dönme

• dönme halk arasinda son 10-15 yildir erkekten kadına transseksueller icin kullanilan bir kelime oldugu gibi; din, futbol takımı, arkadas grubu degistirenler icinde kullanılagelmektedir.
  
  tarihin derinliklerine inildiginde; anadolu'nun izmir kentinde 1648 ve 1666 yillari arasinda; yahudilerin beklenen mesihi oldugunu soyleyen ibrahim sevi ve ona inananlar donemin sultaninin tekrar müslüman olması icin baskida bulunmasi sonucu din degistirirler. ama yahudiligin gereklerini gizlice sürdürmeye devam ederler ve zahiren müslüman görünürler. daha sonralarda donemin en kalabalik yahudi sehri olan selanik'e göc ederler. 30 ocak 1923'teki turk-yunan mubadelesinin temelinde yatan zihniyet onlari tekrar yerlerinden edecektir. nitekim hristiyan olan herkes yunanistan'a, musluman olan herkes turkiye'ye gonderilecektir (bkz: mübadele). sultanin zoruyla 17.yy'da din degistirenler müslüman gözüktükleri icin türkiye'ye gönderilirler. bu sefer karsilarina 1944 yilinda saracoglu hukumeti elinden yururluge giren varlik vergisi cikar. varlik vergisinden en cok nasibi sabetay diye de bildigimiz bu insanlar alir.
  
  görüldügü üzere dönme sözcügü oncelikle din degistirenler icin kullanilmistir. dogu toplumlarinda cografi bolgelerin din ve mezhepler uzerinden adlandirildigi bilgisinin genellemesiyle, cikan isim sikintilari sonucunda roma ve oncesinin koydugu isimleri benimsemek zorunda kalan islam dinine mensup toplumlarin osmanlisi, ilk ayriksiya da dinsizlikle/din degistirenle yaftayi yakistirmistir.
  
  gunumuzde toplumun anaakim dusuncelerinden irak, devlet ve sisteme bir sekilde, bir yoldan karsi insanlara,sözde "baskin" cinsel yonelimlerin disinda kalanlara, dinsizlere, ateistlere, anarsistlere ve yazamadigim digerlerine dis mihraklarda queer denmektedir. akademik lisanda queer turkce'ye o bicim, ibne, dönme, tersovb. gibi sözcüklerle cevrilmeye calisilmistir. sanki donme queer (kaçıklık kuramı) kavramina en yakin durani, transgender'a da bir bahane gibidir.