the mission

• robert de niro'nun bir süre sonra yardımcı role kaydığı filmdir. halbuki ilk onun adının yazılması ne de çok sevindirmişti. bir süre sonra adama diyalog dahi yazmamışlar. asıl başrol jeremy irons. de niro her zamanki gibi rolünde başarılıdır ama kendisinin en iyi performansları diye bir liste yapsam ilk beşe girmez buradaki performansı. lakin belirttiğim gibi başarılıdır. öyle ki filmin başlarında canlandırdığı karakterden nefret ettirir, ki gangster filmlerindeki rollerinden bu derece tiksinmemiştim. de niro karşımıza güney amerika yerlilerini kaçırıp köle sahiplerine satan, aşkı yüzünden çok sevdiği kardeşine kıyan şerefsiz bir adam rolünde çıkar. film bu adamın değişimini anlatır. jeremy irons da dinine, kiliseye, tanrıya vs fazlasıyla inanan, ulvi bir amaç uğruna güney amerika'nın ormanlarına gelen bir rahip rolünde çıkar karşımıza ve oldukça iyi bir performans ortaya koyar. filmin son tanıdık yüzü ise genç liam nesson. filmi roland joffe kotarmış. yönetmenin en sağlam filmi. bir kaç başarılı filmi daha var, geriye kalanlar çöp niteliğinde. ödüllerde oyuncuların performansları es geçilmiş ve çok da şaşırtıcı değil. görüntü yönetmenliği ile oscar almış bu film, tabi bir de cannes'dan altın palmiye, bafta'dan iki ödül vs. görüntü yönetmenliği hakikaten şahane, keza usta müzisyen ennio morricone'nin müzikleri de öyle. film de başarılıdır.
  
  neyi anlatır, onu da yazayım. şerefsiz mendoza, kardeşini öldürür ama kardeşi onu düelloya davet ettiğinden bu cinayetten sorumlu tutulmaz ve hapse girmez. gene de bir süre sonra pişman olur, kimseyle konuşmaz. rahip gelip onu yerlilerin cangılına davet eder. mendoza kabul eder. köleliğin hüküm sürdüğü bu topraklarda köleliğin olmadığı, insanların mutlu olduğu tek yer rahibin yönettiği o toprak parçasıdır. rahip köleliğe karşıdır ama köleliği engellemek, en azından kendi cemaatindeki insanların köleleştirilmelerini engellemek adına bir şey yapmaz. pasif takılır, şiddet uygulayan birisi değildir. adeta isa'nın felsefesini içselleştirmiştir. sana tokat atana diğer yanağını da çevir! rahibin tek amacı bu insanları hıristiyanlığa kazandırmaktır. nitekim bunu da başarır. neyse. gün gelir bu toprak parçası ispanyollardan portekizlilerin eline geçer ve haliyle adamlar buradaki herkesi köleleştirmek isterler. mendoza direnelim der, rahip "şiddet çözüm değil, silaha sarılmanızı istemiyorum" diyerek pasif takılmaya devam eder.
  
  joffe'nin kotardığı film dini kendi amaçları için kullanan papa-kilise-papanın köpekleri rahipler ve avrupa'nın tacirlerini eleştirir. yaptıkları soykırımlara değinir joffe. avrupalıların amerika'daki katliamlarını anlatan apocalypto'yu akla getirir ve hakikaten sanki apocalypto'nun devamıdır. apocalypto, avrupalılar gemilerini amerika'ya yanaştırıp burayı işgal etmeye hazırlanırlarken sona erer. olanları biliyoruz çünkü. işte bu film ondan sonrasını anlatır. avrupalılar buraya adımlarını atarlar ve çoluk çocuk, kadın erkek herkesi öldürmeye başlarlar. etkileyici bir film olduğu su götürmez. tanrı adına konuşma cüretini sergileyebilenlere de sağlam giydirir bir sahnede yönetmen. vatikan'ın gönderdiği herif, rahibin ikamet ettiği mekana gelip yerlilerle konuşur ve teslim olmaları, direnmemeleri için onları ikna etmeye çalışır. konuşmasının bir yerinde tanrının adına konuştuğunu ifade eder. yerli, tanrının fikrini neden değiştirdiğini ve nasıl oluyor da tanrının ne düşündüğünü bilebildiğini sorar bu şerefsize. beklemediği bir soru karşısında affalayan bu kazma sonunda "tanrı olmasa da kilise adına konuşabilirim" der. tanrıdan uzaklaşmış, paranın köpeği olmuş kilisenin (vatikan) adına konuşur... filmin en çarpıcı sekanslarından bir tanesi kanımca.
  
  evet, emperyalist avrupalıların soykırımcı yüzleri gösterilir ve eleştirilir. ama beri yandan bir hıristiyanlık güzellemesi de yapmaktan kendisini alamaz joffe. misyonerlik yüzünden binlerce kişinin öldüğü bu topraklarda gerçekleştirilen misyonerlik faaliyetlerini öve öve bitiremez. pederi de kahramanlaştırmadan duramaz sevgili joffe. en azından bunu spielberg kadar iğrenç bir şekilde yapmaz (bkz.: amistad). finalde düşen haçın yerlilerce yerden alınıp havaya kaldırılması ile misyonun gerçekleştirildiğini ifade eder çok sevgili joffe. haklıdır da. misyon gerçekleşti...
  
  son kertede de niro'nun sakalı için bile izlenir.