görünmez el

• görünmez el teorisi diye birşey yoktur. adam smith bu kalıbı sadece bir kere, şu şekilde kullanmıştır:
  
  "by preferring the support of domestic to that of foreign industry, he intends only his own security; and by directing that industry in such a manner as its produce may be of the greatest value, he intends only his own gain, and he is in this, as in many other cases, led by an invisible hand to promote an end which was no part of his intention."*
  
  smith'in yazdığı onca şeyden tutup da bu kalıbı çekip almak ve kendisini ultra liberal bir adam olarak lanse etmek, en hafif terimiyle, haksızlıktır. herkes kendi çıkarının peşinde olursa, toplumda ortaya çıkacak şey sadece küçük olumsuz dışsallıklar değil, kocaman bir sınıf çatışmasıdır.
  
  bir hatırlatma yapalım. klasik siyasal iktisat bireylere bakıp değişim anında faydaları değil, üretimde ortaya çıkan emekten kaynaklanan değerin bölüşümünü incelemektedir. yapılan sınıfsal bir analizdir ve toplumdaki çatışmaların gayet de farkındadır hem smith hem de ricardo. smith'den vermekten bıkmadığım bir referansla bitireyim:
  
  "the interest of the dealers, however, in any particular branch of trade or manufactures, is always in some respects different from, and even opposite to, that of the public..the proposal of any new law or regulation of commerce which comes from this order ought always to be listened to with great precaution, and ought never to be adopted till after having been long and carefully examined, not only with the most scrupulous, but with the most suspicious attention. it comes from an order of men whose interest is never exactly the same with that of the public, who have generally an interest to deceive and even to oppress the public, and who accordingly have, upon many occasions, both deceived and oppressed it."**
  
  *http://www.adamsmith.org/smith/won-b4-c2.htm
  **http://www.adamsmith.org/…lusion-of-the-chapter.htm