spider

• klasik bir ikilemde birakma taktigi barindirip barindirmadigini dusundukten sonra, ozellikle de finalin ardindan, anladim ki cronenberg boyle bir amac gutmemis. annenin ___________ (edit: spoiler'i ucurdum) dair herhangi bir ima yok, zira cocuk spider kulubenin yanindaki bahceyi ne kurcaliyor ne de orada ___________ dair somut bir _________ buluyor.
  
  filmi izlerken aklima ilk gelen seylerden biri sinema ve edebiyat karsilastirmasi oldu. uc noktalardaki ornekleri bir kenara biraktigimda, ki boyle orneklere hakim oldugumu da soyleyemem, sinemanin seyirciye 'disariyi' ya da en fazla 'algiyi' tamamen sunarken 'iceride', yani karakterlerin ic dunyalarinda acik kapilar biraktigini, boylece esnekligin disardan iceriye arttigini goruyorum. edebiyatta ise, tam tersine, tum detayli cevre, insan, yuz, topuk, sac, bas tasvirlerine ragmen, 'disari' gorsel hayal gucunun ellerine teslimken, 'iceri' "bir an once kacmasi gerektigini dusunurken icini gapgarip bi duygu kaplayiverdi hakkaten" kabilinden anlatimlarla tum-serime tabi tutuluyor. roman, iceriye tum hatlariyla nufuz etmeye calisirken, sinema, yapisi geregi, kaleyi disardan zorluyor ve imalarla, diyalog-ceperli altmetinlerle 'iceri' hakkinda tahayyule zorluyor seyirciyi. ikisinin de yeri ayri olsa da, bu karsilastirmada sinemanin ciddi bir avantaji var: muzik.
  
  spider'in tek elestirecegim noktasi da burada. son zamanlarda soundtrack-cok-saglam-aagbi'lik filmleri cok gordugumuz icin, spider'in eser miktarda muzikli duzenegi sasirtiyor insani; en azindan beni sasirtti yani. eser miktarda muzik de abartili bir ifade oldu gerci ve fakat tekrarli bir bicimde belirse de gayet 'ciliz' bir muzik var ortada. direkt timarhane ortamlarini cagristiran ic giciklayici klasik melodiler, filmin genel temasina uyuyor uymasina ama gerilimi, korkuyu, endiseyi yahut neseyi yansitmaktan, yaratmaktan gayet uzak kaliyor. hic olmasa daha iyi olurdu denecek kadar kotu mu bilmiyorum, bir sekilde eksiklik hissi uyandiriyor iste. minimallik bir noktada takdir edilesi bir tarz ve durus, isledigi temalardan dolayi cronenberg'e de yakisiyor esasinda gerci. yine de, "daha iyi olabilirmis"e dayandiriyor biraktigi izlenimi.
  
  son zamanlarin soundtrack-cok-saglam-aagbi'lik filmleri milmleri dedim demesine de, bunlara da tas atmadan durmak biraz zor. ver allah synth'i, ver allah ich bin ich bin hans'i, dannn dannnnn diye adamin kafasina kafasina vuran calgilar da madalyonun diger yuzu. muzik olsun haci diyen seyirciyi sessizlige hasret birakmak var isin ucunda. dozunu iyi tutturmak gerekiyor. tabii ben burada kicikirik seyirciligimle david'e hacelis beni dinle diye vaaz cekemem, bu da madalyonun "gel la gel yorum yaptin madalyani vereyim" ani. nuff said.
  
  muzik dedik, hans dedik, spider'a, karaktere nolacak? asil mevzu o. ben acikcasi baslangicta, cronenberg filmografisinden sadece existenz, the fly gibi iki uc filmlik bir kesitle sinirli kalmisligima ragmen, nedense delilikle ilgili twelve monkeys'vari girift bir altmetin bekliyordum. oyle degilmis mevzu. dennis'in oedipus kompleksi'nden nasibini alisi bardaki "meme" travmasiyla birlesince, 'gecmisiyle yuzlesen' bir adamin hikayesi cikiyor ortaya. senaryo iyi, senaryo guzel, de, filmin tedricilik -- yani 'gercegin' kademe kademe ortaya cikisi -- ve anahtar-sahne vurgulamayla ilgili bir sorunu da var; ki bu kismen muzigin ve seslerin soluklugu, kismen de goruntu efektlerindeki yoksunluktan kaynaklaniyor. dennis'in bunalimi, duygulari, tecrube ettikleri yeterince guclu anlatilmiyor. bu arada, tedricilikte sikinti var derken haksizlik etmis olabilirim, zira pseudo-timarhanedeki yvonne/mrs. cleg gecisleri cok guzel, cok vaybe. buna ilaveten, baba yerine direkt anneyi hedef alan, ya da anne araciligiyla babayi hedef alan, bunu-nasi-yaparsin hinci da enteresan. ama ben burada durayim, boyumu asan yerde karakter analizini meraklilarina birakayim. the fly da benim cocukluk travmamdir, belirteyim. eheh.
  
  neyse. spider. iyi film; sadece biraz eksik kanimca. neticede, ne zamandir film seyretmiyordum oturup, spider sayesinde soluklandim, nefes aldim. ve niyet ettim diger cronenberg filmlerini de izlemeye. film-yorum, film-yorum ve keyif ve hey nese diye gecer mi bu kis? gecer. haydin eyvallah.