fil

• birkaç gündür bu dayılara deli sardım. ister okuyun ve belki bildiklerinizi hatırlayın, belki yeni bir iki şey öğrenin; ister sadece kliplere bakın. hemi biraz gülümsersiniz, hemi bu arkadaşlara olan aşkınız katlanarak artar.
  
  -
  
  filli restoran
  
  önce komedi bir olayla başlayayım. fil sürüleri, malumdur, en yaşlı kadınca yönetilir denir ama bu yanlış. yani bir ailede iki yaşlı kardeş var diyelim. bunların da daha yaşlısı lider ve rahmet-i rahman'a kavuştu. bu durumda kardeş değil liderin kızı alıyor liderliği. yani teorik olarak en yaşlı fil abla liderdir diyebiliyoruz ama bu bir yere kadar doğru.
  
  bunların liderliği almasının sebebi de hep sürünün içinde yaşaması ve anasından, ninesinden ot kaynaklarını, su kaynaklarını filan öğrenmiş olması; daha deneyimli olması, daha bilgili olması. bu arada tabi 50 sene geçiyor, her şey aynı kalmıyor. bazen doğa giriyor işin içine, bazen insan. işte insanın işin içine girdiği bir örnekte muhteşem bir olay ortaya çıkıyor:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=z5eshni03za
  
  ablalar resmen restorana gidiyor ya la yemek yemeye?
  
  ama dur, dahası da var:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=6bafitywg7a
  
  o şapkalı suratsız karıdan tiksindim amk. ya amerikandır, ya fransız, ya ingiliz. bu üçü kadar dallama yok. ulan 10.000 dolar gömüp safariye gitmişsin, fil de ayağına gelmiş. senin triplerini...
  
  neyse. sakinim.
  
  burada enteresan olan şey, insanların sürekli değiştiği bir yerde ailenin çocuğu korumak üzere hareket etmemesi. yani restoranı tanıyor, orada çalışanları tanıyor filan tamam da bu kadarı harbiden değişik. herhalde mekan küçük, hareket eden de yok. bir ellerini kaldırsınlar, takarım dişi diye düşünüyorlar.
  
  burada birkaç başka ziyaret var:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=z5eshni03za
  https://www.youtube.com/watch?v=okbld8hff8i
  https://www.youtube.com/watch?v=k5d3bwzolco
  
  mfuwe lodge. dilerseniz kendiniz de aratırsınız.
  
  -
  
  yemek seçme
  
  bu ailenin o mekanın arka bahçesini önceden tanıdığını biliyoruz. peki, neden oraya gidiyorlar?
  
  çünkü orada mango ağaçları var. bu lider haspam mango seviyor, götürüyor ailesini oraya.
  
  bizim gibi filler de yemek seçiyor. seçiyor dediğim, kimi şeyleri daha çok seviyor. örneğin karpuz. bayılıyorlar. karpuz ver, sabaha kadar yesinler. yani türklerle filler arasında bir akrabalık olabilir. bizde de karpuz sevgisi genetik malum.
  
  öyle ki sri lanka'da yola çıkıp yoldan geçenler kendine meyve versinler diye kenarda bekleyen, araçlara el eden (en az) bir fil var. yolu kullananlar da alışmış, arada üç beş tanesi karpuz filan veriyor:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=zn28bytetpm
  
  tabi her yerde mallar var:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=zn28bytetpm
  
  bak elinde karpuzun var filan, tamam da öyle garip tripler yapma arkadaşım. yapma. sağına soluna bak. hayvana da oyuncak muamelesi yapma. sözde insansın. tırrekler sizi.
  
  -
  
  yavruların korunumu
  
  doğadaki kuralı biliyoruz: güçsüzler elenir. güçsüzün en güzel örneği de yavrular. filler, tehlike hissettiklerinde bir çember yapıp yavruyu aralarına alıyor, bu arada da tehlike kaynağına "siktir git buradan" diyorlar. tehlike kaynağı gitmezse de zorla uzaklaştırmaya bakıyorlar.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=pek-2s7csp8
  
  burada beyinsiz bir grubu görüyoruz. şoför olacak piç motoru bağırtıp hayvanları daha da strese sokuyor. ulan karşında çember yapmış bir aile var. siktirip gideceğine artistlik yapıyorsun. sonra oradan ikisi çıkıp bunları kovalıyor bari.
  
  yavşaklar.
  
