2012

• öncelikle okumaya üşenenler için : http://www.hurriyet.com.tr/…ya/11471517.asp?gid=200
  böyle zırva haberleri iki (renklendirilmiş) soho görüntüsüyle destekleyip "güneş bu hale dönüşecek" diye sunan habercilik anlayışını kınıyoruz.
  
  bu tarihte güneş dünya'nın ebesiyle ters ilişkiye falan girmeyecektir. olsa olsa "önsevişme" olur ki bunu da dünya'yla güneş düzenli periyotlarla yapıyorlar. yani: yanlış öngörü; zırva haber.
  
  dayanak noktaları yanlış çünkü güneş'in 150 milyon yıllık bilinen bir çevrimi yoktur. söz konusu çevrim 11.5 yıllık manyetik çevrimidir. bu çevrim, güneş'in manyetik ekseninin dönme hızıyla coğrafik ekseninin dönme hızının eşit olmamasından ileri gelir. bu eşitsizlik, içerideki iyonize maddeyi hızlandırır, ivmeli iyonlar manyetik alana sebep olur. bu durum küçük manyetik ilkmeklerle güneş lekelerini doğurur bunlar da ~11 yıl sonunda koca güneş rüzgarlarıyla atılır.
  
  daha adam gibi araştırmak isteyen için anahtar kelimeler :
  coronal mass ejection
  sudden ionospheric disturbances
  bremsstrahlung : güneş'ten yayınlanan x-ışınların açıklaması
  
  bu şu demek değildir : "2012 yılında hiçbir şey olmayacak" tahminen 2012 - 2014 yılları aralığında bir güneş rüzgarı hissedeceğiz. bu da atmosfer dışındaki herşeyimizi etkileyecek. uydular, astronotlar vs vs. sonuç olarak bu durum tabii ki pek çok şeyimize zarar verebilir. örneğin uydular bozulunca bir uçağın gps sistemi sapıtabilir, bu da uçağın düşmesine sebep olabilir... ama yüzbinlerce insanın radyasyondan öleceği zırvası doğru değil. en fazla iss'teki astronotlar zarar görebilir çünkü insanın kanser'e yakalanması için yeter miktardaki radyasyonun normalinden %3 kadar fazlasını alırlar -ki bu küçük görünse de öyle değil! o yüzden iss'teki özel odalara sığınırlar. bunlar duvarlarında döteryum bulunan özel, sığınma odalarıdır.
  
  yüzbinlerce insanın ölmesi için dünya'nın gardını indirmesi gerekir. insanlar bunu yanlış anlayıp "atmosfer zaten folloş, güneş rüzgarları yiycez gebercez" diye anlıyorlar ama yanlış. atmosfer folloşlaşıyor, doğru. bu, normalden "biraz" daha geniş dalgaboyu aralığını geçirmesini de sağlıyor, bu da doğru. ama dünya'nın güneş rüzgarları karşısındaki gardı atmosfer değil, manyetik alanının yarattığı magnetopause kalkanıdır. yukarıda bahsettiğimiz, güneş'in manyetik ekseniyle, coğrafik ekseninin farklılığı var ya, işte aynısı dünya'da da var. bu da dünya'ya manyetik bir kalkan kazandırıyor.
  
  peki dünya bu gard'ını ne zaman indiriyor? işte bunlar biraz muallak konular. dünya'nın manyetik kutuplarını değiştirdiği "dönem"lerin varlığı biliniyor. ancak henüz elimizdeki veriler bu dönemleri bir "düzen"e oturtmaya yetmiyor. mesela birkaç yüzbin yıl önce, dünya'nın kuzey manyetik kutbunun orta asya'da olduğu sanılıyor. kısacası bir anda 3 yıl sonrası için böyle bir öngörü yapmaya çalışmak anlamsız.
  
  değişimdeki düzensizliği şu tabloda görmek rahat : http://www.universetoday.com/…ds/2008/10/lowrie.gif
  
  güneş, genç bir yıldız sınıfındadır. hayatının en durgun evresindedir. (bkz: yıldızların yaşam döngüsü) bu bakımdan sürekli -söyledikleri gibi- yüzbinlerce hiroşima gücünde (hiroşima gücü ne lan? ankara gücü gibi bişe...) radyasyon fırlatır. ama bu, dünya'nın manyetik kalkanı düşünülünce, ve aradaki 149 milyon km'lik mesafeyle (bkz: astronomi birimi) komik bir seviyeye kadar iner. bizim hissedeceğimiz düzeye gelmez mi? elbette gelir, dedikleri gibi 1859'da oldu. ama kimseyi öldürecek boyuta gelemez.
  
  buyrun 1859 carrington olayıyla ilgili :
  http://www.bu.edu/csp/emmrem/papers/carrington.pdf
  http://www.leif.org/…rm - extreme space weather.pdf
  
  ayrıca belirtmekte fayda var. bir yıldızın gözlenen en büyük radyasyon püskürtmesi 2006 yılında ii pegasi yıldızında gözlendi. bahsedilen miktar 50 milyon trilyon atom bombası (hiroşima gücü eheh) şiddetindeydi ve öyle bir enerji güneş'ten dünya'ya gelseydi, hayatın "büyük kısmı" sona ererdi. (hamam böceği mucizesi) ama ii pegasi bir kırmızı dev, güneş'in o kararsız hale gelmesi için daha birkaç milyar yıl gerek. ayrıca ii pegasi'nin bir çifti var. (bkz: çift yıldızlar) bu da coğrafik eksen, manyetik eksen kararsızlığını daha da tetikleyen birşey. bu yüzden coşmuş kendisi.
  
  buyrun, nasa'nın güneş çevrim öngörüsü : http://solarscience.msfc.nasa.gov/predict.shtml
  (bunları bir çeşit uzay hava durumu tahmini gibi düşünebilirsiniz.)
  
  not: bu entry 28 şubat 2016 ekşisözlük direnişi süresince katalanca olarak sunulmuştur. (bkz: bütün entry'lerini katalancaya çevirmek) bundan çok daha kaliteli yüzbinlerce entry bu süreçte yok olmuştur. bir zamanlar devletin milletini ebleh yerine koyması yasaktı, bazı yasaklar özlenebiliyormuş.