tank birliklerinden de olmuşlardır.