satı çırpan

• türkiye cumhuriyeti'nin ilk kadın köy muhtarlarından ve ilk kadın milletvekillerindendir.
  
  kadınların ilk kez oy kullandığı 5. dönem seçimleri,
  8 şubat 1935'te yapıldı ve satı kadın ankara'dan milletvekili olarak seçildi.
  
  zekasına hayran kalan atatürk ile tanışması ve milletvekili seçilmesinin hikayesi :
  
  ankara'da yakıcı bir yaz günü idi. atatürk beraberinde arkadaşları ve yaverleri olduğu halde kızılcahamam'a giderken, kazan köyü yakınlarında durmuş ve otomobilinden inmişti.
  
  köyün kadını, genci, yaşlısı, ihtiyarı köylerin içinden geçen, köşede duran bu yabancı konukları görünce hep beraber koşuştular. kimi su getirdi, kimi ayran, bunlardan biri, güğümünden aktardığı soğuk ayranı ata'ya uzattı:
  
  "bir soğuk ayran içer misiniz?" dedi.
  
  bu çorak iklimin kavurduğu yüzünde bronzlaşmış türk kadının en bariz ifadelerini taşıyan, bir türk anası idi. böğrüne sıkıştırdığı kundağı biraz daha bastırdıktan sonra, sağ elindeki ayran bardağını uzattı, bekledi. ata'sı, ayranı kana kana içmiş ve bir an durakladıktan sonra ona;
  
  "senin kocan kim?" diye sormuştu.
  
  köylü kadını, yüzü tunçlaşmış, elleri nasırlı bir türk anası idi; ankara'nın kendine has şivesi ile kocasının sakarya harbinde boğazından yaralanmış bir cengaver olduğunu söyledi.
  
  ata bir soru daha sordu :
  
  "ne zaman doğdun?"
  
  "1919'da atatürk samsun'a çıktığı zaman doğdum."
  
  ata, bir an düşündü. yıl 1934 idi. kadının bu ifadesine göre 15 yaşında olması lazım gelirdi. halbuki karşısındaki kadın 25 yaşlarında görünüyordu; tekrar sordu:
  
  "nasıl olur?"
  
  evet, nasıl olurdu. bu satı kadın hiç tereddütsüz, o her zamanki nüktedan haliyle ve memleketin işgal altında geçirdiği acı yılları ima ederek:
  
  "evet paşam, ondan evvel yaşamıyordum ki!"
  
  tam 6 çocuklu bu anadolu kadını 1890
  doğumluydu. kazan köyünün muhtarıydı.
  türkiye'deki ilk kadın muhtardı.
  
  -babam kara mehmetlerden. kazan'ın muhtarlık
  mühürü bana ondan miras kaldı. sizi görmek
  fırsatını bize bahşettiğiniz için bahtiyarlık
  duyuyoruz paşam..
  
  -peki, kadınların da erkekler gibi çalışıp çeşitli
  mevkilere yükselmesi konusunda ne
  düşünüyorsun?
  
  -şüphesiz doğrudur. ve kadınlarımız
  cumhuriyet'in mefkûresi altında bunu başarmak
  azmine sahiptir. biz kadınlar hedefe yürüyecek
  ve cumhuriyet meşalesini her alanda
  taşıyacağız paşam.
  
  mustafa kemal bu yanıttan son derece memnun
  olmuştu. bu konuşma onu bir hayli düşündürdü.
  ayrılırken yaverine kadının ismini ve adresini not
  ettirdi.
  
  satı kadın niçin milletvekili seçildiğini
  bilmiyordu. ama mustafa kemal onu neden
  seçtiğini biliyordu. çünkü kurduğu cumhuriyet'in
  temelinde bu ülkenin kadınların da olduğunu
  biliyordu. seçmek ve seçilmek onların da
  haklarıydı.
  
  1923'te izmir'de yaptığı konuşmasında diyordu ki:
  
  "şuna inanmak lazımdır ki, dünya yüzünde
  gördüğünüz her şey kadının eseridir."
  
  sait arif terzioğlu - yazılmayan yönleriyle atatürk, 1963