toussaint l'ouverture

• 1743-1803 arasında yaşamış ve haiti devriminde yer almış haitili devrimci önder ve yönetici. fransız sömürgesi olan saint-domingue'de köle olarak doğar. adadaki fransız sömürgecilere karşı siyahi kölelerin ayaklanmasına önderlik ederek başarı kazanır. ülkede köleliği kaldırır, fransız yönetimini adadan kovar ve haiti'nin bağımsızlığını ilan eder. hispanyola adasının diğer kısmındaki ingiltere hakimiyetindeki santo domingo'yu da ele geçirerek buradaki köleleri de özgürlüklerine kavuşturur. haiti tarihindeki ilk anayasayı yazar.
  
  haiti devrimini izleyen 1800-1802 yılları arasında l'ouverture, haiti'nin iç savaştan ötürü yıkıma uğramış olan ekonomisini yeniden ayağa kaldırmaya çalışır ve özellikle abd ve ingiltere ile ticari bağlar kurmaya çalışır. iktidarı sırasında adadaki yerli köle halk özgürlüğe kısa bir süre sahip olsa da l'ouverture'ün sürgünde ölmesinden sonra iktidara gelen despotik yönetimler kazanılan hakları geriletecektir.
  
  iktidarda herhangi bir beyaz fransız bulunmamasına rağmen fransa'da iktidarda bulunan napolyon bonapart'dan çekinen l'ouverture kendisine olan bağlılığını belirtecektir. napolyon ise l'ouverture'ün konumunu tanımakla birlikte eskiden ülke için çok kârlı bir işletmeler diyarı olan adanın yeniden eski haline dönmesini istemekte ve kölelerin bağımsız olması fikrini kabul etmemektedir. bu düşüncelerle hareket eden napolyon, köleliği yeniden tesis etmeyeceğine dair güvenceler vererek 1801 yılında adaya general charles leclerc komutasında güçlü bir fransız ordusu gönderir. 20 ocak 1802'de karaya ayak basan fransız ordusu, l'ouverture birlikleriyle savaşacak ve başarılar kazanacaktır. l'ouverture ordusundaki genç ve başarılı subaylar olan dessalines ve chritophe'un da desteğini kaybedince 7 mayıs 1802'de imzaladığı onurlu bir barış antlaşmasıyla ateşkesi kabul eder. antlaşmanın koşulları uyarınca köleliğe dönüş olmayacaktır. mağlup olan l'ouverture ennery'deki çiftliğinde ev hapsinde tutulur. bir süre sonra general leclerc l'ouverture ve ailesini tutklayarak fransa'ya yollar. 2 temmuz 1802'de fransa'ya varacak ve 25 ağustos günü de hapse atılacaktır. burada sürekli olarak sorgulanacak ve hapishanedeki kötü koşullar nedeniyle zatürreye yakalanacak ve 7 nisan 1803'de hayatını kaybedecektir.
  
  toussaint l'ouverture kölelerin ayaklanmasının tarihte ilk kez başarıya ulaşmasında çok önemli bir rol oynamıştır. avrupalıların sömürge boyunduruğunu atan dünyadaki ilk ülke haiti olur. l'ouverture bu bağımsızlık mücadelesi boyunca üç imparatorluk ile (fransa, ingiltere, ispanya) savaşmış ve yenmiştir. haiti devriminin başarısının tüm dünyada çok geniş yankısı olmuş ve köleliğin dünyada kaldırılmasında önemli bir adım olmuştur. haiti ayrıca amerika kıtasındaki ikinci bağımsız ülke olmuştur. yakalanmasından sonra l'ouverture'ün fransızlara söylediği sözler çok çarpıcıdır:
  
  "beni esir ederek ülkemdeki özgürlük ağacının sadece gövdesini kesmiş oluyorsunuz. bu ağacın kökleri çok derindedir ve kesinlikle buradan yeni filizler çok daha kuvvetli şekilde fışkıracaktır. "
  
  http://tr.wikipedia.org/….:toussaint_louverture.jpg +
  
  (bkz: haiti)