  -
  
  tehlike algısı
  
  bunlar harbiden zeki varlıklar. elleri olsa bildiğin insan gibi medeniyet kurarmışlar yani. tabi yemek yemekten vakitleri kalırsa zira yüzlerce kilo yemeleri lazım her gün. kaç ton gövde, ot mu dayanır? etobur olsalar hadi bir nebze daha kolay olurmuş.
  
  tanıdıkları tehlikeli varlıklar var. insan, kimileri için bunlardan biri. kimileri için değil.
  
  bu tehlikeli varlıklara denk geldiklerinde veya tehlike hissettiklerinde ne olduğunu gördük. bu, insana saldırdıkları anlamına gelmiyor:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=eypq8xjouf4
  https://www.youtube.com/watch?v=zkc_34aywmy
  https://www.youtube.com/watch?v=z0hjrww0dp4
  
  filler, tanıdıkları puştlardan ayrı (misal köpek, misal kaplan, vesair) hızlı hareket etmeyen varlıklara pek kızmıyor. ondan fil gördüğünüzde hızlı hareket etmiyorsunuz ki "bu şerefsiz ne yapıyor?" diye düşünmesin.
  
  -
  
  merak
  
  bizi insan, hayvanları hayvan kılan şeyin bir parçası da merak. filler, sadece bebekken veya çocukken değil her zaman meraklı hayvanlar. etraflarında neler olup bittiğini anlamak istiyorlar. insan "doğada" ortalama 40-50 sene yaşarken bunlar bizden de uzun, ortalama 60-70 sene yaşıyorlar. bizim bilme isteğimizden daha fazlasına sahip olduklarını söyleyebiliriz.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=pb248av9m8w
  https://www.youtube.com/watch?v=x7fofnvpu1m
  
  -
  
  fil yavruları
  
  ne denir ki? kedi, köpek, kuş, insan... ne kadar bebe varsa bok yemiş bunların yanında.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=0_f0jyiwsrm
  https://www.youtube.com/watch?v=snggmeilxdq
  
  -
  
  ölüm
  
  filler, kendilerinden ve ölümden haberdar varlıklar. ölümü, bir gün yok olacaklarını biliyorlar tıpkı bizim gibi. burada bir not düşeyim: ben, ölümden haberdar olmayan bir canlının olduğunu pek sanmıyorum. bugün "instinct o ya, his his. bilmiyorlar" diye geziyoruz da harbiden bana çok saçma geliyor. hangi başka canlının zihnine girebildik ki böyle basitçe geçiştirebiliyoruz?
  
  neyse. ondan cümleyi şöyle daha doğru hale koyayım: ölümden bizim gibi, bizim anladığımız şekilde haberdarlar.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=u24bklfgdtg
  
  burada bir orospu çocuğu bu yavruya vuruyor. sonunda yavrunun bacağı ve sırtı kırık diye öldürüyorlar zavallımı. o ana, günler boyunca başında bekleyecek bu hayvanın, sadece bir şerefsiz hız yapıp vurdu diye.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=ku_gunzxoeq
  
  ölüm üstüne çok gitmek istemiyorum. burada keselim.
  
  -
  
  erkek filler
  
  erkek filler çok enteresan. büyüyüp "adam olunca" (yani üreyebilir hale gelince) nine kovuyor bunları aileden. bu zavallılarım da dünyayı kendileri keşfediyor. bazen tek takılıyorlar, bazen gruplar oluşturuyorlar. videolarda gördüğümüz yan yana birkaç fil genelde kadınların oluşturduğu aileler. erkekler hem daha küçük gruplar oluşturuyor, hem de çok erkek birbirini çekemiyor.
  
  sonra kızıştıkları mevsim geliyor ki aman aman. üremek isteyen bir erkek filden korkacan hacı. bu kadar diyeyim.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=ze5rgqavj18
  
  burada altı üstü takılıyor o köpekler kenarda. ama ağızlarına sıçacak kaçmasalar.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=vomfxpenuby
  
  hippolarla dertleri yok. ikisi de otçul. ama bir video vardı, hippoların ağzına sıçacaktı biri. bulamadım.
  
  -
  
  suyu çok severler, çamurda debelenirler, kendi dilleri var, kilometrelerce öteyle haberleşirler, dokunarak tanır ve anlarlar, derileri kalın olsa da aşırı hassastır, gözleri iyi görmez ama iyi koklarlar, burunlarında on binlerce kas vardır, günde 100 litre su içerler, 300 kilo ot yerler, burunları gibi kafatasları da mühendislik harikasıdır, yavrularının zarar göreceğinden korkmadıkları sürece ve erkekler kızıştıkları dönemde olmadıkça kimseye, hiçbir canlıya zarar vermezler...
  
  hint paneonunun en sevilen tanrısının fil kafalı ganeşa olmasına şaşırmamak gerek. canlarım benim. yerim hepsini.