kitle psikolojisi

• bir toplumda çoğunluğu oluşturan insanların psikolojisi.
  
  ortega'ya göre toplum iki bölümden oluşur: kitle ve azınlıklar. nitelikli ve seçkin bireyler azınlıktır. nitelikli olma ihtiyacı hissetmeyen, sahip olduğu gücü niceliğinden alan kesim ise kitledir. kitlelerin psikolojisini belirleyen pek çok etken vardır. bunlardan biri de toplumların refah seviyesidir.
  
  az gelişmiş toplumlarda maddi yetersizliğe paralel olarak manevi yetersizlik de vardır. çünkü geçim kaygısına düşmüş, evine alacağı zeytini hesaplayan bir insan eğitim ve kültüre para ayırmaz, ayıramaz. aynı şekilde manevi olarak gelişmemiş toplumlar da ekonomiyi kendi başlarına düzeltemez, sağlıklı üretemez ve ımf gibi örgütlere muhtaç olur. atatürk’ün onuncu yıl nutku’nda maddi gelişmelerden, bayındırlıktan bahsetmesinden hemen sonra, kültürel gelişmeden bahsetmesi ve bu ikisini paralel ele alması da bu yüzdendir.
  
  dolayısıyla az gelişmiş toplumlardaki kitle psikolojisiyle ileri toplumlardaki kitle psikolojisi de farklıdır. zira az gelişmiş toplumlarda insanlar birey olamamışlardır. sivil toplum örgütleri gelişmemiştir, baskı altındadır. kitle hareketleri sağlıksızdır ve bu durum ileri toplumlara nazaran daha vahim sonuçlar doğurabilir.
  
  bu konuya şöyle bir örnek de verebiliriz. ortaokul lise yıllarında gençler gruptan daha fazla etkilenirler. herkes sigara içtiği için sorgulamadan sigaraya başlarlar. çünkü diğerleri de öyle yapıyordur. sokakta grup halinde yürümeyi severler. tek başlarına asla cesaret edemeyecekleri davranışları, grup halindeyken rahatlıkla yapabilirler (mantıklarına ters düşse bile). oysa ileriki yıllarda, sadece kendi kafalarına uyan kişilerle arkadaşlık yapmayı tercih ederler. gruba uyma saplantısı o yıllara has bir hastalıkmış gibi artık geçmeye başlamıştır.
  
  gelişmemiş toplumlardaki kitle davranışlarına bakarsak insan davranışlarını gelişmemiş bir ergenin davranışlarına benzetebiliriz. bu davranış, gecekondu semtleri dediğimiz yerlerde de aynı şekilde görülür, sosyete kesimi dediğimiz yerlerde de aynı şekilde kendi içinde benzerlik gösterir. bunu da şu şekilde özetleyebiliriz: yeni kültür akımı ya da popüler kültür= kültürsüzleşme. bunun sonucu olarak da görgüsüzleşme, yozlaşma, çarpıklaşma …
  bu kültürel çöküntü dünyadaki küreselleşmenin, kapitalist üretim biçiminin, menfaatçiliğin ortak ürünüdür.
  artık bize öğretileni kendi düşüncemiz gibi söyleyen, bizden istenildiği gibi hareket eden, oy kullanan, kitle davranışları gösteren ama en kötüsü de bunların hepsinin kendi tercihi olduğunu zanneden bir toplum olup çıkmışızdır.