kutbü'l-aktab

• sözlükte ‘kutb’ kelimesi (çoğulu aktâb) “değirmenin mili, eksen demiri, eksen; gökyüzünün kuzey yarım küresinde bulunan yıldız; bir topluluğun yöneticisi” gibi anlamlara gelir. tasavvufta ise “veliler zümresinin başkanı, dünyanın ve âlemin manevi yöneticisi olan en büyük velî” manasında kullanılmış, makamına da ‘kutbiyyet’ denilmiştir.
  
  tasavvufta, yalnızca ‘kutup’ denildiği zaman en büyük velî anlaşılır. fakat kutbun yönetimi altındaki çeşitli velî gruplarının her birinin başkanına da kutup denilmektedir. bunun için en büyük velî olan kutbu diğerlerinden ayırmak amacıyla ona, kutupların kutbu anlamında kutbü’l-aktâb denilir.
  
  ister kâfirlerle, ister müslümanlarla meskûn olsun her yerleşim biriminin mutlaka bir kutbu vardır.
  
  kaynak: zuhr dergisi.